TEMETTUAT KAYITLARINA GÖRE İZZEDDİN KÖYÜ’NÜN SOSYO-EKONOMİK DURUMU (1844-1845)

Osmanlı Devleti’nin sosyo-ekonomik tarihi araştırmalarında Tapu Tahrir Defterleri, Mühimme Defterleri ve Temettuat Defterleri önemli bir yere sahiptir. Bunların arasında Temettuat Defterleri, özellikle 19. yüzyıl ortalarında küçük yerleşim birimlerinin bile, sosyo-ekonomik yapısını ortaya koymak için çok değerli kaynaklar arasındadır. Bu çalışmada, 1844-1845 yılında Aydın Vilayeti, Saruhan Sancağı, Turgutlu Kazası’na bağlı bir köy olan İzzeddin’in 2762 numaralı temettuat defterinde yer alan kayıtlardan hareketle, köyün 19. yüzyıl ortalarında sosyal ve ekonomik yapısının ortaya konulması amaçlanmıştır. Defterden yola çıkılarak, köy ahalisinin bu yıllarda geçimini tarım ve hayvancılıktan sağladığını söylemek mümkündür. Tarımsal ürünler olarak, buğday, arpa, burçak ön plana çıkarken, büyükbaş olarak inek ve manda yetiştirildiği görülmektedir. İncelenen dönemde, İzzeddin Köyü’nde küçükbaş hayvancılık yapıldığı hususunda bir bilgi elde edilememiştir. Köydeki meslekler de, tarım ve hayvancılığa paralellik arz etmekte olup, erbâb-ı ziraat, rençber ve ırgad en çok görülen mesleklerdir. Köylülerin “vergi-yi mahsusa”nın yanında ödedikleri vergilerin başında da öşür gelmektedir. Bu çalışmada köylülerin verdikleri bu vergiler de ortaya konulmaya çalışılacaktır.

-

In socio-economic and historical research of Ottoman State, Tapu-Tahrir Defters, Mühimme Defters and Temettuat Defters have an important place. Among these, Temettuat Defters are one of the most important documents to investigate social and economic structure of even small settlements especially during mid 19th century. This study aims at setting forth the social and economic structure of Izzeddin Village of Turgutlu Town in Saruhan Sanjak of Aydın Province during the mid-19th century making use of the Temettuat Defter dated 1844-1845 and numbered 2762. It is possible to infer from the registries that the villagers earned their livings from farming and animal husbandry in these years. While wheat, barley, vetch were heading agricultural crops, cow and buffalo raising was common. We have found no information on raising sheep and goats in Izzeddin Village during the investigated period. Occupations in the village show parallelism to farming and animal husbandry and agricultural labour; farmhand and workman were the most common jobs. Tithe was in the lead addition to the Private Taxes that the villagers paid. In this study, these taxes will be presented as well

___

  • Aydın Vilâyeti Salnamesi (H.1308).
  • Aydın Vilâyeti Salnamesi (H.1314).
  • BARKAN, Ö. Lütfü (1993), “Öşür” İA, C.IX, MEB Yayınları, İstanbul.
  • BERBER, Ferhat (2013), “Temettuat Kayıtlarına Göre Manisa Koldere Çiftliği/Köyü’nün Sosyo-Ekonomik Durumu (1844-1845)”, Gazi Üniversitesi Akademik Bakış Dergisi, C.7, S.13, s.233-268.
  • Bilgi, Nejdet (1999), Tanzimat’ın Öncesi ve Sonrasında Saruhan Sancağı’nda Nüfus, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir.
  • BİLGİ, Nejdet (2008), “Temettuat Defterlerine Göre XIX. Yüzyılın Ortalarında Salihli”, Türk İncelemeleri Dergisi, C.XXIII, S.1, s.37-89.
  • BİLGİ, Nejdet (2001), “1842 Yılında Saruhan Sancağı’nın Nüfus ve İdari Bölünüşü”, Manisa Araştırmaları Dergisi, C.1, Manisa, s.87-122.
  • BİLGİ, Nejdet (2014), “Hamza Baba Köyü’nün XIX. Yüzyılın Ortalarındaki Sosyal ve Ekonomik Yapısı”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, S. 69, s.41-69.
  • ÇAĞLAR, İlker Mümin (2014), “Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Turgutlu (1839-1908)”, Basılmamış Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
  • DEMİRTAŞ, Faruk (1949), “Bozulus Hakkında”, DTC Fakültesi Dergisi, Ankara, C.VII, S.1, s.29-46.
  • EMECEN, Feridun (1994), “Dönüm”, DİA, C.IX, İstanbul.
  • ERDOĞAN, Havva (2005), “820 Numaralı Temettuat Defterine Göre Tanzimat’ın ilk Yıllarında Mucur ve Hacıbektaş’ın Demografik Yapısı ve Sosyal Durumu”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, C.VI, S.1, s.95-102.
  • GÜNDÜZ, Tufan (2006), “Dulkadirli Türkmenleri”, I. Kahramanmaraş Sempozyumu Bildirileri, İstanbul, s.451-455.
  • GÜRAN, Tevfik (1998), 19. Yüzyıl Osmanlı Tarımı, Eren Yayınları, İstanbul.
  • GÜRAN, Tevfik (1987), Osmanlı Tarım Ekonomisi, Türk İktisat Yıllığı, S.1, İstanbul.
  • GÜRAN, Tevfik (1989), Tanzimat Döneminde Osmanlı Maliyesi: Bütçeler ve Hazine Hesapları (1841-1861), Türk Tarihi Kurumu Yayınları, Ankara.
  • HINZ, Walter (1990), İslam’da Ölçü Sistemleri, (Çev. Acar Sevim), Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • İNALCIK, Halil (1991), “Osmanlı Metrolojisine Giriş”, (Çev. Eref Bengi Özbilen), Türk Dünyası Araştırmaları, S.73, İstanbul, s.21-49.
  • İNALCIK, Halil (1996), Osmanlı İmparatorluğu: Toplum ve Ekonomi, Eren Yayıncılık, İstanbul.
  • KÜTÜKOĞLU, Mübahat S.(1995), “Osmanlı Sosyal ve İktisadi Tarihi Kaynaklarından Temettü Defterleri (6 belge ile birlikte)”, Belleten, C. LIX, S.225, s.395-418.
  • ML.VRD.TMT, 2762. Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maliye Nezareti Temettuat Defterleri, nr. 2762.
  • ORHONLU, Cengiz (1987), Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskânı, Eren Yayınları, İstanbul.
  • ÖZÇELİK, Selahittin (2005), XIX. Yüzyılda Honaz Kazasında Sosyal ve Ekonomik Hayat (Temettuat Defterlerine Göre), Fakülte Kitabevi, Isparta.
  • ÖZTÜRK, Said (1996), Tanzimat Döneminde Bir Anadolu Şehri: Bilecik, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
  • ÖZTÜRK, Said (2000), “Temettuat Tahrirleri”, Akademik Araştırmalar Dergisi, S.4-5, 2000, s.537-589.
  • PAKALIN, M. Zeki (1983), Osmanlı Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.II., MEB Yay., İstanbul.
  • SAMİ, Şemseddin (2004), Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul.