Coğrafya derslerini yapılandırmak: Aksiyon (eylem) araştırmasına dayalı bir ders tasarımı

Aktif öğrenmeye dayalı öğrenci merkezli eğitim anlayışına geçilmesinden sonra, yapılandırmacı yaklaşımın çeşitli yönlerine ilişkin birçok araştırma yapılmaktadır. Bu çalışmaların çoğunluğu, derslerde kullanılan yapılandırmacı yaklaşımın öğretmen merkezli yaklaşıma göre öğrencilerin öğrenmesini olumlu yönde etkilediğini, bu nedenle öğretmenlerin öğrenci merkezli yaklaşımları kullanmasını önermektedir. Ancak çoğunlukla nicel ve deneysel özellik taşıyan bu tür araştırmalar genellikle sonuçlara vurgu yapmakta, ders içerisinde “sürecin” nasıl yapılandırıldığına ilişkin ayrıntılara ve bunların aşamalarına araştırma yöntemi gereğince inmemektedir. Bu araştırma, nicel ve kuramsal yöntemlerden farklı olarak coğrafya öğretmenlerine bir coğrafya dersini nasıl yapılandıracakları ve etkinlikleri nasıl tasarlayacaklarına ilişkin bir kılavuz ve örnek olmak üzere aksiyon (eylem) araştırmasına dayalı olarak geliştirilmiştir. Çalışma, 2008-2009 eğitimöğretim yılı güz döneminde Kütahya Nafi Güral Fen Lisesi’ndeki 9. sınıflar için araştırmacı tarafından tasarlanmış ve uygulanmıştır. Çalışmada 9. sınıf programındaki “A.9.14. İç ve dış kuvvetlerin oluşum süreçlerini açıklar” kazanımı bağlamında “depremler” konusuna ilişkin bir ders tasarlanmış ve sınıfta uygulanmıştır. Ders tasarlanırken Coğrafya Öğretim Programı’nda A.9.14. kazanımı için karşısına yazılan becerilerden “Coğrafi Sorgulama Becerisi” nin geliştirilmesi amaçlanmıştır. 2 saatlik ders sürecini kapsayan çalışma boyunca öğrencilerde söz konusu beceriyi geliştirebilmek için 5 N 1 K tekniği (Ne, nerede, ne zaman, niçin, nasıl, kim) işbirlikli öğrenme yaklaşımı ile bütünleşik olarak uygulanmıştır. Bu nedenle ders tasarım süreci iki noktaya odaklanılarak yapılandırılmıştır: 1. Öğrenci merkezlilik, 2. Coğrafi becerileri geliştirmek.

PDF

___

Alim, M., Dumlu, A. (2007). Coğrafya Öğretmenlerinin Araç-Gereç ve Materyallerden Yararlanma Durumu İle Bunlara Bakışları, Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7 Sayı, 39, Erzurum.

Avşar, Z; Alkış, S. ( 2007). İşbirlikli Öğrenme Yöntemi “Birleştirme I” Tekniğinin Sosyal Bilgiler Derslerinde Öğrenci Başarısına Etkisi, İlköğretim Online, 6 (2), 197-203, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr (Erişim: 25 Ekim 2009).

Bednarz, S. W. (2002). Using Action Research to Implement the National Geography Standards: Teachers as Researchers, Journal of Geography 101: 103-111, National Council for Geographic Education, USA

Bozdoğan, E.A. ; Taşdemir, A.; Demirbaş, M. (2006). Fen Bilgisi Öğretiminde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerini Geliştirmeye Yönelik Etkisi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 7 Sayı: 11

Çepni, S. (2001). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, Erol Ofset Matbaacılık, Trabzon

Christine L., Maureen N., Jacobs, G. (1997), Cooperative Learning in the Thinking Classroom: Research and Theoretical Perspectives, International Thinking Conference, Singapore

Demirci, A.(2006), Coğrafya Öğretiminde Coğrafi Sorgulama Becerisinin Geliştirilmesi Ve Kullanımı, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 14, İstanbul.

Demirci, A., Taş, H.İ., Özel,A. (2007).Türkiye’de Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Teknoloji Kullanımı, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 15 İstanbul.

