Halil EKŞİ, Şeymanur BARIŞ, İ̇brahim DEMİR

Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu,Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik,Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi

Bu çalışma 14-17 yaş arası ergenlerin duygusal özerklik ve sosyal kaygı düzeylerinin şişirilmiş benliklerini yordama gücünü belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 eğitim öğretim yılı İstanbul il merkezinde bulunan 9 faklı ortaöğretim okulunda 9.,10. ve 11. sınıfta okuyan 198'i(%48,2) kız ve 213'ü(%51,8) erkek olmak üzere toplam 411 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Algılanan Helikopter Ebeveyn Tutum Ölçeği (AHETÖ), Şişirilmiş Benlik Duygusu (Ego Enflasyonu) Ölçeği, Duygusal Özerklik Ölçeği (DÖÖ), Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Yapılan korelasyon analizinden elde edilen bulgular neticesinde helikopter ebeveyn tutumunun, sosyal kaygı ile arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu ancak duygusal özerklik ile arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmektedir. Ayrıca helikopter ebeveyn tutumu ile şişirilmiş benlik arasındaki ilişkide sosyal kaygı değişkeninin aracılık rolü incelendiğinde, helikopter ebeveyn tutumu ile şişirilmiş benlik arasındaki ilişkinin anlamlı olmadığı, modeldeki diğer ilişkilerin anlamlı olduğu, sosyal kaygı değişkeninin modelde tam aracı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Helikopter ebeveyn, Şişirilmiş benlik, Duygusal özerklik

Helicopter Parental Attitude, Inflated Self in Adolescents: Mediator Effect of Emotional Autonomy, Social Anxiety Variables

This study was conducted to determine the ability of adolescents between 14-17 ages to predict their bloated self and their levels of emotional autonomy and social anxiety. The study group consists of a total of 411 students, 198(48.2%) girls and 213(51.8%) boys, who were in 9th,10th and 11th grade in 9 different secondary schools in Istanbul city center in 2018-2019 academic year. Perceived Helicopter Parent Attitude Scale (HPAS), Exaggerated sense of Ego A Scale, Emotional Autonomy Scale (EAS), Liebowitz Social Anxiety Scale and Personal Information Form were used as data collection tools. As a result of the correlation analysis, it was seen that the relationship between helicopter parental attitude and social anxiety was significant, but the relationship between emotional autonomy was not significant. When the mediating role of social anxiety variable in the relationship between helicopter parental attitude and inflated self was examined, it was found that the relationship between parental attitude and inflated self was not significant, other relationships in the model were significant, and the social anxiety had full mediator role in the model.

Keywords:

