Mustafa ÖZGEN

5740

Vahdet-i Vücud ve Vahdet-i Şühud Açısından Müşâhede ve Rüyet Kavramları Üzerine Bir Değerlendirme

Bu çalışmada kalb ile algılama olarak bilinen ‘müşâhede’nin “görme” (rüyet), kabul edilip edilemeyeceği “vahdet-i vücud” ve “vahdet-i şühud” açısından incelenmiştir. Müşahede ve rü’yetin kelime ve ıstılahî manaları ile birlikte tarifleri verilmiş, vahdet-i vücudun temsilcisi olarak bilinen İbn Arabî ve vahdet-i şühudun temsilcisi olan İmam-ı Rabbanî’nin bu iki kavrama dair görüşleri karşılaştırılmıştır. İki ekole göre iki kavram arasındaki benzerlik ve farklar ortaya konmuştur. Dünyada Allah’ın görülüp görülemeyeceği tartışması tecelli anlayışından kaynaklandığı için iki ekolün tecelli anlayışı belirlenmiş, “müşahede” ve görmenin (rüyet) “yakin” ile bağlantısı da incelenmiştir. Dünyada görme bir suret ve şekli algılama olarak gerçekleştiği için Allah’a bir şekil ve suretin isnat edilip edilemeyeceği ile birlikte “tenzih” ve “teşbih” meselesi tahlil edilmiştir. Bazı mutasavvıfların müşahedeyi görme olarak kabul etmesine yol açan sebepler araştırılmış ve iki mektebin Ehl-i Sünnete yakınlık ve uzaklıkları belirlenmiştir

An Assesment on Mushahada and Ruyat in Terms of Vahdat-i Vucud and Vahdat-i Shuhud

In this study, whether “mushahada,” perception with heart, signifies “ruyat,” perception with eyes, was investigated in terms of “vahdat-i vüjud” and “vahdat-i shuhud.” The definitions of two terms were given after their lexical and technical meanings. The differences and similarities between the two concepts were determined, and the views of two schools on them were compared. As the discussions about Allah’s visibility in the world stems from “understanding of tajalli,” the views of the two schools about “tajalli” were determined, and the correlation between “mushahada” and “ruyat” was investigated in this frame. Since “vision” occurs with the perception of forms and figures in the world, whether a figure and a form can be attributed to Allah was investigated, and the problems of “tanzeeh” and “tashbeeh” were examined. The reasons why some sufis considered “mushahada” as “ruyat” were studied, and the distance of the two schools to Ahlessunna was determined.
Keywords:

Understanding of Tajalli, Perception with Hearth, Allah’s visibility, Vision, Form Figure,

