Sınıf Öğretmeni Adaylarının Hayat Bilgisi Dersindeki Sınıf İçi Öğretim Uygulamaları

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması kapsamında öğrettikleri Hayat Bilgisi dersinin sınıf içi öğretim uygulamalarını incelemektir. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması desenine göre yürütülmüştür. Çalışmanın verileri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören ve öğretmenlik uygulamasına devam eden 11 sınıf öğretmeni adayından toplanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından geliştirilen gözlem formu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler, nitel veri analizi tekniklerinden içerik analizi ve betimsel analiz tekniklerinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda öğretmen adaylarının dersin giriş bölümünde en çok dikkat çekme uygulamalarına yer verdikleri, güdüleme uygulamalarına ise hiç yer vermedikleri, hedeften haberdar etme ve önkoşul öğrenmeleri hatırlatma amacına yönelik öğretim uygulamalarına çok az yer verdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının dersin gelişme bölümünde ağırlıklı olarak düz anlatım ve soru cevap yöntemlerini kullandıkları, ağırlıklı olarak kullandıkları öğretim teknolojisinin/materyalinin etkileşimli tahta ve ders kitabı olduğu, süreçte ipucu ve dönütlere genel olarak yer verdikleri belirlenmiştir. Ayrıca, öğretmen adaylarının dersin sonuç bölümünde en çok yer verdiği uygulamanın değerlendirme, en az yer verdiği uygulamanın son özet olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle eğitim fakültelerinde öğretmen adaylarına dersin giriş, gelişme ve sonuç aşaması etkinlikleri hakkında uygulamalı eğitim verilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Sınıf öğretmeni, hayat bilgisi, öğretmenlik uygulaması, öğretim etkinlikleri

Preservice Class Teachers’ In-Class Instruction Practıces in Life Science Course

The purpose of this work is to study the teaching practice in the Natural Science Class taught by teacher candidates. The study was conducted in accordance with the case study model, which is one of the models of qualitative research. The data were obtained from 11 candidates for primary school teacher candidates who are studying and continuing their teaching practice at the Pedagogical Faculty of Van Yüzüncü Yil University. It was done in the form of observation and the semi-structured interview developed by the researchers themselves. Collected data were analyzed by quality data analysis, content analysis, and descriptive analysis methods. At the end of the study it was concluded that during the lessons teacher candidates paid most of attention to practice in introduction but forgot to mention about motivation and aim. It was determined that teacher candidate mainly used lecturing and question-answer methods and as educational technologies / materials they used interactive boards and textbooks. Moreover it was noticed that teacher candidates appreciate evaluation more than summarizing. For this reason teacher candidates who study at Pedagogical Faculty should be given more practical training about the course introduction, development and conclusion.

Keywords:

Classroom Teacher, Life Science, Teaching Practice, Teaching Activities,

PDF

___

Akdağ, M., Bedir, G. ve Demir, S. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler ve Fen Bilgisi Derslerinin Öğretiminde Öğretmenlerin Derse Giriş Etkinliklerine İlişkin Öğrenci Görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 1-18.
Aladağ, S. (2016). Hayat bilgisi öğretimi. (Ed: S. Güven ve S. Kaymakçı). Hayat Bilgisi: Tanımı, Amacı ve Doğası içinde (s. 2-19). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Aslan, M. (2015). Eğitim Fakültelerindeki Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Değerlendirilmesi ve Öğretim Programının Hazırlanması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Aslan, M. ve Sağlam, M. (2018). Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 144-162.
Babayiğit, Ö. ve Erkuş, B. (2016). Sınıf Öğretmenlerinin Derslerde Kullandıkları Pekiştireç ve Cezaların Etkililiği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 567-580.
Bailey, K.D. (1982). Methods of Social Research (2nd ed.). New York: The Free Press.
Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Baltacı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3(1), 1-15.
Baran, M., Yaşar, Ş. ve Maskan, A. (2015). Fizik Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulaması Dersine Yönelik Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 230-248.
Baştürk, S. (2010). Matematik Öğretmen Adaylarının Uygulama Okullarında Anlattıkları Derslerin Niteliği. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 31, 57-68.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative Inquiry & Research Design: Choosing Among Five Approaches ( 2. Baskı), USA: SAGE Publications.
Çekirdekçi, S. ve Toptaş, V. (2011). Sınıf Öğretmenlerinin Matematik (4. ve 5. Sınıf) Dersinde Öğretim Materyalleri Kullanımını Engelleyen Unsurlarla İlgili Görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 137-149.
Çevikbaş, M. (2018). Lise Matematik Öğretmenlerinin Dönüt Verme Süreçlerinin ve Dönüt Algılarının İncelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(1), 98-125.
Demirel, Ö. (1999). Öğretim İlke ve Yöntemleri: Öğretme Sanatı (1. Baskı), Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık.
Demirkan, Ö. ve Saraçoğlu, G. (2016). Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Derslerde Kullandıkları Öğretim Yöntem ve Tekniklerine İlişkin Görüşleri. The Journal of International Lingual, Social And Educational Sciences, 2(1), 1-11.
Dursun, Ö. Ö. ve Kuzu, A. (2008). Öğretmenlik Uygulaması Dersinde Yaşanan Sorunlara Yönelik Öğretmen Adayı ve Öğretim Elemanı Görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 25, 159-178.
Gagné, R. M. (1987). (Ed.). Introduction. Instructional Technology: Foundations. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Gagné, R. M., Briggs, L. ve Wager, W. W. (1992). Principles of Instructional Design. New York: Holt, Rinehart and Winston, Inc.
Girmen, P., Kılıç, Z. ve Kaya, M.F. (2016). Öğretmenlik Uygulaması Dersi Kapsamında Sınıf Öğretmeni Adaylarının Uygulama Örneklerinin İncelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama. 7(13), 89-108.
Glesne, C. (2014). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev.Ed. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) (4.baskı) Ankara: Anı Yayıncılık.
Gürbüztürk, O. ve Genç, S. Z., (2004). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (7), 1-11.
Harris, N. H. & Sass, T. M. (2010). Teacher Training, Teacher Quality and Student Achievement. Journal of Public Economics, 95(7–8), 798–812. doi: 10.1016/j.jpubeco.2010.11.009.
Haydn, T. A. & Barton, R. (2007). Common Needs and Different Agendas: How Trainee Teachers Make Progress in Their Ability to Use ICT in Subject Teaching. Some Lessons From the UK. Computers & Education, 49(4), 1018-1036. doi: 10.1016/j.compedu.2005.12.006
Jacob, B. A. & Lefgren, L. (2004). The Impact of Teacher Training on Student achievement: Quasi-Experimental Evidence From School Reform Efforts in Chicago. Journal of Human Resources, 39(1), 50–79. doi: 10.3386/w8916.
Koç, C. ve Yıldız, H. (2012). Öğretmenlik Uygulamasının Yansıtıcıları: Günlükler. Eğitim ve Bilim, 37(164), 223-236.
Köksal, N. ve Demirel, Ö. (2008). Yansıtıcı Düşünmenin Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulamalarına Katkıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 189-203.
Lal, İ., & Sarı. M. (2015). Mesleki Kıdemleri Farklı Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Öğrenme Öğretme Sürecini Düzenleme Biçimlerinin Karşılaştırılması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(5), 637-666, http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2015.035.
MEB. (2017). Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri.Ankara.http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri /icerik/39 adresinden 18.11.2018 tarihinde edinilmiştir.
Merriam, S.B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (Çev.Ed: Selahattin Turan). Ankara: Nobel Yayınları.
Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
Moore, K. D. (2000). Öğretim Becerileri (Ed. Ersin Altıntaş) (Çev. Nizamettin Kaya). Ankara: Nobel Yayınevi.
Neuman, L. W. (2014). Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches (Seventh Ed.). Essex: Pearson Education Limited.
Neuman, W. L. & Robson, K. (2014). Basics of Social Research. Toronto: Pearson Canada.
Oral, B. (2000). Öğretmen Adaylarının Ortaöğretimde Çalışan Öğretmenlerin Öğretim Davranışlarına İlişkin Algıları. Eğitim ve Bilim, 25(115), 28-34.
Paker, T. (2008). Öğretmenlik Uygulamasında Öğretmen Adaylarının Uygulama Öğretmeni ve Uygulama Öğretim Elemanının Yönlendirmesiyle İlgili Karşılaştıkları Sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1) 23, 132-139.
Sabancı, A. ve Şahin, A. (2005). Öğretmenin Etkinlik Odaklı Hayat Bilgisi Öğretiminde Sınıf Yönetimi Değişkenleri Açısından Değerlendirilmesi: Bilen Öğretmenden Bulduran Öğretmene Doğru. Eğitimde Yansımalar: VIII. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu, Kayseri Erciyes Üniversitesi. Ankara: Sim Matbaası.
Sağlam, H. İ. (2015). Toplum, Birey ve Doğaya Bütüncül Bakış: Hayat bilgisi. (Ed:M. Gültekin) Hayat Bilgisi Öğretimi içinde (s.1-15). İstanbul: Nobel Yayıncılık.
Shantz, D. (2005). Öğretmen Eğitiminde Yenilikçi Bir Yaklaşım mı Yoksa Geleneksel Bir Anlayış mı? Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi (Çev. E. Gökçe ve C. Demirhan), 38(2), 187-195. doi: 10.1501 /Egifak_0000000115.
Sarıçoban, A. (2008). Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması Derslerine İlişkin Uygulama Öğretmenleri ve Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 31-55.
Sarıtaş, M. (2011). Sınıf Öğretmenlerinin Dönüt ve Düzeltme Davranışlarını Kullanma Düzeyleri. I. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, 05-08 Ekim 2011, Eskişehir.
Sezer, G.O. (2017). Öğretmenlik Uygulaması Dersini Alan Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sınıfta Kullandıkları Materyal Tercihlerinin İncelenmesi. Academy Journal of Educational Sciences, 1(1), 23-33.
Sönmez, V. (2010). Program Geliştirmede Öğretmen Elkitabı (16. baskı), Ankara: Anı Yayıncılık.
Şahin, M. (2015). Öğrenme ve Öğretme Sürecinde Uygulanan Dönüt Etkinliği ile İlgili Öğretmen Adaylarının Görüşlerinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(USBES Özel Sayısı I), 247-264.
Şişman, M. ve Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik Uygulaması Çalışmalarının Öğretmenlik Mesleğinin Algılanmasındaki Etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 235- 250.
Taşdemir, M. (2000). Eğitimde Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Ocak Yayınları.
Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 24, 543-559.
Yeşil, R. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sınıf İçi Öğretim Yeterlikleri (Kırşehir Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 61-78.
Yeşil, R. ve Yeşil, S. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Kırşehir: Öğrenci Kitabevi Yayınları.
Yeşil, S. (2001). Hayat ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Becerilerine Eğitim Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Sahiplik Düzeyi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
Yeşilyurt, E. ve Semerci, Ç. (2011). Uygulama Öğretmenlerinin Öğretmenlik Uygulaması Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Akademik Bakış Dergisi, 27,1-23.
Yıldırım A., ve Şimşek H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, A. (2013). Türkiye’de Öğretmen Eğitimi Araştırmaları: Yönelimler, Sorunlar ve Öncelikli Alanlar. Eğitim ve Bilim. 38(169), 175-191.