Gelir Düzeyi ve Sağlık Hizmet Talebi İlişkisi: Mikro Veriler ile Türkiye Örneği

Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki sağlık hizmet talebi üzerinde, gelir düzeyinin doğrudan ve sağlık hizmeti talebinde geçen sürenin yol açacağı gelir kaybı dolayısıyla da zaman maliyeti nedeniyle gelirin dolaylı etkisini ortaya koyabilmektir. Bu amaç doğrultusunda teorik olarak ilgili literatür ve olgusal olarak da Türkiye’deki sağlık hizmetlerinden yararlananların yararlanma sürecine ilişkin tecrübeleri incelenmiştir. Teorik inceleme sağlık hizmet talebine yönelik modellerin ve bu modellerden hareketle geliştirilen sağlık ekonomisi literatürünün karşılaştırması; olgusal inceleme ise Türkiye İstatistik Kurumu Türkiye Sağlık Araştırması (2016) verilerinin analizi ve değerlendirilmesi ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan incelemeler ile de Türkiye’de sağlık hizmeti talebinde gelirin doğrudan etkisi bulunduğu gibi, ortaya çıkan zaman maliyeti dolayısıyla dolaylı etkisi de bulunmaktadır. Sonuç olarak bu çalışmanın bulgularından hareketle, Türkiye’de uygulanan sağlık düzenlemelerinde gelir grupları arasındaki farklılıkların göz önünde bulundurulması gerekliliğinin önemi vurgulanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Gelir Düzeyi, Mikro Veri Analizi, Sağlık Hizmet Talebi