Helicopter Parents Inflated Self, Emotional Autonomy, Social Anxiety,

PDF

___

Abaslı, K. & Polat, Ş. (2019). Duygusal Özerklik Ve Öğrenci Yılmazlığı Arasındaki İlişkilerin Öğrenci Görüşlerine Göre İncelenmesi, Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-15. DOI: 10.30855/gjes.2019.05.01.001
Adana, F., Arslantaş, H. & Şahbaz, M. (2012). Lise Öğrencilerinin Benlik Kavramlarını Algılama Biçimleri Ve İlişkili Faktörler, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 3(1), 22-29. Doi:10.5505/phd.2012.00719.
Aşkın, M. (2007). Kimlik Ve Giydirilmiş Kimlikler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(10), 213-220.
Atak, H. (2011). Kimlik Gelişimi Ve Kimlik Biçimlenmesi: Kuramsal Bir Değerlendirme, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1), 163-213.
Avcı, M. (2006). Ergenlikte Toplumsal Uyum Sorunları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(7), 39-63.
Bal, U. (2010). Anksiyete Bozukluklarında Cinsiyete Göre Semptom Farklılıkları, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, (Yüksek Lisans Tezi), Adana.
Baumeister, R. F., Smart, L. & Boden, J. M. (1996). Relation Of Threatened Egotism To Violence And Aggression: The Dark Side Of High Self-Esteem, Psychological Review, 103(1), 5-33.
Blakemore, S.J., Burnett, S. & Dahl, R.E. (2010). The Role Of Puberty İn The Developing Adolescent Brain, Human Brain Mapping, 31, 926–933.
Bradley-Geist, J. C. & Olson-Buchanan, J. B. (2014). Helicopter Parents: An Examination Of The Correlates Of Over-parenting Of College Students, Education + Training, 4(56), 314-328. http://dx.doi.org/10.1108/ET-10-2012-0096.
Canoğulları, Ö. (2014). İnternet Bağımlılık Düzeyleri Farklı Ergenlerin Cinsiyetlerine Göre Psikolojik İhtiyaçları, Sosyal Kaygıları Ve Anne Baba Tutum Algılarının İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Adana.
Ceral, S. & Dağ, İ. (2005). Ergenlerde Algılanan Anne Baba Tutumlarına Bağlı Benlik Saygısı, Depresiflik Ve Genel Psikolojik Belirti Düzeyi Farklılıkları, Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 13(4), 233-241.
Colvin, C. R., Block, J., & Funder, D. C. (1995). Overly Positive Self-evaluations And Personality: Negative İmplications For Mental Health, Journal Of Personality And Social Psychology, 68(6), 1152-1162.
Cui, M., Darling, C. A., Coccia, C., Fincham, F. D. & May, R. W. (2019). Indulgent Parenting, Helicopter Parenting, And Well-being Of Parents And Emerging Adults, Journal of Child And Family Studie. https://doi.org/10.1007/s10826-018-01314-3.
Çakır, S. (2010). Bilişsel-Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Olarak Hazırlanan Sosyal Kaygıyla Başa Çıkma Programının Lise Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Düzeylerine Etkisi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Bursa.
Çalışkan, İ. (2018). Genç Yetişkinlerde Anne Baba Algısı İle Sosyal Kaygı İlişkisinde Öğrenilmiş Güçlülüğün Aracı Etkisi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Çankaya, B. (2007). Lise I. Ve II. Sınıf Öğrencilerinin Algılanan Benlik Saygısının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Çelik, E. G. (2015). Algılanan Ebeveyn Kontrolü İle Ergen İyi Oluşu Arasındaki İlişkide Duygusal Özerklik Ve Empatinin Aracı Rolü, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans tezi), Ankara.
Dağ, İ. & Gülüm, İ. V. (2013). Yetişkin Bağlanma Örüntüleri İle Psikopatoloji Belirtileri Arasındaki İlişkide Bilişsel Özelliklerin Aracı Rolü: Bilişsel Esneklik, Türk Psikiyatri Dergisi, 24(4), 240-247.
De Hoogh, A. H., Den Hartog, D. N. & Nevicka, B. (2013). Gender Differences İn The Perceived Effectiveness Of Narcissistic Leaders, Applied Psychology, 64, 473-498. doi:10.1111/apps.12015
Demir, M. & Karabacak, A. (2017). Ergenlerin Duygusal Özerkliklerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 427-442.
Deniz, A. (2018). 11-15 Yaş Arası Bir Grup Ergende Akılcı Olmayan İnançların Benlik Saygısı Ve Sosyal Kaygı Düzeyleri İle İlişkisinin İncelenmesi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Duygulu, S. (2018). Yeni Nesil Ebeveynlik Ve Helikopter Aileler, 1. Baskı, Destek Yayınları, İstanbul.