PDF

___

  • Afîfî, Ebu’l-Ala, Füsûsu’l-Hikem Okumaları için Anahtar, çev. Ekrem Demirli, İz Yay. İstanbul 2000.
  • Afîfî, Ebu’l-Ala, Muhyiddin İbn Arabî’de Tasavvuf Felsefesi, çev. Mehmet Dağ, Kırkambar Yay. İstanbul 1999.
  • Ahmed Asım, el-Okyanusu’l-Basît Terceme-i Kamusi’l-Muhît, Cemal Efendi Matbaası, İstanbul 1304.
  • Bâkıllânî, Ebû Bekir Muhammed, Temhîdü’l-Evâil fi’r-Redd ale’l-Mulhide ve’l-Muatılla ve’r-Râfıza ve’l- Havâric ve’l-Mutezile, thk. Muhammed Abdülhâdî, Dâru’l Fikri’l-Arabî, Kahire 1947.
  • Baklî, Ebû Muhammed Ruzbihân eş-Şirâzî, Kitâbu Meşrabi’l-Ervâh, nşr. Nazif M. Hoca, İstanbul Üni- versitesi Edebiyat Fakültesi Yay. İstanbul 1974.
  • Câmî, Abdurrahmân, Nefehâtü’l-Üns, (Evliyâ Menkibeleri), çev. ve şerh, Lamiî Çelebi, haz. Süleyman Uludağ, Mustafa Kara, Marifet Yay. İstanbul 1998.
  • Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh Tâcu’l-Lugât, thk. Ahmed Abdullah el-Gafur, Daru’l-Kütübi’l- Arabiyye, Mısır 1956.
  • Cîlî, Abdülkerim bin İbrahim, el-İnsânü’l-Kâmil, nşr. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1997.
  • Buhârî, Muhammed b. İsmail, es-Sahîh, Çağrı Yay. İstanbul 1992.
  • Ertuğrul, İsmail Fennî, Vahdet-i Vücud ve İbn Arabî, haz. Mustafa Kara, İnsan Yay. İstanbul 1991.
  • Ezherî, Ebû Mansur Muhammed b. Ahmed, Tehzîbü’l-Lugât, thk. Muhammed Abdülmünim Hafâci ve Mahmud Ferec el-Ukde, ed-Daru’l-Mısriyye, Kahire 1964.
  • Gazzâlî, Ebû Hâmid, ed-Dürretü’l-Fâhire, (Mecmûatu Resâili’l-İmâmi’l-Gazzâlî) içinde, Daru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 1986. ss. 99-141.
  • Gazzâlî, Ebû Hâmid, İhyâu Ulûmiddîn, Dâru’l-Hayr, Beyrut 1997.
  • Gazzâlî, Ebû Hâmid, el-İktisâd fi’l-İtikâd, nşr. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. bs. Beyrut 1983.
  • Gazzâlî, Ebû Hâmid, Ravdatü’t-Tâlibîn ve Umdetu’s-Sâlikîn, (Mecmûatu Resâili’l-İmâmi’l-Gazzâlî) içinde, Daru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 1986. ss. 1-122.
  • Gündüz, Kemal, “Retina ve Görme Yolları Anatomi ve Fizyolojisi - Elektrofizyolojik Özellikler” Oküler Elektrofizyoloji, Türk Oftalmoloji Derneği Eğitim Yay. Nu: 13, İstanbul 2011. ss. 1-57.
  • Hakîm, Suad, el-Mu’cemu’s-Sufî, nşr. Dendere, Beyrut 1981.
  • Hucvirî, Ali b. Osman el-Cüllâbî, Keşfü’l-Mahcûb, (Hakîkat Bilgisi), haz. Süleyman Uludağ, Dergâh Yay. İstanbul 1996.
  • İbn Arabî, Ebû Abdillah Muhammed, el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye, nşr. Dâru’l-Fikir, Beyrut 1994.
  • İbn Arabî, Füsûsu’l-Hikem, Şevki Bey Matbaası, İstanbul 1287.
  • İbn Arabî, “İstılahatü’s-Sofiyye”, Resâilü İbn Arabî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2001. ss. 407-417.
  • İbn Arabî, “Kitabü’l-Fenâ fi’l-Müşâhede,” Resâilü İbn Arabî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2001. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, Çağrı Yay. İstanbul 1992.
  • İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed, el-Fisal fi’l-Milel ve’l-Ehvâi ve’n-Nihal, nşr. Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 1996.
  • İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid, es-Sünen, Çağrı Yay. İstanbul 1992.
  • İmâm Rabbânî, Ahmed b. Abdülahad el-Fârûkî es-Serhindî, Âriflerin Halleri, (Meârifü Ledünniyye), çev. Necdet Tosun, Sufi Kitap, İstanbul 2006.
  • İmâm Rabbânî, Manevî Yolculuk, (Mükaşefatü Gaybiyye), çev. Necdet Tosun, Sufi Kitap, İstanbul 2006.
  • İmâm Rabbânî, Mektûbât (ed-Düreru’l-Meknûnât) I-III, Arapçaya çev. Muhammed Murad Kazanî el-Menzilevî, I. cild Enver Baytan Kitabevi, II. ve III. cild bir arada, Fazilet Neşriyat ve Matbaacılık A.Ş. tara- fından, İstanbul ty.
  • İsfehânî, Râgıb Ebu’l-Kâsım, Mu’cemu Müfredâti Elfâzi’l-Kur’ân, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1997.
  • Izutsu, Toshihiko, İbn Arabî’nin Füsûs’undaki Anahtar Kavramlar, çev. Ahmed Yüksel Özemre, Kaknüs Yay. İstanbul 1998.
  • Karadaş, Cağfer, İbn Arabî’nin İtikâdî Görüşleri, Beyan Yay. İstanbul 1997.
  • Karadaş, Cağfer, Muhyiddin İbn Arabî, Kaynak Yay. İzmir 2008.
  • Kâşânî, Kemalüddin Abdürrezzâk, Letâifü’l-İ’lâm fî İşârâti Ehli’l-İlham, thk. Mecid Hâdizâde, Tahran 2000.
  • Kâşânî, Şerhu Füsûsi’l-Hikem, Kahire 1321.
  • Kelabâzî, Ebû Bekir Muhammed, et-Taarruf, Daru’l-İman, Dımeşk 1986.
  • Kuşeyrî, Ebu’l-Kâsım Abdülkerim b. Havâzin, er-Risâletü’l-Kuşeyriyye, Dâru’l-Hayr, Beyrut 1995.
  • Lukânî, Abdüsselâm b. İbrahim, İthâfü’l-Mürîd Şerhu Cevhereti’t-Tevhîd, Dersaâdet Kitab., İstanbul ty.
  • Müslim, Ebû Huseyn Müslim el-Haccâc, Sahihu Müslim, Çağrı Yay. İstanbul 1992.
  • Pârisâ, Hâce Muhammed b. Muhammed, Tevhide Giriş, çev. Ali Hüsrevoğlu, Erkam Yay. İstanbul 1988.
  • Râzî, Fahruddin Muhammed b. Omar, Şerhu Esmaillahi’l-Husnâ, el-Mektbetü’l-Ezheriyye li’t-türâs, Kahire 2000.
  • Serrâc, Ebû Nasr, el-Lüm’a, fî Târîhi et-Tasavvufi’l-İslâmî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2001.
  • Sühreverdî, Abdülkahir b. Abdullah, Avârifü’l-Meârif, Daru’l-Kütübi’l-Arabî, Beyrut 1966.
  • Şa’rânî, Abdülvehhâb, el-Yevâkît ve’l-Cevâhir fi Beyâni Akâidi’l-Ekâbir, Beyrut ty.
  • Şehristânî, Ebu’l-Feth Muhammed b. Abdülkerîm, el-Milel ve’n-Nihal, Beyrut ty.
  • Taftazânî, Sadüddin Mesud b. Ömer, Şerhu’l-Akâid, Salah Bilici Kitabevi, İstanbul 1986.
  • Taftazânî, Şerhu’l-Makâsıd, Âlemü’l-Kütüb, Beyrut 1989.
  • Tehânevî, Muhammed Ali b. Ali, Keşşâfu İstilâhâti’l-Fünûn, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1998.
  • Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, es-Sünen, Çağrı Yay., İstanbul, 1997.
Marife Dini Araştırmalar Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 31.05.2001
  • Yayıncı: Yediveren Kitap
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Hz. Muhammed’in Hayatı 5. Sınıf Öğretim Materyali “Temizlik” Ünitesindeki Hadis Çevirilerinin Öğrenci Algı Düzeyine Uygunluğunun İncelenmesi