Doğanay, H. (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Orta Öğretimde Coğrafya Eğitiminin Esasları”, Aktif yayınevi, Erzurum Düşünme Süreçlerinin Geleneksel Hiyerarşisi, download.intel.com/education/Common/tr/Resources/Bloom. pdf, Erişim: 20 Ekim 2009.

Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem Ve Metotlarına Giriş: Nitel, Nicel Ve Eleştirel Kuram Metodolojileri, Anı Yayıncılık, Ankara.

Elwood, S.(2009). Integrating Participatory Action Research and GIS Education: Negotiating Methodologies, Politics and Technologies, Journal of Geography in Higher Education, 33:1, 51-65

Fazio, X.; Melville, W. (2008). Science Teacher Development through Collaborative Action Research, Teacher Development, 12: 3

Ferrance, E. (2000). Action Research, Northeast and Islands Regional Educational Laboratory, Brown University, USA

Gök, T. ; Sılay, İ. (2009). İşbirlikli Öğrenme Gruplarında Problem Çözme Stratejileri Öğretiminin Öğrencilerin Başarı Güdüsü Üzerindeki Etkileri, Kastamonu Eğitim Dergisi,17:3, 821- 834

Güngördü, E. (2002). Coğrafyada Öğretim Yöntemleri, Nobel Yayıncılık, Ankara

IGU. CGE (1992). International Charter on Geographical Education, International Geographical Union, Commission on Geographical Education, Washington, ISBN 3-925319-11-5, ABD.

Jacobs, G. (2004). Cooperative Learning: Theory, Principles, And Techniques, New Paradigm Education www.readingmatrix.com.conference/pp/proceedings/jacobs.pdf (Erişim: 11 Ağustos 2009).

Johnson, A. P. (2005). A Short Guide To Action Research, Boston, MA: Pearson.

Kagan, S. (1992). Cooperative Learning. Resources for Teachers, Inc.

Kennett, D.J., Stedwill, A.T., Berrill, D. ve Young, A.M. (1996). Cooperative In A University Setting: Evidence For The Importance Of Learned Resourcefulness, Studies in Higher Education 21 (2): 177-186.

Khim, M. C. B. (2004). Harnessing Technology for Cooperative Learning, The International Association for the Study of Cooperation in Education, http://www.iasce.net/ Conference 2004/24June/Mabelchia/Harnessing%20Technology%20 For %20 Cooperative%20Learning.doc (Erişim: 29 Kasım 2009).

Kim, H. (2009). Geographical Inquiry-based Learning in Japan, Introducing “Spatial Thinking to Geography Education, Tsukuba Conference, International Geographical Union, Commission on Geographical Education, ISSN 0559-8362, Japan

Kindon, S.; Elwood, S. (2009). Introduction: More than Methods- Reflections on Participatory Action Research in Geographic Teaching, Learning and Research, Journal of Geography in Higher Education, 33: 1, 19 -32

Köklü, N. (1993). Eylem Araştırması, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 26 Sayı: 2, Ankara.

Köklü, N. (2001). Eğitim Eylem Araştırması-Öğretmen Araştırması, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34:1, Ankara

Kumaş, A. Saka, A., Z. (2009). İşbirlikli Öğrenme Gruplarında Probleme Dayalı Öğrenme Uygulaması: Eğik Atış Hareketi Uygulama Örneği, 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale, Türkiye, ISBN 978-605-606-82-0-1

Kuzu, A. (2009 ). Öğretmen Yetiştirme ve mesleki Gelişimde Eylem Araştırması, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,2: 6

Lara, S.; Repáraz, C. (2009). Effectiveness of Cooperative Learning: Webquest as a Tool to Produce Scientific Videos, International Conference Eon Multimedia and ICT in Education, Lisbon, Portugal

Ledlow, S. (1999). Tips for Climate Setting in Cooperative Learning Classrooms, Center for Learning and Teaching Excellence Arizona State University, USA

Macpherson, A. (2008). Cooperative Learning Group Activities for College Courses , The Centre for Academic Growth, Kwantlen Polytechnic University

Magos, K. (2007). The Contribution of Action-Research to Training Teachers in Intercultural Education: A Research in the Field Of Greek Minority Education, Teaching and Teacher Education, 23, 1102–1112

Malgaş, E. Eylem Araştırması – Öğretmen araştırması, 80.251.40.59/education.ankara.edu.tr/aksoy/eay/.../eemalgas. doc, Erişim: 2 Aralık 2009

McBee, M. (2004). The Classroom as Laboratory: An Exploration of Teacher Research, Roeper Review, 27, 52-58.

