J. Habermas’ın Rasyonalite Projesinde Zenginleşmenin Doğru Yönetimi

Modern hayatta bireysel ve kurumsal faaliyetler çıkar yönelimli amaç-rasyonellik olgusu tarafından dizayn edilir. Amaç-rasyonelliğin zenginleşmeyi sağlamasına rağmen iktisadi hayatta adaletsizlikler üretmesi yoğun tartışmalara yol açar. Rasyonelleşme süreci sonrasında veya zenginleşmenin doğru yönetilememesi nedeniyle zengin-fakir arasındaki makasın her geçen gün daha fazla açılması sosyo-ekonomik hayatta bir takım krizleri ortaya çıkarır. Habermas’a göre modern toplumdaki adaletsizlikler; temelinde meşruiyet krizi, ekonomik kriz ve motivasyon krizi barındırır. Buna karşın o, moderniteyi insanı amaç edinen bir rasyonellik bağlamında kabul edilebilir bir düzleme oturtmaya çalışır. Bu bağlamda çalışmanın amacı Habermas’ın moderniteyi haklı çıkarma girişimi olarak nitelendirilebilecek iletişimsel-eylem tasarımını zenginleşmenin doğru yönetimi meselesi üzerinden ortaya koymak, bu itibarla evrensel ve rasyonel iyi-modern toplumun kurulabilmesi için gerekli doneleri eleştirel bir şekilde sunmaktır. O, zenginleşmenin yönetiminde iletişim, özgürlük ve müzakereci demokrasiyi öne çıkaran iletişimsel-eylem ile birey ve toplumlar arasında barışı ve dayanışmayı üreten bir iletişim ahlakını önerir. Bu çaba, modernleşmenin tüm dünya toplumları üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletme adına oldukça önem arz eder.

Anahtar Kelimeler:

Modernite, İktisadi Adalet, Habermas, iletişimsel-rasyonellik

PDF

___

Durkheim, E. (1979). Suicide: A study in sociology (J. A. Spaulding & G. Simpson, Trans.). New York: The Free Press.
Cooke, M. (1998). Introduction. M. Cooke (Ed.). Jürgen Habermas, on the pragmatics of communication (pp. 1-19). Cambridge, Massachusetts: MIT Press.
Dallmayr, F. (1988). Habermas and rationality. Political Theory, 16(4), 553-579.
Delanty, G. (1997). Habermas and occidental rationalism: The politics of identity, social learning, and the cultural limits of moral universalism. Sociological Theory, 15(1), 30-59.
Duran, B. (2017). Din ve kapitalizm. Lambert Academic Publishing.
Flyvbjerg, B. (1998). Habermas and Foucault: Thinkers for civil society?. The British Journal of Sociology, 49(2), 210-223.
Fraser, N. (1985). What's critical about critical theory? The case of Habermas and gender. New German Critique, 35, 97-131.
Habermas, J. (1970). Technology and science as ideology. J. Habermas (Ed.), Toward a Rational Society: Student Protest, Science, and Politics (pp. 81–122). Boston: Beacon Press.
Habermas, J. (1973). Legitimation crisis. London: Heinemann.
Habermas, J. (1984). The theory of communicative action I. Boston: Beacon Press.
Habermas, J. (1987). The theory of communicative action II. Boston: Beacon Press.
Habermas, J. (1990). The philosophical discourse of modernity: Twelve lecturers. Massachusetts: The MIT Press.
Habermas, J. (1991). A reply in Axel Honneth and Hans Joas, communicative action: Essays on Jürgen Habermas’ the theory of communicative action. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.
Habermas, J. (1995). Moral consciousness and communicative action. Cambridge: MIT Press.
Habermas, J. (1996). Between facts and norms: Contributions to a discourse theory of law and democracy (W. Rehg, Trans.). (2. Press). Massachuetts, Cambridge: The MIT Press.
Jones, M. T. & Allmendinger, P. (1998). Deconstructing communicative rationality: a critique of Habermasian collaborative planning. Environment and Planning a Economy and Space, 30(11), 1975-1989.
MacIntyre, A. (2007). After virtue: A study in moral theory (3rd. ed.). Indiana: University of Notre Dame Press.
McCarthy, T. (1982). Rationality and relativism: Habermas's 'overcoming' of hermeneutics. J. B. Thompson and D. Held (Ed.), Habermas: Critical Debates (pp. 57-78). London: The Macmillan Press.
Mccarthy, T. (1984). Translator's introduction: Jürgen Habermas, reason and the rationalization of society. Volume 1 of the Theory of Communicative Action. Boston: Beacon Press.
Müller, H. (2004). Arguing, bargaining and all that: communicative action, rationalist theory and the logic of appropriateness. European Journal of International Relations, 10(3), 395-435.
Newlands, G. M. (1997). Generosity and the Christian future. Eugene: Wipf and Stock Publishers.
Peukert, H. (1984). Science, action, and fundamental theology: Toward a theology of communicative action. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. Siebert, R. J. (1985). The critical theory of religion. The Frankfurt School, Mouton, New York-Amsterdam.
Simpson, G. M. (1989). Theologia Crucis and the forensically fraught world: Engaging Helmut Peukert and Jürgen Habermas. Journal of the American Academy of Religion, 57(3), 509-541.
Sunstein, C. R. (2008). Neither Hayek nor Habermas. Public Choice, 134(1-2), 87-95.
Taylor, C. (1991). Language and society. In Honneth A. and Joas H. (Ed.), Communicative Action (pp. 23-35). Cambridge: Polity Press.
Thompson, J. B. (1983). Rationality and social rationalization: an assessment of Habermas's theory of communicative action. Sociology, 17(2), 278-294.
Timur, T. (2017), Habermas’ı okumak (3. Basım). İstanbul: Yordam Kitap.
Weber, M. (1947). The theory of social and economic organization (A. M. Henderson and T. Parsons, Trans.). London: William Hodge and Company Press.
Weber, M. (1950). The Protestant ethic and the spirit of capitalism (T. Parsons, Trans.). (3rd ed.). Charles Scripner’s Son, New York.
Weber, M. (1965). The sociology of religion (E. Fischoff, Trans.). Boston: Beacon Press.