PDF

___

Acton, J. P. (1975). Nonmenatry Factors in the Demand for Medical Services: Some Empirical Evidence. Journal of Political Economy, 83(3), 595-614.
Akbari, A. H., Rankaduwa, W., & Kiani, A. K. (2009). Demand for Public Health Care in Pakistan. Pakistan Institute of Development Economics, 141-153.
Akyürek, A., & Orhaner, E. (2017). Özel Hastanelere Talebi Etkileyen Faktörler. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4(4), 237-248.
Al-Ghanim, S. (2004). Factors Influencing the Utilisation of Public and Private Primary Health Care Services in Riyadh City. Journal of King Abdulaziz University, 19(1), 3-27.
Altay, A. (2007). Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Açılımlar ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi(64), 33-58.
Andersen, R. M. (1995). Revisiting the Behavioral Model and Access to Medical Care: Does it Matter? Journal of Health and Social Behavior , 1-10.
Arendt, J. N. (2012). The Demand for Health Care by the Poor under Universal Health Care Coverage. Journal of Human Capital, 6(4), 316-335.
Aurelia Lepine, A. L. (2011). Health Care Utilization in Rural Senegal: THe FActs Before the Extension of Health Insurance to Farmers. Geneva: International Labour Office.
Bircher, J., & Kuruvilla, S. (2014). Defining Health by Addressing Individual, Social, and Environmental Determinants: New Opportunities for Health Care and Public Health. Journal of Public Health Policy, 35(3), 363-386.
D. Quian, R. P. (2009). Determinants of Health Care Demand in Poor, Rural China: The Case of Gansu Province. Health Policy and Planning, 24(5), 324-334. Darlison Kaija, P. O. (2011). Quality and Demand for Health Care in Rural Uganda: Evidence from 2002/2003 Household Survey. Nairobi: The African Economic Research Consortium.
Devaux, M. (2015). Income-Related Inequities in Health Care Services Utilisation in 18 Selected OECD Countries. The European Journal of Health Economics, 16(1), 21-33.
F. Girma, C. J. (2011). Health Services Utilization and Associated Factors in Jimma Zone, Soth West Ethiopia. Ethiopian Journal of Health Sciences, 21, 91-100.
Fabbri, D., & Monfardini, C. (2003). Public vs. Private Health Care Services Demand in Italy. Giornale degli Economisti e Annali di Economia, Nuova Serie, 62(116), 93-123. Fredericx, I. (1998). Health in Rural Tanzania: The Determinants of Health Status, Health Care Demand and Helath Care Choice. Katholieke Universiteit Leuven Center for Economic Studies Discussion Paper Series 3.
G. Gotsadze, S. B. (2005). Helath Care-Seeking Behaviour and Out-of Pocket Payments in Tbilisi, Georgia. Health Policy and Planing, 20(4), 232-242.
G.K. Habtom, P. R. (2007). The Choice of a Health Care Provider in Eritrea. Health Policy, 80(1), 202-217.
Gökkaya, D., & Erdem, R. (2017). Sağlık Hizmetleri Kullanımına Etki Eden Faktörlerin Hastalık Şiddeti Algısıyla Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(26), 149-184.
Grossman, M. (2017). On the Concept of Health Capital and the Demand for Health. M. Grossman içinde, Determinants of Health: An Economic Perspective (s. 6-41). Columbia University Press.
Güneş, C., Ünlü, M., Büyükkör, Y., & Birecikli, Ş. Ü. (2016). Türkiye'de Sağlık Hizmetleri Talebinin Sayma Veri Modelleriyle İncelenmesi: İçsellik Sorunu. Sosyoekonomi, 24(30), 113-128.
H.E. Ichoku, M. L. (2003). Demand for Healthcare Services in Nigeria: A Multivariate Nested Logit Model. African Development Review, 15(2-3), 396-424.
Habibov, N. (2009). What Determines Healthcare Utilization and Related out-of-pocket Expenditures in Tajikistan? Lessons from a National Survey. International Journal of Public Health, 54(4), 260-266.
Heller, P. (1982). Aodel of the Demand for Medical and Health Services in Peninsular Malaysia. Social Science and Medicine, 16(3), 267-284.
Hotchkiss, D. R. (1998). The Tradeoff Between Price and Quality of Services in the Philipness. Social Science and Medicine, 46(2), 227-242.
K. Hanson, W. Y. (2004). The Impact of Quality on the Demand for Outpatient Services in Cyprus. Health Economics, 13(12), 1167-1180.
K. Xu, G. C. (2006). Health Service Utilization and Financial Burden on Households in Vietnam: The Impact of Socail Health Insurance. World Health Organization Discussion Paper,6.
Kutlu, G., & Ağırbaş, İ. (2017). Türkiye ve OECD Ülkelerinde Sağlık Hizmetleri Arzı ve Talebinin İncelenmesi. International Journal of Academic Value Studies, 3(16), 454-464.
M. Yaylalı, S. K. (2012). Sağlık Hizmetleri Talebi: Erzurum İlinde Bir Aarştırma. Ege Akademik Bakış, 12(4), 563-573.
M.S. Kermani, H. G. (2008). Demand for Medical Care in the Urban Areas of Iran: An Empirical Investigation. Health Economics, 17(7), 849-862.
Muriithi, M. K. (2013). The Determinants of Health-Seeking Behaviour in a Naairobi Slum, Kenya. European Scientific Journal, 9(8), 151-164.
N.T.B. Thuan, C. L. (2008). Choice of Healthacre Provider Following Reform in Vietnam. BMC Health Services Research, 8(162), 1-9.
Ntembe, A. (2009). User Caharges and Healthcare Provider Choice in Camerun. International Review of Business Research Papers, 5(6), 33-49.
P. Glick, J. R. (2000). Education and Helath Health Services in Madagascar: Utilization Patterns and Demand Determinants. Cornell Food and Nutrition Policy Program Working Paper,107.
R. Haverman, S. V. (2002). The Demand for Health Care in South Africa. Stellenbosch Economic Working Papers, 6.
Riphahn, R. T., Wambach, A., & Million, A. (2003). Incentive Effects in the Demand for Health Care: A Bivariate Panel Count Data Estimation. Journal of Applied Econometrics, 18(4), 387-405.
Sıtkıcan Saraçoğlu, F. Ö. (2015). Sağlık Hizmetlerine Yönelik Talebin Belirleyicileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İş ve Hayat, 293-342.
Şantaş, F. (2017). Yoksulluğun Sağlık Statüsü ve Sağlık Hizmetleri Kullanımı ile İlişkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 545-591.
Triyana, M. (2016). Do Health Care Providers Respond to Demand-Side Incentives? Evidence from Indonesia. American Economic Journal: Economic Policy, 8(4), 255-288.
Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı. "Türkiye Sağlık Araştırması 2016" mikro veri seti.
V. Şenol, F. Ç. (2010). Factors Assocaited with Health Sevices Utilization by the General Population in the Center of Kayseri, Turkey. Türkiye Kinikleri Tıp Bilimleri Degisi, 30(2), 721-730.
Y. Liu, Y. Ç. (2005). Türkiye'de Sağlık ve İlaç Harcamaları . Sağlıkta Umut Vakfı.