Özel Yetenekli Öğrencilerin Fen Deneylerine Yönelik Özyeterliklerinin Planlama, Uygulama ve Değerlendirme Bağlamında İncelenmesi

Bu araştırmada, özel yetenekli öğrencilerin fen deneylerine yönelik özyeterliklerinin planlama, uygulama ve değerlendirme açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemi desenlerinden tarama kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini bir Bilim ve Sanat Merkezi’nde öğrenimlerine devam eden 197 özel yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Deneye İlişkin Özyeterlik Ölçeği kullanılmış olup betimsel ve çıkarıma dayalı istatistiksel analizler yürütülmüştür. Araştırma sonucunda katılımcıların fen deneylerine yönelik özyeterliklerinin orta düzeyde olduğu bulunmuştur. Ayrıca katılımcıların ölçeğin değerlendirme boyutunda yer alan maddelere en çok, uygulama boyutunda yer alan maddelere ise en az katılım gösterdikleri tespit edilmiştir. Kız ve erkek katılımcıların ölçekten elde ettikleri toplam puanlar arasında anlamlı bir farklılık bulunmamasına rağmen, proje üretimi ve yönetimi programında öğrenim gören öğrencilerin planlama boyutundan elde ettikleri puan ortalamasının diğer programlarda öğrenim gören öğrencilerin puan ortalamasından yüksek olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Özel Yetenekli Öğrenci, Fen Deneyleri, Özyeterlik, Bilim ve Sanat Merkezi

Examination of Science Experiments Self-Efficacy of Gifted Students in the Context of Planning, Implementation and Evaluation

In this research, it was aimed to investigate the self-efficacy of gifted students for science experiments in terms of planning, implementation and evaluation. In the research, survey, one of the quantitative research designs, method was used. The sample of the research consisted of 197 gifted students studying at a Science and Art Center. The Experiment-Related Self-Efficacy Scale was used as the data collection tool and, descriptive and inferential statistical analyzes were conducted. As a result of the research, it was found that the science experiments self-efficacy of the participants was at a medium level. In addition, the participants were found to have the most participation in the items in the evaluation dimension of the scale and the least participation in the items in the implementation dimension. Although there was no significant difference between the total scores obtained from the scale by the girl and boy participants, it was found that the students’ score obtained from the planning dimension of the students studying project production and management program was higher than those who were studying other programs.

Keywords:

