Hicrî İlk Üç Asırda “Şefaat” ile İlgili Âyetlerin Tefsiri
Bu makalede, Kur’an’ın nüzul sürecinde inanç dünyasında önemli bir yer tutmuş ve tarih boyunca insanların manevi dünyalarında varlığını farklı şekillerde devam ettirmiş şefaat konusu, hicrî ilk üç asırdaki tefsirler çerçevesinde ele alınmaktadır. Çalışmamızda önce şefaat kavramının ilk dönemdeki lügavî ve ıstılahî anlamını açıkladık. Sonra Yahudilikte, Hristiyanlıkta ve Cahiliye toplumunda şefaate nasıl bir anlam yüklendiğini belirttik. En sonunda, söz konusu kavramın geçtiği âyetlerin, hicri ilk üç asırda vahyin ilk muhatapları ve onların ilk nesilleri tarafından nasıl anlaşıldığını tespit ettik
Interpretation of Verses Related with Intercession in the First Three Centuries of the Hijri
This article describes the matter of intercession, which has an important place in the faith and world of Muslim believers during the period of the revelation of Quran. In this study, we firstly try to indicate how meaning was ascribed to intercession in Judaism, Christian- ity, and the society of pre-Islamic period. Secondly, we determine the verses concerning intercession according to the revelation order of the verses and finally we try to explain how they have been considered in the first three centuries of Islam
___
- Alıcı, Mustafa, Şefaat, DİA, XXXVIII, İstanbul 2010.
- Ateş, Süleyman, Kuran Ansiklopedisi, Kuran Bilimleri Araştırma Vakfı, İstanbul ty.
- Ay, Mahmut, Kuranın Tasavvufî Yorumu: İbn Acîbenin el-Bahrul-Medîd Adlı Tefsiri, İnsan Yay., İstanbul 2011.
- Cündioğlu, Dücane, Kuran Çevirilerinin Dünyası, Kapı Yayınları, İstanbul 1999.
- Cürcani, Ali b. Muhammed b. Ali Şerhul-mevakıf, İntişarat-ı şerif er-radi, Kum 1991,
- Ebû Zeyd, Nasr Hamid, İlâhî Hitabın Tabiatı: Metin Anlayışımız ve Kuran İlimleri, çev. Mehmet Emin Maşalı, Kitâbiyât, Ankara 2001.
- Dolabani, Hanna, Azizlerin Şefaati, çev. Gabriyel Akyüz, Kırklar Kilisesi, Mardin 1998.
- el-Ahfeş, Ebul-Hasan Saîd b. Mesade, Meânil-Kuran, Mektebetün-nehdatil-Mısriyye, Kahire 1984.
- Ferra, Ebû Zekeriya ed-Deylemi, Meânil-Kuran, Âlemül-kütüb, Beyrut 1980.
- Halil b. Ahmed, Ebû Abdurrahman, Kitabul-Ayn, Dâru ihyâit-turâsil-Arabî, Beyrut 2001.
- el-Hüvvârî, Hûd b. Muhkem, Tefsiru Kitabillahil-Aziz lil-Hüvvârî, Dârul-garbil-İslâmî, Beyrut 1990.
- İbn Abbas, Ebul-Abbas el-Kureşi, Tefsîru İbn Abbas thk. Raşid Abdülmünim Recal, Beyrut 1991.
- İbn Abbâd, Ebul-Kâsım İsmail, el-Muhit fil-lüga, thk. M. Hasan Ali Yasin, Âlemül-kütüb, Beyrut ty.
- İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasan, Cemheretül-lüga, Dârul-ilmi lil-melâyîn, Beyrut 1987.
- İbn Hazm, ez-Zahiri, el-Fasl fil-Milel vel-ehva ven-Nihal, Dârül-marife, Kahire 1899.
- İbn Mesud, Ebu Abdirrahman el-Hüzeli, Tefsiru İbn Mesud, Müessesetül-Melik Faysal, Riyad 1985.
- Kadı Abdülcebbar, İbn Ahmed el-Henedani, Şerhul-usulil-hamse, Kahire 1988.
- Mamer b. Müsenna, Ebû Ubeyde et-Teymi, Mecâzül-Kuran, Muhammed Sami Emin el-Hanci, Kahire 1954.
- Mukatil b. Süleyman, Tefsîru Mukâtil, Darul-kütübil-ilmiyye, Beyrut 2003.
- Mücahid Ebul-Haccac, Tefsîru Mücahid, thk. Abdurrahman et-Tahir, el-Menşuratül-ilmiyye, Beyrut ty.
- Özsoy, Ömer-Güler, İlhami, Konularına göre Kuran: Sistematik Kuran Fihristi, Fecr Yayınevi, Ankara 1997.
- es-Sanânî, Ebû Bekir Abdürrezzak, Tefsîrul-Kuran, Riyâd 1989.
- es-Süddi, Ebû Muhammed, Tefsirüs-Süddi el-Kebir, Dârül-vefâ, Mansure 1993.
- es-Sülemî, Ebû Mervân Abdülmelik b. Habîb, Tefsîru garibil-muvatta, Mektebetül-ubeykan, Riyad 2001.
- eş-Şeybani, Ebû Amr, Kitabul-Cîm, el-Heyetül-âmme li şuûnil-metâbiil-emîriyye, Kahire 1983.
- eş-Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdris, Tefsîrul-İmam eş-Şâfiî, Fas 2002.
- et-Taberi, Ebû Cafer, Câmiül-beyân an tevili ayil-Kuran, Dâru âlemil-kütüb, Riyad 2003.
- et-Tehanevi, Muhammed b. Ala, Keşşafu Istılahatil-Fünûn, el-Müessesetül-Mısriyyetil-amme, Kahire 1963.
- Izutsu, Toshihiko, Kuranda Allah ve insan, çev. Süleyman Ateş, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., Ankara 1975.
- et-Tüsterî, Abdullah Sehl, Tefsirut-Tüsterî, Kütübiilmiyye, Beyrut 2002.
- Yahya b. Sellâm, Tefsîru Yahya b. Sellâm, Dârul-kütübil-ilmiye, Beyrut 2004.
- Yavuz, Yusuf Şevki, Şefaat, DİA, XXXVIII, İstanbul 2010.
- Yıldırım, Suat, Kuranda Ulûhiyet, Kayıhan Yayınevi, İstanbul 1987.
- Yüksel, Emrullah, İslamda Şefaat Yetkisi, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 5, İstanbul 2002.
- ez-Zehebî, Ebû Abdullah, Mizanül-İtidâl fî Nakdir-rical, Dârül-kütübil-ilmiye, Beyrut 1995.
- ez-Zehebî, Muhammed Hüseyin, et-Tefsîr vel-Müfessirûn, Dârul-kalem, Beyrut ty.