Manisa-Uşak demiryolu ulaşımının yerleşme üzerine etkileri (II)

Manisa-Uşak arasında 221 km uzunluğundaki demiryolu güzergâhında, mahalle, köy, kasaba ve şehir büyüklüğünde toplam 50’den fazla yerleşim birimi bulunmaktadır. Demiryolu ulaşımından farklı şekillerde etkilenen bu yerleşim birimlerinden 4’ü makale kapsamında ele alınmıştır. Bunlar, batıdan doğuya doğru; Turgutlu, Alaşehir, Ahmetler ve İnay’dır. Çalışmada her bir yerleşim birimi ayrı ayrı ele alınmış, çeşitli yayınlar, haritalar ve yerinde yapılan gözlemlerden büyük ölçüde yararlanılmış ve özellikle yerleşme, demiryolu hattı ve istasyon arasındaki ilişkiler üzerinde durulmuştur. Keza her bir yerleşim biriminin konumu, bugünkü idari durumu ve nüfusu gibi genel konulara kısaca temas edilmiş, kuruluşu ve gelişimiyle ilgili genellikle kronolojik bir sıra takip edilerek özlü bilgiler verilmiştir. Böylelikle demiryolu öncesi, demiryolu ulaşımının başlaması ve sonrası dönem olmak üzere yerleşmenin gelişimi bir bütünlük içinde işlenmeye çalışılmıştır. Diğer taraftan çok sayıda (4) istasyonun ele alınması ve bir makalenin kapsamını aşmamak düşüncesi; her bir yerleşim birimiyle ilgili açıklamaların birkaç sayfayı aşmayacak şekilde, nispeten sınırlı tutulmasını gerektirmiştir.

Effects of Manisa-Uşak railway transportation on settlement-II

There are more than 50 settlement units in a variety of sizes ranging from districts and villages to towns and cities along the railway route extending 221 km between Manisa and Uşak provinces. Only 4 of these settlement units that have been influenced by railway transportation in different ways have been studied in this paper: Turgutlu, Alaşehir, Ahmetler and İnay respectively from west to east. Each settlement unit was studied individually, a variety of publications, maps and on-site observations were utilized largely, and particular focus was given to relations among settlements, railway line and stations. Likewise, brief information was provided about some general matters such as location, current administrative status and population of each settlement unit and concise information was given about the establishment and development generally in chronological order. Thus, it was strived to study the development of these settlements in unity, including the pre-railway period, the period in which the railway transportation began, and post-railway period. On the other hand, dealing with quite a large number of railway stations (4) and the concern not to go beyond the scope of a paper required it to keep the comments about each settlement area relatively limited up to a few pages.

PDF

___

Ali Cevad, 1313, Memalik-i Osmaniye’nin Tarihi ve Coğrafya Lügati, Mahmud Bey Matbaası, Cilt 1, İstanbul.

Baedekers, K.,1914, Konstantinopel Balkanstaaten, Kleinasien, Archipel, Cypern, Handbuch für Reisende, Verlag von Karl Baedeker, Leipzig.

Başıbüyük, A., 2006, Demiryoluna Bağlı Olarak Kurulan Bir İlçe Merkezi: İliç (Erzincan), Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı 15, s.251- 274, Konya.

Bilgi, N., 2001, 1842 Yılında Saruhan Sancağının Nüfusu ve İdari Bölünüşü, Manisa Araştırmaları, Cilt 1, s.87-122, Manisa.

Bilgi, N., 2006, Cumhuriyetin İlk Yıllarında Alaşehir (1922-1927), Doğumunun 65. Yılında Prof. Dr. Tuncer Baykara’ya Armağan Tarih Yazıları (Derleyen M. A. Erdoğdu) IQ Kültür ve Sanat Yayıncılık Araştırma-İnceleme Dizisi: 122, s.59-92, İstanbul.

1/200.000 Ölçekli Harita, Kula Paftası, Erkânı Harbiye-i Umumiye Matbaası, 1328, İstanbul.

1/250.000 Ölçekli Harita, Manisa Paftası, Erkânı Harbiye-i Umumiye Matbaası, 1328, İstanbul.

1/200.000 Ölçekli Harita, Alaşehir Paftası, Harita Genel Müdürlüğü, 1951, Ankara.

Ceylan, M.A.,2004, Şehir Coğrafyası Açısından Bir Araştırma: Alaşehir, Çantay Kitabevi, İstanbul.

Cuinet, V., 1894, La Turquie d’Asie (Géographie Administrative Statistique, Descriptive et Raisonnée de Chaque Province de L’Asie Mineure) Tome 3, Ernest Leroux Editeur, Paris.

Dünden Bugüne Alaşehir, Alaşehir Kaymakamlığı Yayını, 1985, Baskı Yeri (?).