Gifted Students, Science Experiments, Self-efficacy, Science and Art Center,

PDF

___

Ahmad, C.N.C., Osman, K., Halim, L., & Noh, N.M. (2014). Predictive Relationship between Physical and Psychosocial Aspects of Science Laboratory Learning Environment among Secondary School Students in Malaysia. Procedia - Social and Behavioral Sciences 116, 158-162.
Akbaş, M., & Çetin, P.S. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin çeşitli sosyobilimsel konulara ilişkin argümantasyon kalitesinin ve informal düşünme becerisinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(1) , 339-360.
Alpaut, O. (1993). Fen eğitiminin verimli ve işlevsel hale getirilmesi. Ortaöğretim Kurumlarında Fen Öğretimi ve Sorunları Sempozyumu. Ankara: TED.
Akar, Ö. (2011). İlköğretim okullarının başarı durumlarına göre yöneticilerin duygusal zekaları ile öğretmenlerin özyeterlilikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi (Ankara ili örneği). Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Arık, S., & Benli-Özdemir, E. (2016). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fen laboratuvarına yönelik metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2) , 673-688.
Arzi, H. (2003). Enhancing science education laboratory environment: More than wall, benches and widgets, In B.J. Fraser, & K. G. Tobin (Eds.). International Hanbook of Science Education, Vol (1), Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
Aydıner, B. B. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının genel öz-yeterlik yaşam doyumu ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Backus, L. (2005). A year without procedures. The Science Teacher, 72(7), 54-58.
Barış, N. (2019). Bilsem’de görev yapan fen bilimleri ve matematik öğretmenlerinin stem eğitim uygulamalarının araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York, NY: Freeman.
Clotfelter, C.T., Ladd, H.F., & Vigdor, J.L. (2007). How and Why Do Teacher Credentials Matter for Student Achievement? CALDER Working Paper 2. Washington: The Urban Institute.
Coleman, L.J., Micko, K.J., & Cross, T.L. (2015). Twenty-five years of research on the lived experience of being gifted in school:Capturing the students’ voices. Journal for the Education of the Gifted 38(4), 358-376.
Cullin, M., Hailu, G., Kupilik , M., & Petersen, T. (2017). The effect of an open-ended design experience on student achievement in an engineering laboratory course. International Journal of Engineering Pedagogy. 7(4), 102-116.
Curby, T.W., Rudasill, K.M., Rimm-Kaufman, S.E., & Konold, T.R. (2008). The role of social competence in predicting gifted enrollment. Psychology in the Schools, 45, 729-744.
Çepni, S., Kaya, A., & Küçük, M. (2005). Fizik öğretmenlerinin laboratuarlara yönelik hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 181-194.
Damerau, K. (2012). Molekulare und Zell-Biologie im Schülerlabor – Fachliche Optimierung und Evaluation der Wirksamkeit im BeLL Bio (Bergisches Lehr-Lern-Labor Biologie). Dissertation. Bergische Universität Wuppertal
Damerau, K. (2013). Entwicklung eines Messinstruments zur Erfassung der Experimentbezogenen Selbstwirksamkeitserwartung, 15. Frühjahrschule der Fachsektion Didaktik der Biologie im VBIO, Universitaet Leipzig, Deutschland, 18-21.03.2013, Leip-zig, Deutschland.
Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. (6th ed.) New York: McGraw-Hill.
Hackling, M., Goodrum, D., & Rennie, L. (2001). The state of science in Australian secondary schools. Australian Sciences Teachers’ Journal, 47(4), 12-17.
Hassi, A. (2016). Effectiveness of early entrepreneurship education at the primary school level: Evidence from a field research in Morocco. Citizenship, Social and Economics Education, 15(2), 83- 103.
Hofstein, A., & Lunetta, V.N. (2004). The laboratory in science education: Foundations for the twenty‐first century. Science education, 88(1), 28-54.
Karakolcu-Yazıcı, E., & Özmen, H . (2015). Fen ve teknoloji öğretim programında yer alan deney ve etkinliklerin uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1) , 92-117.
Karasar, N.(2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kılıç, D., Keleş, Ö., & Uzun, N. (2015). Fen bilimleri öğretmenlerinin laboratuvar kullanımına yönelik özyeterlik inançları: Laboratuvar uygulamaları programının etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 218-236.
King, W. R., & He, J. (2005). Understanding the role and methods of meta-analysis in IS research. Communications of the Association for Information Systems, 16, 665-686.
Kramer, N. C., & Winter, S. (2008). Impression management 2.0: The relationship of self-esteem, extraversion, self-efficacy, and self-presentation within social networking sites. Journal of Media Psychology, 20(3), 106-116.
Kwok, P.W. (2015). Science laboratory learning environments in junior secondary schools. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching. 16(1), 1-28.
Lazarowitz, R., & Tamir, P. (1994). In Handbook of research on science teaching and learning; Gabel, D. L., Ed.; Macmillan: New York, U. S. A.
Lopatto D. (2007). Undergraduate research experiences support science career decisions and active learning. CBE-Life Sciences Education, 6, 297–306.
MEB. (2017). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. Üstün zekalılar ve özel yetenekliler. Ankara: MEB Yayınevi.
MEB. (2018). İlköğretim Fen Bilimleri Dersi (3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınevi.
Nabavi, R.T. (2012). Bandura’s social learning theory & social cognitive learning theory. Theory of Developmental Psychology, 1-24.
Özarslan, M. (2018). The impact of biology project studies on the scientific attitudes of gifted and talented students. Erciyes Journal of Education 2(2), 75-93.Özbay, Y. (2013). Üstün Yetenekli Çocuklar Ve Aileleri. Ankara, T.C. Aile ve Sosyal politikalar Bakanlığı.
Pareek, R.B. (2019). An Assessment of Availability and Utilization of Laboratory facilities for Teaching Science at Secondary Level. Science Education International, 30(1).
Rockstroh, A. H. (2013). Teacher characteristics on student achievement: an examination of high schools in Ohio. Unpublished Master Thesis, Kansas City, Martin School of Public Policy and Administration.
Sarıoğlan, A.B. (2015). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersinde laboratuar kullanımına ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 333-340.
Schreglmann, S. (2016). Türkiye’de üstün yetenekli öğrenciler ile ilgili yapılan yükseköğretim tezlerinin içerik analizi (2010–2015). Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4(1), 14-26.
Stuckey, M., Hofstein, A., Mamlok-Naaman, R., & Eilks, I. (2013). The meaning of ‘relevance’ in science education and its implications for the science curriculum. Studies in Science Education, 49, 1-3.
Tarkın, A., & Uzuntiryaki, E. (2012). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve mesleğe yönelik tutumlarının kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. İlköğretim Online, 11(2), 332-341.
Turner, R.C., & Lindsay, H.A. (2003). Gender differences in cognitive and non-cognitive factors related to achievement in organic chemistry. Journal of Chemical Education, 80(5), 563-568.
Yavuz, S., & Akçay, M. (2017). Bilgisayar destekli öğretim ile laboratuar destekli öğretimin öğrencilerin ders başarılarına ve derse karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 39-48.
Yazıcı, M., & Kurt, A. (2018). Ortaokul fen bilimleri dersinde laboratuvar kullanımının öğretmen ve öğrenci görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 295-320.
Yılmaz, M. (2018). Deneye ilişkin özyeterlik ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kas¬tamonu Education Journal, 26(2), 475-486.