Erçevik, A. (2014). Lise Öğrencilerinin Duygusal Özerklik Ve Sosyal Destek Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Eren Gülle, T. (2018). Benlik Saygısının, Algılanan Stres Durumu Üzerindeki Etkisi Ve Sosyal Kaygı Ve Kaçınmayla İlişkisi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Eriş, Y. (2013). Ergenlerin Benlik Saygısı Ve Sosyal Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
Erkan, Z. (2002). Ergenlerin Sosyal Kaygı Düzeyleri, Ana-Baba Tutumları Ve Ailede Görülen Risk Faktörleri Üzerine Bir Çalışma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Doktora Tezi), Adana.
Erkan, Z. (2002). Sosyal Kaygı Düzeyi Yüksek Ve Düşük Ergenlerin Ana Baba Tutumlarına İlişkin Nitel Bir Çalışma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(10), 120-133.
Eroğlu, K. (2018). Ortaokul 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Kaygıları İle Benlik Saygısı, Anne-Baba Tutumları, Mükemmeliyetçilik Özellikleri Arasındaki İlişki, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Trabzon.
Fischer, J. L., Forthun, L. F., Pidcock, B. W. & Dowd, D. A. (2007). Parent Relationships, Emotion Regulation, Psychosocial Maturity And College Student Alcohol Use Problems, J Youth Adolescence, 36, 912–926. DOI 10.1007/s10964-006-9126-6.
Golonka, M. M. (2013). Keeping İn Touch: Relationships Between Parenting Style, Parent-child Electronic Communication, And The Developing Autonomy And Adjustment Of College Students, Duke University, (Doktora Tezi), Durham NC.
Gökkaya, M. (2016). Bir Grup Üniversite Öğrencisinde Sosyal Kaygı, Depresyon Ve Anne-Baba Tutumları İle Mükemmeliyetçilik Eğilimleri Ve Üniversiteye Uyum Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Güneş, E. (2018). Zorbalık Eğilimi, Duygusal Özerklik Ve Akıllı Telefon Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Hart, C. M., Bush-Evans, R. D., Hepper, E. G. & Hickman, H. M. (2017). The Children Of Narcis-sus: Insights İnto Narcissists' Parenting Styles, Personality And Individual Differences, 117, 249-254. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.06.019
Jackson, L. J. (2010). Smothering Mothering 'Helicopter Parents' Are Landing Big İn Child Care Cases, ABA Journal, 11(96), 18-19. http://www.jstor.org/stable/20789779.
Karadayı, S. (2018). Ergenlik Ve İlk Yetişkinlik Dönemindeki Bireylerde Yaşam Doyumu, Psikolojik İhtiyaçlar Ve Benlik Algısı. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Kashadan, T. B. (2007). Social Anxiety Spectrum And Diminished Positive Experiences: Theoretical Synthesis And Meta-analyss, Clinical Psychology Review, 27(3), 348-365.
Koç, F. (2019). Ergenlerde Anne Baba Tutumları İle Duygusal Özerklik Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi (Düzce İli Örneği), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Kumar Mishra, S. (2016). Self- Concept- A Person’s Concept Of Self- Influence International, Journal Of Recent Research, 8-13.
Küçük, P. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Kaygı Düzeyi İle Benlik Saygısı Düzeyi İlişkisinin İncelenmesi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Kwon, A. K., Yoo, G. & Bingham, G.E. (2016). Helicopter Parenting İn Emerging Adulthood: Support Or Barrier For Korean College Students’ Psychological Adjustment? J Child Fam Stud, 25, 136–145. DOI 10.1007/s10826-015-0195-6
Kwon, A. K., Yoo, G. & De Gagne, J. C. (2017). Does Culture Matter? A Qualitative İnquiry Of Helicopter Parenting İn Korean American College Students, Journal Of Child And Family Studies, 26(7), 1979-1990. https://doi.org/10.1007/s10826-017-0694-8
Martinez, I., Garcia, J. F. & Yubero, S. (2007). Parenting Styles And Adolescents' Selfesteem İn Brazil, Psychological Reports, 100(3), 731-745.
Morsünbül, Ü. & Çok, F. (2013). Kimlik Gelişiminde Yeni Bir Boyut: Seçeneklerin Saplantılı Araştırılması, Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 232-244.
Odenweller, K. G., Booth-Butterfield, M. & Weber, K. (2014). Investigating Helicopter Parenting, Family Environments, And Relational Outcomes For Millenials, Communication Studies, 65(4), 407-425. DOI: 10.1080/10510974.2013.811434
