İslam’da Bireyler Arası İletişim İlkeleri ve Günümüz Teorilerine Yansımaları

Sosyal hayat içerisinde kişiler arası iletişim yöntemlerine başvurmadan gerçekleştirilecek profesyonel bir iletişim biçimini düşünmek oldukça zordur. İletişim kazalarını engellemek, mevcut sorunları çözümlemek ve devamlı olabilecek bir etkileşim içinde olmak için kişiler arası iletişim metotlarından faydalanılmaktadır. Bu yöntemlerin; kültürden kültüre değişkenlik gösterse de en basit anlamıyla, gülümsemek, paylaşmak ve ön yargıyla hareket etmemek gibi başlıca davranış kalıplarının, bütün toplumlarda ortak değerler olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bir bakıma evrensel değerler olarak da nitelenebilecek bu temel ilkeler, farklı dinlerce de (Hristiyanlık, Yahudilik, Budizm gibi) sağlıklı insani ilişkiler için zorunlu olarak görülmüş ve vaat edilen sonsuz hayatta da mutlu olmanın ön şartlarından kabul edilmiştir. Bu çerçevede, elinizdeki makale; genelde iletişim teorilerinden, daha özelde kişiler arası iletişime yönelik literatürden faydalanarak, İslam dininin ön gördüğü bir bireyler arası iletişim modelinin yansımalarını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Teorisyenlerin iletişim tanımlamalarına baktıktan sonra, kişiler arası iletişime dair tartışmalara sınırlılıklar bağlamında değinen çalışma; İslam dininin ana kaynakları olan Kur’an ve Hz. Muhammed’in sözleri, tavsiyeleri, çevresiyle ilişkileri ve tutumlarından (sünnet) hareketle, İslami bir kişiler arası iletişim stratejisinin olduğu sonucuna varmıştır. Ayetlerin ve Peygamberin tavsiye ettiği davranış kalıpları ve söylem biçimlerinin, iletişim literatüründe aktarılan etkili ve profesyonel kişiler arası iletişim prensipleriyle örtüştüğü gözlemlenmiştir.

Interpersonal Communication Principles in Islam and their Reflections in Modern Theories

In a society, it is quite difficult to think of a professional communication without applying interpersonal communication rules. Interpersonal communication methods are applied in order to prevent communication clashes, solve current problems and to structure an ongoing interaction. Although these approaches are subject to change according to the cultural heritage of the societies, it won’t be mistaken to state that basic principles such as smiling, sharing and avoiding prejudice are the common values for all communities. These values, also might be named as universal ones, are seen as compulsory by different religions (Christianity, Judaism, Buddhism etc.) and accepted as the main pre-conditions of promised eternal happiness. In this context, this article, employing communication theories in general but particularly interpersonal communication literature, aims to examine the reflections of an Islamic interpersonal communication model. Looking at the definitions of the theorists regarding communication, this article tackled the debates related to interpersonal communication and concluded that it is possible to structure an Islamic interpersonal communication model based on Islamic sources, mainly Koran and suggestions, discourses, interactions and attitudes of Prophet Mohammad. The customs highlighted by Koranic verses and the Prophet match up with the professional interpersonal communication principles which are discussed in communication literature.