Emecen, F. M., 1989, XVI. Asırda Manisa Kazası, AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yayınları XIV. Dizi, Sayı 6, Ankara.

Emecen, F. M., 1997, Bir Osmanlı Kasabasının Kuruluşu ve Yükselişi: Turgutlu (1500-1700), Turgutlu Sosyo-Ekonomik Tarihi Sempozyumu (4-5 Eylül 1995) Bildiriler, s.55-59, Turgutlu.

Evliya Çelebi, 1985, Seyahatname, Üçdal Neşriyat, Cilt 8, İstanbul.

Gönen, F., 1941, Turgutlu’nun Coğrafi Tetkiki, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Şubesi Mezuniyet Tezi No. 628, İstanbul.

Http://www.tcdd.gov.tr/genel/acilistarihleri.htm

Http://www.tcdd.gov.tr/genel/tarihce.htm

Http://www.usakozelidaresi.gov.tr.

İzmir-Kasaba ve Temdidi Demiryollarının Satın Alınmasına Dair Olan Mukavelenamenin Tasdiki Hakkında Kanun (31 Mayıs 1934 Tarihli ve 2487 Nolu), Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet Neşriyat Müdürlüğü, 1934, Ankara.

Karal, Z. E., 1943, Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü Neşriyat No.195, Ankara.

Karal, Z. E., 1988, Osmanlı Tarihi, Cilt 8 (Birinci Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri 1876-1907), AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yayınları, XIII. Dizi, Ankara.

Kiepert, H.,1890, Westlichen Kleinasien (VIII), Dietrich Reimer, Berlin.

Kiepert, R.,1911, Karte von Kleinasien (Smyrna), Dietrich Reimer, Berlin.

Koca, H., Doğanay, H., 1998, Ulaşımın Yerleşmeye Etkilerine İki Tipik Örnek: Fevzipaşa ve Nurdağı Kasabaları, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 33, s.1-24, İstanbul.

Konukçu, E., 1992, Manisa Demiryolu (Yapılış ve Gazete Haberleri, 1865-1923), Manisa Dergisi, Sayı 1, s.31–39, Manisa.

Konukçu, E., 1988, Milli Mücadelenin Başlangıcında Alaşehir, Milli Mücadelede Alaşehir Kongresi (16 Ağustos 1985) Bildirileri, Anadolu Matbaacılık, s.14-31, İzmir.

Köklü, N., 1992, Dünkü Manisa’dan Görüntüler, Manisa Dergisi, Sayı 1, s.5-11, Manisa.

Onur, A., 1953, Türk Demiryolları Tarihi (1860-1953), Milli Savunma Vekâleti Kara Kuvvetleri Kumandanlığı Yayınları, Ankara.

Özçelik, S., 2001, Temettuat Defterlerine Göre İnay ve Çevresinde İktisadi ve Sosyal Hayat, 21. Yüzyılın Eşiğinde Uşak Sempozyumu (25–27 Ekim 2001), Cilt 1, Uşaklılar Eğitim ve Kültür Vakfı Yayınları No.2, s.259-274, İstanbul.

Özkaya, Y., 1994, Milli Mücadele’de Ege Çevresi, Kültür Bakanlığı Başvuru Kitapları Dizisi No.19, Ankara.

Philippson, A.,1913, Geologische Karte Des Westlichen Kleinasien, Blatt 4, Gotha.

Sarre, F., 1998, Küçükasya Seyahati (1895 Yazı), (Çeviren D. Çolakoğlu), Pera Turizm ve Ticaret Alaattin Eser Kitaplığı Yayın No.9, İstanbul.

Su, K., 1982, Yakın Tarihimizde Alaşehir, Manisa Dergisi, Sayı 2, s.23- 31, Manisa.

Sürel, A., 1963, Turgutlu Kazasının Monografyası, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Enstitüsü Mezuniyet Tezi No.3444, İstanbul.

Şemsettin Sami, 1889, Kamus-ul Alam, Mihran Matbaası, Cilt 1, İstanbul.

Şengel, D., 2000, Cumhuriyetin İlk Yıllarında Turgutlu (1923-1933), Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Manisa.

Texier, C., 2002, Küçük Asya (Coğrafi, Tarihi ve Arkeolojisi, Çeviren A. Suad, Latin Harflerine Aktaran K.Y. Kopraman, Sadeleştiren M. Yıldız) Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayını, Cilt 2, Ankara.

Tıraş, M., 2002, Ulaşımın Yerleşmeye Etkisine Bir Örnek: Pozantı, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 38, s.121-131, İstanbul.

Tümertekin, E., 1987, Ulaşım Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.85, İstanbul.

Uzuntepe, G., 2000, Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Demiryolu: İzmir- Aydın-Kasaba (Turgutlu) (1856-1897), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.

Yücel, T., 1960, Demiryollarımızın İstasyon Nüfuslarına Etkisi, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 20, s.143-148, İstanbul.