MEB. (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (9-12. Sınıflar), Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara

Mertler, C, A. (2006). Action Research: Teachers as Researchers in The Classroom. Thousand Oaks,CA: Sage.

Mills, G. E. (2003). Action Research: A Guide for the Teacher Researcher, Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Inc.

O'Connor, Katherine A.; Greene, H. Carol; Anderson, Patricia J. (2007). Action Research: A Tool for Improving Teacher Quality and Classroom Practice, Annual Meeting of American Educational Research Association, San Francisco, CA

Önal, H., Güngördü, E.(2008). Coğrafya Öğretiminde Aktif Öğrenme uygulamaları ( Hava Kirliliği), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt, 11, Sayı 19, Balıkesir.

Pain, R. (2009). Commentary: Working across Distant Spaces: Connecting Participatory Action Research and Teaching, Journal of Geography in Higher Education, 33: 1, 81 — 87

Roberts, M. (2003). Learning Through Enquiry: Making Sense of Geography in the Key Stage 3 Classroom, Sheffield: Geographical Association, England

Saban, A. (2000). Hizmet İçi Eğitimde Yeni Yaklaşımlar, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:145, ISSN 1301-7669

Şahin, C. (2003). Türkiye’de Coğrafya Öğretimi, Sorunları ve Çözüm Önerileri, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara

Savin-Baden, M. & Wimpenny, K. (2007). Exploring and implementing participatory action research, Journal of Geography in Higher Education, 31(3), pp. 331–343.

Saygılı, G.; Kocabaş, A. (2009 ). Hayat Bilgisi Öğretiminde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Sosyal Beceriler Üzerine Etkisi, 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, 1 Mayıs 2009, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi.

Schulte, L., P. (1999). Lessons in Cooperative Learning, Teaching Teachers, Science and Children, www.nsta.org /main/news/pdf/ sc9904_44.pdf (Erişim: 25 Kasım 2008).

Sezer, A. (2009). Coğrafya Öğretmenlerinin İnterneti Öğretim Amaçlı Kullanma Durumları, 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi.

Sezer, A.; Tokcan, H. (2003). İş Birliğine Dayalı Öğrenmenin Coğrafya Dersinde Akademik Başarı Üzerine Etkisi, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 3 (2003) 227-242

Taş, H. İ. (2007). Coğrafya Eğitimi (Tarih, Standartlar, Hedefler), Aktif Yayınevi

Tekin, S. (2008). Kimya Laboratuarının Etkililiğinin Aksiyon Araştırması Yaklaşımıyla Geliştirilmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi Cilt:16 No:2 567-576

Tomal, N. (2004). Lise Coğrafya Öğretmenlerimizin Kullandıkları Öğretim Yöntemleri, Milli Eğitim Dergisi, Sayı, 162, http://yayim. meb.gov.tr/dergiler/162/tomal.htm (Erişim: 9 Kasım 2009.

Tryggvason, M. –T. (2009). Why is Finnish Teacher Education Successful? Some Goals Finnish Teacher Educators Have for Their Teaching, European Journal of Teacher Education, 32:4

Tshibalo, A.E. ( 2003). Cooperative Learning as a Strategy To Improve The Teaching Of Mapwork To Grade 11 And 12 Geography Learners In Region 3 (Limpopo Province): A Case Study Conducted At Ramaano Mbulaheni Inservice Training Centre, Proceedings of the 21st International Cartographic Conference (ICC) “Cartographic Renaissance”, ISBN: 0- 958-46093-0, 10, Durban, South Africa.

Uzuner, Y. (2005). Özel Eğitimden Örneklerle Eylem Araştırmaları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2, 1-12

Wieser, C. (2008). Action Research and Its Impacts on Student-Centered Geography Teaching- An Approach To Solve The Conflict Of Theory And Practice In The Didactics Of Geography And Geography Teaching, Future Prospects in Geography (Eds:

Donert, K,, Wall, G.), HERODOT Conference Proceedings, Liverpool Hope University.