Rabia ARSLAN, Nihal TUNCA GUCLU, Senar ALKIN-ŞAHİN

Öğretmen Adaylarının Mesleki Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin belirlenmesi ve kaygı durumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırma tarama modelinde nicel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma evrenini, bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde farklı bölüm ve sınıflarda öğrenim gören 790 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, ‘Öğretmen Adaylarına Yönelik Mesleki Kaygı Ölçeği’ ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistikler, bağımsız örneklemler için t testi, tek yönlü varyans analiz ve Kruskall Wallis H Testi kullanılmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Mesleki kaygı düzeyleri cinsiyete göre incelendiğinde, kadın öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının erkeklere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının mesleki kaygıları, sınıf düzeyine göre, “Öğrenci / İletişim Merkezli Kaygı” boyutunda 1. ve 3. sınıflar arasında anlamlı farklılaşma vardır; 3. Sınıfların öğrenci iletişim merkezli kaygıları daha yüksektir. “Atanma Merkezli Kaygı” boyutunda ise 2. ve 3. sınıflar ile 4. sınıflar arasında anlamlı farklılık vardır. 2. ve 3. sınıflar atanma konusunda daha kaygılıdır. Araştırmanın diğer bir önemli sonucu, öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının bölüme göre anlamlı olarak farklılaşmasıdır. Anlamlı fark çıksın ya da çıkmasın fakültedeki bölümler arasında sözü edilen bütün alt boyutlarda ve toplam puanda en düşük kaygı düzeyine sahip bölüm fen bilgisi öğretmenliğidir. Araştırmanın sonuçlarından biri ise öğretmen adaylarının mesleki kaygı puanlarının hem anne hem de baba eğitim durumuna anlamlı olarak farklılaşmamasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Öğretmen adayları, Mesleki Kaygı Ölçeği, Ekonomik/Sosyal kaygı, Atanma kaygısı

Investigation of Teacher Candidates' Occupational Anxiety Levels in Terms of Some Variables

The main purpose of this study is to examine the occupational anxiety of teacher candidates in terms of several variables. The research is designed with the survey model. The population of the research is 790 teacher candidates attending the faculty of education in the spring semester of the 2021-2022 academic year at a state university. In the study data collection tool is used: “Occupational Anxiety Scale for Prospective Teachers”. Independent groups t-test, ANOVA and Kruskall Wallis H test techniques were used for data analysis which was obtained by this study. In the study, it was determined that the occupational anxiety of female teacher candidates was higher than that of males in all sub-dimensions and total scores, except for the task-centered anxiety dimension. On the other hand, there is a significant difference between the 1st and 3rd grades in the dimension of “Student / Communication-Centered Anxiety”. Another important result of the research is that the occupational anxieties of teacher candidates differ significantly according to the department. Regardless of whether there is a significant difference or not, the department with the lowest anxiety level in all the sub-dimensions and total scores mentioned between the departments in the faculty is science teaching. One of the results of the study is that the occupational anxiety scores of teacher candidates do not differ significantly in terms of education status of both mothers and fathers.

Keywords:

Self Prospective Teachers, Occupational Anxiety Scale, Economic / Social anxiety, Appointment anxiety,