Sümeyra BİLECİK

Milli Terbiye

Ahmet AĞAOĞLU, Şeref GÖKÜŞ

Ömer el-Hammûd’un “Sukûtu Hirakle” Adlı Öyküsü

Sedat ŞENSOY

Ömer el-hammûd'unsukûtu hirakle adlı öyküsü

Sedat ŞENSOY

Arap Literatüründe Metafor Değişimleri

Miklós MARÓTH, Ömer KARA

İbn Ataullah el-İskenderî'nin Allah'ın varlığına dair kanıtlara yönelik eleştirisi

Ahmet Murat ÖZEL

İlahiyat Fakültelerinde Arapça Eğitimi ve Araştırmaları ile İmam Hatip Liselerinde Arapça Eğitimi ve Sorunları Çalıştaylarının Değerlendirmesi

Muhammet Vehbi DERELİ

Tarih ve Dilbilimi Kaynakları Işığında Kur’ân’ın 10 Kıraati, Ahmed Aliyyul İmam Çev: Süleyman Gündüz, İstanbul, 2010, İnkılab Yayınları, 256 sayfa

Recep KOYUNCU

Hadis Rivâyetinde Telkin Zabt İlİşkisi ve Telkin Yoluyla Yapılan Tahrifler

Mustafa ÖZTÜRK

“De ki: Tevrat’ı Getirin de Okuyun” Tefsirde Kitab-ı Mukaddes’ten Nakilde Bulunmanın Meşruiyeti Bağlamında Bikâî-Sehâvî Polemiği

Mesut KAYA