ARAP OLMAYAN MÜHTEDİLERİN ERKEN DÖNEM İSLÂM HUKÛKU’NUN GE- LİŞMESİNDEKİ ROLÜ

Batılı araştırma geleneği İslâm Hukuku’nun oluşum safhasında Arap olmayan ulemânın oynadığı role büyük bir önem atfetmektedir. Bu düşünce tenkit edilebilir. Hicrî beşinci (mîlâdî on birinci) asırda önemli fıkıh âlimleri hakkında telif edilen tabakat türü bir eserden alınan bir örneklemede hakiki Araplar büyük çoğunluğu oluşturmaktadır. Arap olmayan âlimlerin dörtte üçü ise doğu kökenli ve eski Sasani İmparatorluğu’na ait bölgelerden gelmektedirler. Sadece çok az ulemânın açık bir şekilde hıristiyan veya yahudi kökenli olduğu görülmektedir. Bu sonuç Arap asıllı olmayan fukahânın, kendi kökenlerine ait hukuk sisteminden -Roma, Roma eyâlet hukuku ve yahudi hukuku- ilk devir İslâm Hukuku’na çözümler getirdikleri faraziyesini teyit etmez.