Coğrafi kavramlar bakımından öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyleri ve bu kavramların geliştirilmesi üzerine deneysel bir araştırma

Eğitimde terim ve kavramlar, çeşitli olgu ve olayların tanımlanması açısından son derece önemlidir. Kavramlar bilgilerin yapı taşları olarak kabul edilmektedir. Temel vatandaşlık becerilerinin kazandırmayı amaçlayan Sosyal Bilgiler öğretiminde ve Sosyal Bilgiler dersi içerisinde yer alan konuların öğretiminde kavramların önemli bir yeri vardır. Bu çalışmada 6. sınıf Sosyal Bilgiler programında yer alan coğrafi kavramlar bakımından öğrencilerin hazır bulunuşluluk düzeyleri tespit edilmeye çalışılarak, bu kavramların çeşitli yöntem- tekniklerle ne kadar öğretilip geliştirilebildiğinin tespiti amaçlanmıştır. Bu araştırma öğretmenlerin kendi uygulamalarını gözlemleme, önceden var olan ya da öğretim sürecinde ortaya çıkan bir sorunu anlama ve çözümleri üretmeye yönelik bir sorgulama süreci olarak bilinen ve daha çok nitel araştırma ağırlıklı eylem araştırması olarak planlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersi “Ülkemiz ve Dünya” adlı ünitede yer alan 18 kavram seçilmiştir. Veriler başarı testi, yarı yapılandırılmış görüşme formu ve tutum ölçeği ile toplanmıştır. Yapılan çalışmadan elde edilen verilerim değerlendirilmesi, uygulanan kavram öğretim teknikleri ile öğrencilerin coğrafya konularına yönelik tutumları ve kavramları öğrenme düzeyinde artış olduğu tespit edilmiştir.

(An experimental research on readiness levels of students in terms of geographical concepts and development of these concepts)

In education, terms and concepts are extremely important in terms of description of a variety of facts and events. Concepts are considered the building stones of knowledge. Concepts are important in teaching Social Studies that aims to provide the basic citizenship skills, and in teaching the subjects contained within the Social Studies course. This study aims to determine readiness levels of students in terms of geographical concepts included in the 6th grade Social Studies curriculum, and to what extent have these concepts been taught and developed by means of a number of methods and techniques. The study was planned as an action research, which is known as an inquiry process for teachers to observe their own applications, and to understand and develop solutions for problems that already exist or arise during the teaching process, and which rather focuses on qualitative research. In line with this purpose, total of 18 concepts included in the “Our Country and the World” unit of the 6th Grade Social Studies course were selected. Data were collected using an achievement test, semi-structured interview form, and attitude scale. Evaluation of the data obtained showed that the concept teaching techniques utilized led to improvements in students’ attitude towards geography subjects and their levels of learning the concepts.

PDF

___

Altıntaş, G. ve Altıntaş, S. U., (2008). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde“Kavram Haritası” Kullanımının Öğrenci Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi Mart 2008 Cilt:16 No:1 61-66

Altıntaş, G., ve Altıntaş, S. U. (2008). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde “Kavram Haritası” Kullanımının Öğrenci Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (1) 62-65.

Ata, B. (2007). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Ed: C. Öztürk, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.

Ata, B. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Ed. C. Öztürk Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi s: 33-47. Ankara: PegemA Yayıncılık.

Atasayar, A. (2008). Kavram Öğretimi Sürecine Yönelik İçerik Geliştirme Aracının Tasarlanması ve Kullanışlılığı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Barth, J. L. (1991). Elementary and Junior High/Middle School Social Studies Curriculum, Activities and Materials. (Third Edition) Lanham: University Pres of America, Inc

Cin, M. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yaşadıkları Yere Göre Coğrafya Dersine Karşı Tutumlarındaki Farklılıklar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (1) 188-199.

Çaycı, B. (2007). Kavram Değiştirme Metinlerinin Kavram Öğrenimi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27 (1) 87-102.

Çaycı, B., Demir, M. K, Başaran ve Demir, M. (2007). “Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirliğine Dayalı Öğrenme İle Kavram Öğretimi” Kastamonu Eğitim Dergisi Ekim 2007 Cilt:15 No:2 619-630

Doğanay, A. (2005). Değerler Eğitimi. C.Öztürk (Der.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem A.

Genç, E. (2006). Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. İstanbul: Milsan Yayıncılık.

Kısa, F.(2007). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Beyin Fırtınası Tekniğiyle Kavram Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarı Düzeylerine Etkisi. Yüksek lisans tezi, Gazi

Kocalar, A. O. (2006). Ortaöğretim Konularında Kavram Haritalarının Coğrafya Öğretiminde Kullanımı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

MEB, (2007). Sosyal Bilgiler Öğretmen Kılavuz Kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.

MEB, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara.

MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Ders Kitapları Müdürlüğü

Öktem, G. (2006). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Yer Alan Kavramları Anlama Ve Kazanma Düzeyleri (Yeni Programın Pilot Uygulaması Samsun İli Örneği). Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Öztürk, C. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. C. Öztürk (Der.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.

Öztürk, C. ve Otluoğlu R. (2003). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller. Ankara: PegemA Yayıncılık.

Sever, R., Mazman Budak, F. ve Yalçınkaya, E. (2009). “Coğrafya Eğitiminde Kavram Haritalarının Önemi” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Der. 2009 13 (2): 19- 32

Sözer, E. (1998). Sosyal Bilgiler Programının Amaçları, İlkeleri ve Temel Özellikleri. Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Editör: Gürhan Can). 15- 39. Eskişehir:Anadolu Üniversitesi Yayınları,

Süer, S. (2010). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Coğrafi Kavramlar Bakımından Öğrencilerin Hazırbulunuşluk Düzeyleri ve Bu Kavramların Geliştirilmesi Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010

Tay, B. (2005). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Öğrenme Stratejileri [Özet]. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1) 209–225.

Yel, S. (2006). Kavram Geliştirme ve Öğretimi. C. Öztürk (Der.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım (s.160) Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Yılmaz, H.(2008). İlköğretim Birinci Kademe 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kavram Haritalarının Kullanılmasının Başarıya Olan Etkisi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Yılmaz, S. (2008). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi “Haklarımı Öğreniyorum” ünitesi ile ilgili kavramları anlama düzeyleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.

Yükselir, A. (2006). İlköğretim Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Geçen Kavramların Kazanımı ve Kalıcılığında Kavram Analizi Yönteminin Etkisi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.