Okray, Z. (2016). Helicopter Parenting And Related Issues: Psychological Well Being, Basic Psychological Needs And Depression On University Students, Curr Res Educ, 2(3), 165-173.
Özdemir, Y. & Çok, F. (2011). Ergenlikte Özerklik Gelişimi, Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 152-164.
Özsoy, E. & Yıldız, G. (2013). Kişilik Kavramının Örgütler Açısından Önemi: Bir Literatür Taraması, İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 1-12.
Peluchette, J. V. E., Kovanic, N. & Partridge, D. (2013). Helicopter Parents Hovering İn The Workplace: What Should HR Managers Do?, Business Horizons, 56, 601-609. http://dx.doi.org/10.1016/j.bushor.2013.05.004
Perez, M., Pettit, J. W., David, J. F., Kistner, J. A. & Joiner Jr., T. E. (2001). The Interpersonal Consequences Of Inflated Self- Esteem İn An Inpatient Psychiatric Youth Sample, Journal Of Consulting And Clinical Psychology, 69(4), 712-716. DOI: 10.1037//0022-006X.69.4.712
Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2004). SPSS And SAS Procedures For Estimating İndirect Effects İn Simple Mediation Models, Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, 36, 717-731.
Ryan, R. M. & Lynch, J. H. (1989). Emotional Autonomy Versus Detachment: Revisiting The Vicissitudes Of Adolescene And Young Adulthood, Child Development, 60(2), 340-356.
Sübaşı, G. (2007). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Kaygıyı Yordayıcı Bazı Değişkenler, Eğitim Ve Bilim, 144(32), 3-15.
Sümer, N., Gündoğdu Aktürk, E. & Helvacı, E. (2010). Anne-Baba Tutum Ve Davranışlarının Psikolojik Etkileri: Türkiye’de Yapılan Çalışmalara Toplu Bakış, Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 42-59.
Tatar, A., Bildik, T., Yektaş, Ç., Hamidi, F. & Özmen, H. E. (2016). Duygusal Özerklik Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması Ve Klinik Başvurusu Olmayan Ergen Öğrencilerde Duygusal Özerkliğin İncelenmesi, Nobel Medicus, 12(1), 39-48.
Tung, S. & Dhillon, R. (2006). Emotional Autonomy İn Relation To Family Enviroment: A Gender Perspective, Journal Of The Indian Academy Of Applied Psychology, 32(3), 201-212.
Ümmet, D. (2007). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Kaygının Cinsiyet Rolleri Ve Aile Ortamı Bağlamında İncelenmesi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Ünüvar, A. (2007). Lise Öğrencilerinin Algıladıkları Anne Baba Tutumları İle Kendine Saygı Düzeylerinin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Konya.
Walker, J. S. & Bright, J. A. (2009). False İnflated Self-esteem And Violence: A Systematic Review And Cognitive Model, The Journal Of Forensic Psychiatry & Psychology, 20(1), 1-32. DOI:10.1080/14789940701656808
Yaşin Okant, Ç. (2018). Helikopter Ebeveyn Sahibi Y Kuşağının İş Ve Yaşam Tatmini Üzerine Sosyolojik Bir Analiz, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Yazıcı, A. (2019). Ergenlerde Duygusal Özerklik, Eylemlilik Ve Arkadaşa Bağlanma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Sivas.
Yılmaz, H. (2018). Narsizme Giden Yolun İlk Adımı: ''Şişirilmiş Benlik Duygusu Ölçeği'' Geliştirme Çalışması, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(73), 1-16.
Yılmaz, H. (2019). İyi Ebeveyn, Çocuğu İçin Her Zaman Her Şeyi Yapan Ebeveyn Değildir: Algılanan Helikopter Ebeveyn Tutum Ölçeği (AHETÖ) Geliştirme Çalışması, Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(1), 3-30. DOI: 10.24130/eccd-jecs.1967201931114
Yiğit, H. (2010). Ergenlerin Benlik Saygılarının Yaşam Doyumu Ve Bazı Özlük Nitelikleri Açısından İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Konya.
Young, S. M. & Pinsky, D. (2006). Narcissism And Celebrity. Journal Of Research İn Personality, 40(5), 463–471. doi:10.1016/j.jrp.2006.05.005
Zıto Cornell, R. (2016). Helikopter Parents. The Wiley Blackwell Encyclopedia Of Family Studies. DOI: 10.1002/9781119085621.wbefs023
Zimmer-Gembeck, M. J., Madsen, S. D. & Hanisch, M. (2011). Connecting The İntrapersonal To The İnterpersonal: Autonomy, Voice, Parents, And Romantic Relationships İn Emerging Adulthood, European Journal Of Developmental Psychology, 8(5), 509–525.