Doç. Dr. Nurettin Gülmez, - AMP, - QUOT, Meltem ÖNDER

Akhisar'ın Milli Mücadele Liderlerinden Murat Tolun Bey

Batı Anadolu’nun Yunan işgaline uğradığı yıllarda pek çok Ege şehri gibi Akhisar da düşman işgaline maruz kalmış ve çok büyük zorluklar yaşamıştır. Bu durum karşısında kentin kurtuluşunu sağlamak için diğer Anadolu kentlerinde olduğu gibi Akhisar’da da ulusal direniş örgütleri meydana getirilmiştir. Yerel halkın desteği ile oluşturulan ve “Kuva-yı Milliye” adını alan bu birlikler düzenli ordu kuruluncaya kadar Anadolu kentlerinin müdafaasında önemli bir rol oynamışlardır. Bu çerçevede Akhisar’daki Kuva-yı Milliye’nin oluşumunu sağlamak için pek çok Milli Mücadeleci hizmet etmiştir. Celal Bey (Bayar), Reşat Kayalı, Tirelizade İsmail Bahri Bey, Bakırlı Saçlı Efe, Selimzade Ali Şefik Bey, Murat Tolun Bey, Halit Karaosmanoğlu ve adını sayamadığımız pek çok vatanperver şahsiyet bunlara örnek gösterilebilir. Bu makalede, hem işgal yıllarında Akhisar’ın kurtuluşu hem de işgal sonrası kentin değişimi ve kalkınması açısından önemli hizmetlerde bulunmuş Murat Tolun Bey’den bahsedilecektir. 1890–1934 yılları arasında yaşamış olan Murat Tolun Bey, Milli Mücadele yıllarında, Burunören (Nuriye) ve Koyuncu Ali Milli Taburlarından oluşan Akhisar Cephesi’nin Kuva-yı Milliye Kumandanı olarak görev yapmıştır. Bu makale ile onun Milli Mücadele’ye katkılarına, hem Anadolu hem de Akhisar açısından önemine dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Murat Tolun Bey, Kurtuluş Savaşı, Milli Mücadele, Batı Cephesi, Kuva-yı Milliye, Akhisar

Akhisar'ın Milli Mücadele Liderlerinden Murat Tolun Bey

When Western Anatolia was occupied by Greeks, Akhisar was also exposed to occupation by the enemy as is the case with many Aegean cities. As a result, national resistance organization was found in Akhisar to ensure its salvation like other Anatolian cities. “Kuva-yı Milliye” which was established with the support of local people, had an important role for the defense of Anatolian cities until the establishment of a regular army. In this context, many National Struggle Commander struggled to ensure the formation of “Kuva-yı Milliye” in Akhisar. Celal Bey, Reşat Kayalı, Tirelizade İsmail Bahri Bey, Bakırlı Saçlı Efe, Selimzade Ali Şefik Bey, Murat Tolun, Halit Karaosmanoğlu as well as the other unknown patriotic personalities were among those people who contributed to “Kuva-yı Milliye”. In this article, Murat Tolun Bey who strived for the independence and the development of Akhisar are going to be focused upon. Murat Tolun Bey who lived between the years of 1890–1934, had worked as a National Struggle Commander in Akhisar Front which was consisted of two national battalions which are “Burunören” and “Koyuncuali”. Therefore; in this article, Murat Bey’s services to development of Akhisar and the independence of Anatolia during the years of National Struggle are going to be emphasized.

Keywords:

Murat Tolun Bey, Turkish War of Independence, National Struggle, Western Front, Kuva-yı Milliye ( para-militar local resistance ), Akhisar,

PDF

___

APAK, Rahmi, (1990), Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, TTK Yayınları, Ankara. AYAZ, Belkız, (2006), Cumhuriyetin İlk Yıllarında Akhisar Kazası (1923–1933), Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa. BAYAR, Celal, (1972), Ben de Yazdım, C:VIII, İstanbul. DİNAMO, Hasan İzzettin, (1970), Kutsal İsyan, C:II, İstanbul. DOYDUK, Senem, (2006), Tarihi Kent Dokusuyla Akhisar, Akhisar Belediyesi Kültür Yayınları, Akhisar. EFE, Musa, (2011), Saçlı Efe, Eğitim Onur Kırtasiye Basım Yayın, Balıkesir. ERGÜL, Teoman, (2007), Kurtuluş Savaşı’nda Manisa, Kebikeç Yayınları, Ankara. GÖKDEMİR, Oktay, (1990), Kurtuluş Savaşı’nda Akhisar, Akhisar Belediyesi Yayınları, Akhisar. İZDEM, Ekmel, (1944), Dünkü Bugünkü Akhisar, Ülkü Basımevi, İstanbul. İstiklal Harbi Gazetesi ve Akhisar’ın Kahramanları ve Şehitleri Eki, (2006), Akhisar Sağlık Eğitim Kültür Vakfı Yayınları, Akhisar.
KARAGÖZ, Sadık, (1983), Atatürk Manisa’da, Turizm Derneği Yayınları, İzmir. KARAKUYU, Mehmet, (2012), Tarihi Coğrafyasıyla Akhisar, Esin Ofset Matbaacılık, Akhisar. KUZUCUK, Mustafa, (2006), Kurtuluş Savaşı Akhisar Kahramanları, Doğa Ofset Matbaacılık, Akhisar. ÖZALP, Kazım, (1998), Milli Mücadele 1919-1922 I,TTK Yayınları, Ankara. SARIHAN, Zeki, (1993), Kurtuluş Savaşı Günlüğü I, TTK Yayınları, Ankara. SATIŞ, Baki, (1994), İlkçağdan Günümüze Akhisar, Akhisar Sağlık Eğitim Kültür Vakfı Yayınları, Akhisar. SELEK, Sabahattin, (1982), Milli Mücadele, C:I, Örgün Yayınları, İstanbul. http://www.ilhanayverdi.org/
Görüşülen Kişiler: Yusuf Ali Vahdet Tulun (Murat Bey’in dördüncü çocuğu Vahdet Tulun’un oğlu), Master Destek Organizasyon ve Danışmanlık A.Ş Yönetim Kurulu Eş Başkanı ve Genel Müdürü, İstanbul, 01.10.1956, e-mail: vtulun@masterdestek.com.tr . 18 Ocak 2013 tarihinde görüşme yapılmıştır. EKLER  (Resimler Akhisar Türk Hava Kurumu panosundan alınmıştır.)
Murat Tolun Bey Milli Mücadele Yıllarında Murat Bey Tayyare Madalyası Beratı Tayyare Madalyası Beratı Tercümesi Murat Bey’in Atatürk’ü Akhisar’a 3. gelişinde CHF Reisi olarak karşılaması Fotoğraf Akhisar Tren İstasyonu yanında şu an Askeri Gazino olan yerde çekilmiş 16 Haziran 1926 Saat: 11.30 suları
Murat Bey’in gayretleri ile yapılan Akhisar Tayyare Sineması 1928 1927 yılında Murat Bey’in gayretleri ile Akhisarlılarca alınıp TBMM Hükümetine armağan edilen birinci uçak (Akhisar I) 1927 yılında Murat Bey’in gayretleri ile Akhisarlılarca alınıp TBMM Hükümetine armağan edilen ikinci uçak (Akhisar 2)
Murat Tolun Bey’in Kartviziti Murat Bey’in Mezar Taşı Murat Tolun Bey’in Mezarı