Şanlıurfa Şehri'nin Kültürel Fonksiyonu

Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Orta Fırat Bölümü’nde yer alan Şanlıurfa Şehri, sahip olduğu uzun geçmiş nedeniyle birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Yaklaşık 11.000 yıllık geçmişi bulunan şehir, uzun süre Osrhoene Krallığı, Roma/Bizans, Arap, Selçuklu, Eyyubi, Karakoyunlu, Osmanlı ve son olarak Türkiye Cumhuriyeti devletlerinin hâkimiyetinde kalmış ve bu kültürlerin etkisiyle şehirde birçok önemli yapılar inşa edilmiştir. Bu durum şehrin şekillenmesinde de önemli rol oynamıştır. Ayrıca, üç büyük dine mensup insanların bir arada yaşamaları da şehrin önemli bir kültürel mirasa sahip olmasına neden olmuştur. Şehirde başta tarihi eserler ve alanlar olmak üzere, kültürel fonksiyonun gerçekleştirildiği cami, kütüphane, müze, sinema, konferans salonları ile kültür ve sosyal merkezleri bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler:

arazi kullanımı, kültürel miras

Cultural Function of Şanlıurfa City

The City of Şanlıurfa, located in the middle Euphrates division of the Southeast Anatolia Region, has been the centre of many civilisations due to its long settlement history. The city is considered to be the cradle of the Mesopotamian civilization. With its 11000 years of long history, the city had been controlled by the Osrhoene Kingdom, Roman/ Bisantium, Arabs, Seljukians, Eyyubi, Karakoyunlu, the Ottoman Empire and the Modern Turkish Republic respectively. Thus these factors has had significant influence on the cultural diversity and also form of the city. In addition, as the city used to be the centre of three different religions, it has inherited very rich cultural diversity from the people who had lived together in this area. In the city, there are some places where cultural and social activities take place, such as historical monuments and halls, libraries, mosques, museum, cinema, conference halls.

___

ARİF, S. (1925) Türkiye’nin Sıhhi, İçtimai Coğrafyası: Urfa Vilayeti, T.C. Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekâleti, İstanbul.

AYATAÇ, M. (1988) Peygamberler Şehri Urfa, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.

BUCKINGHAM, J. S. (1827) Travels in Mesopotamia, Henry Colburn, London.

CAN, Y. (1995) İslâm Şehirlerinin Fiziki Yapısı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İlmî Eserler Serisi 39, Ankara.

CANSEVER, T. (1997) İslâm’da Şehir ve Mimari, İz Yayıncılık, İstanbul.

ÇELİK, B. (2000) “An Early Neolithic Settlement In The Center Of Sanliurfa-Turkey”, Neo-Lithic (2-3), 4-6.

DEMİRKENT, I. (2002) “Ortaçağ’da Urfa” Uygarlıklar Kapısı Urfa, (Editör:Filiz Özden), Yapı Kredi Yayınları, No: 1732, 47-67, İstanbul.

DRIJVERS, H. J. W. (1980) Cults and Beliefs at Edessa, E. J. Brill, Leiden.

DUVAL, R. (1975) Historie d’Édesse. Politique, Religieuse et Littéraire, Philo Press, Amsterdam.

EVLİYA ÇELEBİ, (1982) Seyahatname (Çeviren: Zillioğlu, M.), Cilt 3-4, Üç Dal Neşriyat, İstanbul.

FAROQHI, S. (1996) “18. Yüzyılın Ortalarında Urfa’nın Merkezi”, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, 278-283, İstanbul.

GARNIER J. B.- CHABOT, G. (1971) Urban Geography, John Wiley & Sons Inc .New York.

GÖNEY, S. (1995) Şehir Coğrafyası I, İstanbul Ünv. Fen-Edb. Fak. Yay. No: 2274, İstanbul.

HAYES, E. R. (2002) Urfa Akademisi, (Çeviren: Yaşar Günenç), Yaba Yay. İstanbul.

IŞILTAN, F. (1988) “Şanlıurfa Tarihine Genel Bir Bakış”, Tarihi ve Kültürel Boyutları İçerisinde Şanlıurfa ve GAP Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 57-65, İstanbul.

KÜRKÇÜOĞLU, A. C. (1990) Ruha’dan Urfa’ya (1780-1980), Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Eğitim Müdürlüğü Yay., Semih Ofset Matbaacılık Ltd. Şti, Ankara.

KÜRKÇÜOĞLU, A. C. (2002) “Şanlıurfa Mimari Eserlerine Genel Bir Bakış”, Şanlıurfa, Şurkav Yayınları (26), 53-80, Ankara.

NORTHAM, R. M. (1979) Urban Geography, John Wiley&Sons, New York.

ROSS, S. K. (2001) Roman Edessa, Routledge, London and New York.

SEGAL, J. B. (2002) Edessa (Urfa)-Kutsal Şehir, (Çeviren: A. Arslan), İletişim Yay., İstanbul.

Şanlıurfa İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü, 2002/2003, Turizm Envanteri, Şanlıurfa.

TURAN, A. N. (1993) XVI. Yüzyılda Ruha (Urfa) Sancağı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara.