Öğretmenlerin Mesleki Yeterliklerini Etkileyen Faktörler

 Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin meslekî yeterliklerini etkileyen faktörleri belirlemek ve öğretmenlerin meslekî yeterliklerini arttırabilmeler için öneriler geliştirebilmektir. Araştırma nitel araştırma modellerinden olan durum çalışması çerçevesinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Aksaray, Kayseri ve Nevşehir illerinde farklı branşlarda görev yapan gönüllü 20 öğretmen oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen form öğretmenlerin mesleki yeterliklerini etkileyen faktörlere ilişkin düşüncelerini açığa çıkaran açık uçlu sekiz sorudan oluşmuştur. Araştırmanın verileri içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde bilgisayar destekli nitel veri analizi programı kullanılmıştır. Çalışmada öğretmenlerin genel anlamda mesleki yeterliklerini etkileyen faktörler; hizmet öncesi eğitim, mesleğe karşı tutum, okul iklimi, mesleki deneyim, mesleki gelişim, aile ve sosyal çevre ve ekonomik durum olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, öğretmenlerin mesleki yeterliklerini sağlamaya yönelik mesleki gelişim planlamalarının yapılmasına ihtiyaç olduğu söylenebilir. Bu bağlamda, öğretmenlerin mesleki yeterliklerini arttırmak için kapsamlı ve sürekli mesleki gelişim programları hazırlanarak uygulamaya konulabilir.

Factors Affecting Teachers' Professional Competencies

The purpose of this study is to determine the factors affecting teachers' professional competencies and to develop suggestions for teachers to increase their professional competencies. The research was carried out within the framework of the case study, which is one of the qualitative research models. The study group of the research consists of 20 volunteer teachers working in different branches in the provinces Aksaray, Kayseri and Nevşehir in the 2019-2020 academic year. Convenience sampling was used to identify the participants. In the study, a semi-structured interview form was used as a data collection tool. The form developed by the researcher consisted of eight open-ended questions that reveal teachers' thoughts on factors affecting their professional competence. The data of the research were analyzed by using content analysis method. A computer-aided qualitative data analysis program was used to analyze the obtained data. Factors affecting teachers' professional competencies in general terms were found as; pre-service education, attitude towards the profession, school climate, professional experience, professional development, family and social environment and economic situation. As a result, it can be said that there is a need to make professional development plans to provide teachers' professional competencies. In this context, comprehensive and continuous professional development programs can be prepared and implemented in order to increase the professional competencies of teachers.

___

  • Akkuzu, N. (2011). Öğretmen adaylarının mesleki yeterlikleri ve mesleki yeterlikleri etkileyen faktörler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi: bir yapısal eşitlik modeli örneği. NWSA Education Sciences, 6(4), 2611-2629.
  • Altınkurt, Y. ve Ekinci, C. E. (2016). Examining the relationships between occupational professionalism and organizational cynicism of teachers. Educational Process: International Journal, 5(3), 236-253.
  • Arslan, O. ve Bulut A. (2015, Şubat). Turkish prospective middle grades mathematics teachers' teaching efficacy beliefs and sources of these beliefs. In CERME 9-Ninth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (pp. 1123-1130).
  • Aydın, İ. (2018). Öğretmenlik kariyer evreleri ve öğretmenlerin meslekî gelişimi. International Journal of Human Sciences, 15(4), 2047-2065.
  • Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioural change. Psychological Review, 84(2), 191–215.
  • Bandura, A. (1997). Self-efficacy. The exercise of control. New York: W.H. Freeman.
  • Bolat, O. İ. (2011). Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: Lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(2), 255-266.
  • Bümen, N. T., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G. ve Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim Dergisi, 42(194), 31-50.
  • Can, E. (2019). Öğretmenlerin meslekî gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1618-1650. doi: 10.14689/Issn.2148-2624.1.7c.4s.14m
  • Can, H. (2015). Sources of teaching efficacy beliefs in pre-service science teachers. Elementary Education Online, 14(1), 358–373. doi: 10.17051/io.2015.84390
  • Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal.
  • Çapa-Aydın, Y. , Uzuntiryaki, E., Temli, Y. ve Tarkın, A. (2013). Özyeterlik Kaynakları Ölçeği'nin Türkçe'ye Uyarlanması. Elementary Education Online, 12(3), 749‐758
  • Darling-Hammond, L. (2006). Powerful teacher education: Lessons from exemplary programs. San Francisco: Jossey-Bass, CA.
  • Ekiz, D. (2006). Öğretmen eğitimi ve öğretimde yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Elçiçek, Z. ve Yaşar, M. (2016). Türkiyede ve dünyada öğretmenlerin mesleki gelişimi. Electronic Journal of Education Sciences, 5(9), 12-19.
  • Epstein, R. M. ve Hundert, E. M. (2002). Defining and assessing professional competence. Journal of the American Medical Association, 287, 226–235. doi:10.1001/jama.287.2.226
  • Gökyer, N. ve Bakcak, S. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin özyeterlik düzeyleri: Elazığ ili örneği. Turkish Journal of Educational Studies, 5(3), 82-98.
  • Grossman, P. (1990). The making of a teacher: Teacher knowledge and teacher education. New York, Teachers College Press.
  • Guskey, T. R. (2007). Results-oriented professional development, İçinde: A. C. Onstein, E. F. Pajak, ve S. B. Ornstein, Contemporary issues in curriculum (s. 334–346). Boston: Pearson Education.
  • Gültekin, M. (2011). Sosyal bilişsel öğrenme kuramı. B. Oral (Edt.) Öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları (s. 101-119). Ankara: Pegem Akademi.
  • Gürbüz, R., Erdem, E. ve Gülburnu, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin matematik yeterliklerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 255-272.
  • Heaton, M. (2013). An examination of the relationship between professional learning community variables and teacher self-efficacy. Electronic Theses and Dissertations. Paper 5038.
  • Henson, R. K. (2002). From adolescent angst to adulthood: Substantive implications and measurementdilemmas in the development of teacher efficacy research. Educational Psychologist, 37, 137-150.
  • Kaçar, T. ve Beycioğlu, K. (2017). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. İlköğretim Online, 16(4), 1753-1767.
  • Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-9.
  • Kızkapan, O. ve Kırmızıgül, A. S. (2021). Fen laboratuvarı kullanımına yönelik öz yeterlik ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 425-438.
  • Köksal, N. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin öğretmen, müdür ve bakanlık yetkilileri tarafından değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 36-46.
  • Kulshrestha, A. K. ve Pandey, K. (2013). Teachers training and professional competencies. Voice of Research, 1(4), 29-33.
  • Küçükahmet, L., Değirmencioğlu, C., Uğuzman, E. T., Öksüzoğlu, A. F., Özdemir, İ. E. ve Korkmaz, A. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Alkım Yayınevi.
  • Lee, J. A. (2009). Teachers’ sense of efficacy in teaching English, perceived English language proficiency, and attitudes toward the English language: A case of Korean public elementary school teachers. Unpublished doctorate thesis. Ohio State University Department of Philosophy, Ohio.
  • MEB. (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39.
  • Morris, D. B. (2010). Sources of teaching self-efficacy: A scale validation. (Unpublished doctoral dissertation). Emory University, Atlanta, Georgia.
  • Mulholland, J. ve Wallace, J. (2001). Teacher induction and elementary science teaching: Enhancing self-efficacy. Teaching and Teacher Education, 17, 243-261.
  • Oh, S. (2011). Preservice teachers’ sense of efficacy and its sources. Psychology, 2(3), 235-240. doi:10.4236/psych.2011.23037.
  • Özen, H. (2018). A qualitative study of school climate according to teachers’ perceptions. Eurasian Journal of Educational Research, 18(74), 81-98.
  • Pajares, M. F. (2002). Overview of social cognitive theory and of self-efficacy. http://www.emory.edu/EDUCATION/mfp/eff.html
  • Papadopoulou, V. ve Yirci, R. (2013). Rethinking decentralization in education in terms of administrative problems. Educational Process: International Journal (EDUPIJ), 2(1-2), 7-18.
  • Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Edt.). Ankara: Pegem Akademi.
  • Phan, N. T. T. ve Locke, T. (2015). Sources of self-efficacy of Vietnamese EFL teachers: A qualitative study. Teaching and Teacher Education, 52, 73-82. doi:10.1016/j.tate.2015.09.006
  • Poulou, M. (2007). Personal teaching efficacy and its sources: Student teachers’ perceptions. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology, 27(2), 191-218. doi:10.1080/01443410601066693
  • Richards, J. C. (2010). Competence and performance in language teaching. RELC Journal, 41(2), 101-122. doi:10.1177/0033688210372953
  • Senemoğlu, N. (2013). Gelişim, öğrenme ve öğretim-kuramdan uygulamaya (23. Baskı). Ankara: Yargı Yayınevi.
  • Sevimel, A. ve Subasi, G. (2018). The factors affecting teacher efficacy perceptions of Turkish pre-service English language teachers. The Journal of Language Teaching and Learning, 8(1), 1-17.
  • Shazadi, T., Khatoon, S., Aziz, S. ve Hassan, H. (2011). Determining factors affecting teachers' self-efficacy at secondary school level. Language in India, 11(10), 385-395.
  • Shulman, L. S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57(1), 1-22.
  • Şahin, E. (2010). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin öğretim stili tercihlerinin, cinsiyetlerinin, mesleki kıdemlerinin, özyeterlik algılarının ve özyönetimli öğrenmeye hazır bulunuşluk düzeylerinin mesleki yeterlikleri üzerindeki etkisi (Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlilikleri: Modern bir söylem ve retorik. İnönü üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 63-82.
  • TDK (2020). Yeterlik. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
  • Thompson, G. (2016). Japanese high school English teachers’ self-efficacy beliefs about teaching English (Doctorate Thesis). School of Cultural and Professional Learning Faculty of Education, Queensland University of Technology, Queensland.
  • Tschannen-Moran, M. ve Woolfolk Hoy, A. (2007). The differential antecedents of self efficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teaching and Teacher Education, 23, 944- 956. doi:10.1016/j.tate.2006.05.003
  • Tschannen-Moran, M., Woolfolk Hoy, A. ve Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68(2), 202-248.
  • Usher, E. L. ve Pajares, F. (2008). Sources of self-efficacy in school: Critical review of the literature and future directions. Review of Educational Research, 78(4), 751-796. doi:10.3102/0034654308321456
  • Yenen, E. T. ve Kılınç, H. H. (2018). Öğretmenlerin öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2767-2787.
  • Yenen, E. T. (2021). Prospective teachers’ professional skill needs: a Q method analysis. Teacher Development, 25(2), 196-214. https://doi.org/10.1080/13664530.2021.1877188
  • Yeşilyurt, E. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin genel yeterliklerine yönelik yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 71-100.
  • Yeung, K. W. ve Watkins, D. (2000). Hong Kong student teachers’ personal construction of teaching efficacy. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology, 20(2), 213-235. doi:10.1080/713663713
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yirci, R. (2017). Öğretmen profesyonelliğinin önündeki engeller ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 503-522.