Arapçada Naht Yöntemi ile Kelime Türetilmesi

Diller arasındaki etkileşim tarih boyunca karşılaşılan bir olgudur. Her toplum başka milletlerden yeni kelimeler ve kavramlar alıp kendi bünyesine katmaktadır. Bunun bazı sebepleri vardır. Birincisi bilimsel gelişmeler, ikincisi toplumlardaki sosyal gelişmeler ve değişimlerdir. Geçmişte Arapçaya Farsça, Rumca, Türkçeden kelimeler girmiştir. Bu kelimeler Arapçanın bünyesine katılmış ve topluma yerleşmiştir. Günümüzde ise en çok İngilizceden Arapçaya yeni kavramların geçişi görülmektedir. Günümüzde İngilizceden Arapçaya geçen kavramlar genelde aynen alınıp kullanılmaktadır. Bu usul birtakım sakıncaları beraberinde getirmektedir. Çünkü İngilizcenin dil yapısı Arapçaya uymamaktadır. Bu yüzden İngilizce kavramların Arapçanın ses özelliklerine uygun kendi bünyesindeki kelimelerle karşılanması gerekmektedir. Naht Arapçada kelime türetme yöntemlerinden biridir. Bu yöntem iki şekilde uygulanır: Birincisi bir cümledeki kelimeler kısaltılarak tek bir kelime haline getirilir. İkincisi de iki veya daha fazla kelimeden bazı harfler çıkarılarak tek bir kelime türetilir.Arapçaya yeni giren kavramlarda iştikak, tarîb, tevlîd gibi yöntemlerin yanında nahtin de uygulanmasına ihtiyaç vardır. Böylece yeni kavramlar hem Arapça kelimelerle hem de Arapçanın yapısına uygun olarak türetilecektir

Word Derivation in Arabic with Naht Method

The interaction between languages is a fact in the history. Every society gets new words and new concepts from other societies and puts its structure. There are some reasons. First are scientific developments. Second are social developments in society. In the history the words entered in Arabic from Persian, Romaic and Turkish. These words incorporate within the community. If today the transition words seen most from English in Arabic. Today the concepts that go from English in Arabic are usually taken and use exactly. This method brings some inconveniences alongside. Because language structures of English is not appropriate Arabic. For this reason the language structures of English must be removed with words suitable audio features of Arabic and in their structure. Naht is one the word derivation method in Arabia. This method is application two ways. First: The sentence in a word abbreviated and makes a word. Second: Some letters removed from two or more words and derived a word. There is need naht application as iştikâk, tarîb, tevlîd in concept that insert new in Arabic. So the new concepts will produced both by Arabic words and the structure according to Arabic.

Keywords:

Arabic, derivation, language, concept word,

PDF

___

Antâkî, Muhammed, Dirâsât fî Fıkhı'l-Luğa, Beyrut, tsz.
Aydın, Tahirhan, Arap Dilinin Günümüz Meseleleri, İlahiyat Yay, Ankara, 2013.
Belâsi, Muhammed es-Seyyid Ali, "Arap Dilinde Naht" (Çev. Mehmet Ali Şimşek), Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VII/2, Aralık 2003.
Civelek, Yakup, "Arap Dilinde Naht Ve Kelime Türetmede "Naht" Yönteminin Kullanımı", Nüsha, III/10, Yaz 2003.
Elûsî, Mahmûd Şukrî, Kitâbu'n-Naht ve Beyânu Hakîkatihî ve Nebzetun min Kavâidihî (Tah. Muhammed Behced el-Eserî), ys, 1988.
Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed b., Tehzîbu'l-Luğa (Tah. Muhammed Ivad Mur'ib), Beyrut, 2001.
İbn Fâris, Ebu'l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ er-Râzî, es-Sâhibî fî Fıkhı'l-Luğa, ys, 1997.
İbn Fâris, Ebu'l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ er-Razî, Mucmelu'l-Luğa (Tah. Zuheyr Abdulmuhsin Sultân), Beyrut, 1986.
İbn Hâleveyh, Ebû Abdillah el-Huseyn b. Ahmed, er-Rîh, ys, 1984.
İbn Sîde, Ebu'l-Hasen Alî b. İsmâîl, el-Muhkem ve'l-Muhîtu'l-A'zam (Tah. Abdulhamîd Hindâvî, Beyrut, 2000.
Küçükkalay, Hüseyin, Kur'ân Dili Arapça, Konya, 1969.
Navaz, Muhammed, el-Luğatu'l-İncilîziyye ve Eseruhâ ale'l-Luğati'l-Arabiyyeti'l-İ'lâmiyye, Basılmamış doktora tezi, İslamabad, 2008.
Salih, Subhî İbrâhîm, Dirâsât fî Fıkhı'l-Luğa, ys, 1960.
Seâlebî, Ebû Mansûr Abdulmelik b. Muhammed b. İsmâîl, Fıkhu'l-Luğa ve Sırru'l-Arabiyye (Tah. Abdurrezzâk el-Mehdî), ys, 2002.
Suyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekr Celâleddîn, el-Muzhir fî Ulûmi'l-Luğati ve Envâihâ (Tah. Fuâd Alî Mansûr), Beyrut, 1998.
Toshiyuki Takeda, "en-Naht fi'l-Luğati'l-Arabiyye beyne'l-Asâleti ve'l-Hadâse", Kyoto Bulletin of Islamic Area Studies, 4-1&2, March 2011.
Vâfî, Ali Abdulvâhid, Fıkhu'l-Luğa, Kahire, 2004.
Yusuf Vağlîsî, el-Eşkâl el-Cedîde li'n-Naht ve Devruhâ fi't-Tenmiyeti'l-Luğaviyyeti'l-Muâsıra, http://www.majma.org.jo/index.php/2009-02-10-09-36-00/340-2009-02-24-10-11-40.html [Erişim Tarihi 28.05.2016]