11925

Bosna – Hersek Cumhuriyeti’nde coğrafyanın halk kültürüne etkisi

Fiziki ve Beşeri Coğrafya özellikleri o yörenin halk kültürünü şekillendirmede önemli bir görevi ifa etmektedir. Konut tipleri, giyim şekilleri, yemek kültürü gibi halk kültürüne ait özellikler o mekânın iklim özelikleri başta olmak üzere coğrafi hususiyetlerine göre şekillenmektedir. Çalışmamızda bu bakış açısı çerçevesinde coğrafi özelliklerin Bosna-Hersek Cumhuriyetindeki halk kültürüne olan etkileri ele alınarak değerlendirilecektir. Bilindiği gibi Bosna-Hersek Cumhuriyeti iki ana coğrafi bölgeden oluşmaktadır. Bosna, Sırbistan’ın sınırlarına yakın tipik Balkan iklimi ve yapısına sahip bir bölgedir. Hersek ise Dalmaçya kıyılarına yakın Dalmaçya-Akdeniz ikliminin tesirindeki bölgeye denilmektedir. Bosna’da ve Hersek’te “Boşnak” nüfusu yoğunluktadır. Her iki coğrafi bölgede aynı topluluk yaşamakla birlikte, her iki coğrafyadaki Boşnak halk kültüründe de farklılıklar görülmektedir. Bosna bölgesindeki yemekler, coğrafyanın etkisiyle et ve hamur ağırlıyken; Hersek bölgesinde zeytinyağlı ve sebze ağırlıklı yemekler daha yaygındır. İslamlaşma Hersek bölgesine göre Bosna’da daha güçlü ve derin etkiler bırakmıştır. Hersek bölgesinde Klasik şiirde daha çok şair görülmekle birlikte Hersek’te tekke şairleri daha yaygındır.

Effect of geography on popular culture, the republic of Bosnia - Herzogevina

Physical and Human Geography features that are important in shaping the culture of the people of the region isperforminga task. Folkculture, such as housing types, forms of clothing, foodcultureis shaped by the geographical characteristics including most particularly climate features. Geographical featuresof this perspective evaluated the effects of folk culturein the Republic of Bosnia Herzegovinain this study. As is known, Bosnia-Herzegovina comprises of two main geographical territories. Bosnia is a territory which is close to Serbian border and has typical Balkan climate and structure. Herzegovina is called the region which is close to Dalmatia coasts and under the influence of Dalmatia- Mediterranean climate. Bosnian population is dense in both Bosnia and Herzegovina. As well as the same population lives in both territories, some differences can be observed in Bosnian popular culture in both territories. While mainly meat and pastry dishes appear in Bosnia territory with the effect of geography, olive oiled and vegetable-weighted dishes are common in Herzegovina. Islamization has deep and strong effects in Bosnia compared to Herzegovina. Additionally, there are more poets of Classical poetry in Herzegovina whereas dervish poets are more common in Bosnia.

PDF

___

Boyraz, Ş. (2008). “Sözlü Anlatıların Sürekliliği Üzerine Düşünceler”, Folklor / Edebiyat, sayı: 54, s. 105-118, Ankara.

Çoruhlu, Yaşar, (1999).Türk Mitolojisinin ABC'si. Kabalcı Yayınları, İstanbul.

Yıldırım, D. (1998).Türk Bitiği, Ankara.

Çobanoğlu, Ö. (1999). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Akçağ Yayınları, Ankara.

Güvenç, B. (1974). İnsan ve Kültür, Remzi Yayınları, İstanbul

İyiyol, F. (2010a). Boşnak Halk Kültüründe Türk Tekke-Tasavvuf Geleneğinin İzleri. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktara Tezi. Sakarya.

İyiyol, F. (2010b). The Effect of TurkishCulture on Bosnian Culture Exemplified by Food Culture, 2nd International Symposium on Sustainable Development, Sarajevo.

Kafesoğlu, İ. (1999).Türk Millî Kültürü, Ötüken Yay., XVIII. baskı, İstanbul.

Kefeli, E., (2009). Coğrafya Merkezli Okuma. Turkish Studies, Volume 4 /1-I Winter 423-433.

Kızılçelik, S. (2006). “Sosyolojide Coğrafyacı Görüşler: İbn-i Haldun, Montesquıeu, Fernand Braudel, Eksininde Bir Değerlendirme”, Sosyoloji ve Coğrafya, Hazırlayan: Eğribel Ertan ve Özcan Ufuk, s.138-156.

Ocak, A.Y. (2002). Sarı Saltuk Popüler İslam’ın Balkanlardaki Destanî Öncüsü, TTK Bas., Ankara.

Özder, A. (2010). Bosna-Hersek’te Ortaöğretim Düzeyinde Coğrafya Eğitimi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.

Tümertekin, E., Özgüç, N. (2002). Beşeri Coğrafya, Çantay Kitabevi. İstanbul.

Turan, M. (1994). Kültür Değişimleri, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, No: 16, İstanbul.