PDF

___

Akgün, A., Gönen, S. ve Aydın, M (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 283-299.
Atmaca, H. (2013). Almanca, Fransızca ve İngilizce öğretmenliği bölümlerinde okuyan öğretmen adaylarının mesleki kaygıları. Electronic Turkish Studies, 8(10), 67-76.
Ayaydın, A., ve Kurtuldu, M. K. (2010). Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü öğrencilerinin bilimsel araştırma yöntemleri dersine ilişkin tutumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-8.
Atkins, C. ve Danley, A. (2020). Supporting teacher candidates during COVID-19. Educational Renaissance, 9, 31-40. doi:10.33499/edren.v9i1.153
Bal, U. (2010) Anksiyete bozukluklarında cinsiyete göre semptom farklılıkları (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
Balcı, E. (1991). Öğretmenlerin sosyal statüsü ve ödüllendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(6), 121-128.
Bastick, T. (2000). Why teacher trainees choose the teaching profession: comparing trainees in metropolitan and developing countries. International Review of Education, 46(3), 343-349.
Bilgici, B. G. ve Deniz, Ü. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının bazı demografik özelliklere göre incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 5(1), 53-70.
Boz, Y. ve Boz, N. (2008) Kimya ve Matematik öğretmen adaylarının öğretmen olma nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 137-144.
Bozdam, A. (2008). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Bozdam, A. ve Taşğın, Ö. (2011). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(1), 44–53.
Cabı, E. ve Yalçınalp, S. (2013). Öğretmen adaylarına yönelik mesleki kaygı ölçeği (MKÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 85-96.
Çakmak, Ö. ve Hevedanlı, M. (2004, Temmuz). Biyoloji öğretmen adaylarının kaygılarını etkileyen etmenler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunulan bildiri, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
Çubukçu, Z. ve Dönmez, A. (2011). The examination of the professional anxiety levels of teacher candidates. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 7(1), 3-25.
Dadandı, İ., Kalyon, A. ve Yazıcı, H. (2016). Eğitim fakültesinde öğrenim gören ve pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançları, kaygı düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine karşı tutumları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 253-269.
Deniz, S. ve Tican, C. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik inançları ile mesleki kaygılarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1838-1859.
DeShon, R. ve Gillespie, J. (2005). A motivated action theory account of goal orientation. The Journal of Applied Psychology, 90(6), 1096-1127.
Deveci, S. E., Çalmaz, A. ve Yasemin, A. (2012). Doğu Anadolu’da yeni açılan bir üniversitenin öğrencilerinde kaygı düzeylerinin sağlık, sosyal ve demografik faktörler ile ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi, 39(2), 189- 196.
Dilmaç, O. (2010). Görsel Sanatlar öğretmeni adaylarının kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 24, 49-65.
Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 157-168.
Eskici, M. (2016). Öğretmen adaylarının atanamama kaygılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, 11, 361-378. doi:10.7827/TurkishStudies.10035
Fuller, F. F. (1969). Conserns of Teachers: A Developmental Conceptualization. American Educational Research Journal, 6(2), 207-226. doi: 10.3102/00028312006002207
Gerçek, M. (2018). Mesleki kaygı ve kariyer uyumluluğu arasındaki ilişkiler: Öğretmen adayları açısından bir inceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 297-312. doi: 312, 27.12.2018
Goldhaber, D., Krieg, J., Theobald, R. ve Liddle, S. (2022). Lost to the system? A descriptive exploration of teacher candidates’ career paths. Educational Researcher, 51(4), 255-264 doi: 10.3102/0013189X221077042
Güngör, C. ve Gül, İ. (2019). Öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları ile mesleki kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (25), 774-811.
Köklükaya, A. N. ve Yıldırım, E. G. (2016). Öğretmenlik mesleğine yönelik kaygı ölçeğinin geliştirilmesi ve fen bilgisi öğretmen adaylarının kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Journal of International Social Research, 9(43).
Manav, F. (2011). Kaygı kavramı. Toplum Bilimleri Dergisi, 5(9), 201-211.
Mergen, H., Arslan, H., Mergen, B. E. ve Arslan, E. (2014). Öğretmen adaylarının mesleklerine yönelik tutum ve kaygıları. Education Sciences, 9(2), 162-177.
Önen, A. S. (2012). Öğretmen adaylarının kişilik özellikleri ve duygusal zekâ düzeylerinin stresle başa çıkmalarına etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42), 310-320.
Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem Yayınları.
Öztürk, Y. A., Şahin, Ç., Demir, M. K. ve Arcagök, S. (2019). Temel eğitim bölümünde öğrenimlerini sürdüren öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik kaygı düzeylerinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 107-122.
Saban, A. (2003). Sınıf öğretmeni adaylarının demografik özellikleri ve mesleki eğilimleri. Eğitim Araştırmaları, 10, 91-101. doi: 275, 01.03.2010
Saban, A., Korkmaz, İ. ve Akbaşlı, S. (2005). Öğretmen adaylarının mesleki kaygıları. Eurasian Journal of Educational Research, 17, 198-208. doi: 89, 31.12.2019
Sekmenli, T. (2000). Lise 1. sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile sürekli kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya
Serin, M. K., Güneş, A. M. ve Değirmenci, H. (2015). Sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile mesleğe yönelik kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Cumhuriyet İnternational Journal of Education, 4(1) 21-34. doi: 10.30703/cije.321360
Sünbül, A. M. (2001). Bir meslek olarak öğretmenlik. Özcan Demirel, ve Zeki Kaya (Eds.), Öğretmenlik mesleğine giriş (ss. 223-254). Ankara: Pegem.
Taşğın, Ö. (2006). Beden eğitimi ve spor yüksekokulunda okuyan öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 679-686.
Tümerdem, R. (2007). Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya son sınıf öğrencilerinin kaygılarını etkileyen etmenler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 32-45.
Türk Dil Kurumu. (2022). Kaygı.
Türkdoğan, S. C. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlere göre mesleki kaygıları (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1) 33-46.