Yetkin Utku KAMUK, Sevcan TÜZÜN, Semra DOĞAN

Engelli ve Engelli Olmayan Yüzücülerin Kendini Sabotaj ve Benlik Saygısı Düzeyleri

Bu çalışmanın amacı, engelli ve engelli olmayan yüzücülerin kendini sabotaj ve benlik saygısı düzeylerinin incelenmesidir. Araştırmanın evrenini 2019 yılı Bedensel Engelliler Türkiye Şampiyonası’na katılan yüzücüler ile kulüplerde yarışan lisanslı yüzücüler, araştırma grubunu ise 64 engelli ve 138 engelli olmayan yüzücü (n=202) oluşturmaktadır. Gerekli etik kurul izni ve katılımcıların yazılı onamları çalışma öncesinde alınmıştır. Verilerin toplanması için kişisel bilgi formu, Rhodewalt’ın (1990) geliştirdiği ve Türkçe uyarlaması Akın (2012) tarafından yapılan “Kendini Sabotaj Ölçeği (KSÖ)” ile Rosenberg’in (1965) geliştirdiği ve Türkçe’ye Tukuş (2010) tarafından uyarlanmış olan “Benlik Saygısı Ölçeği (BSÖ)” kullanılmıştır. Veriler normal dağılım göstermediğinden, gruplar arasındaki farkların incelenmesi için Mann Whitney U ve Kruskal-Wallis H testleri kullanılmıştır. Korelasyon analizi için ise Spearman rho katsayısından faydalanılmıştır. İstatistiksel analizlerin sonuçlarına göre, engelli ve engelli olmayan yüzücülerin KSÖ ve BSÖ puanları arasında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. BSÖ ve KSÖ puanları arasındaki ilişki incelendiğinde, engelli yüzücülerin BSÖ puanları ile KSÖ puanları arasında orta düzeyde negatif yönlü bir ilişki olduğu, engelli olmayan yüzücülerde ise bu ilişkinin zayıf düzeyde olduğu bulunmuştur. Engelli sporcuların BSÖ puanlarının yüksek olduğu ve spor yapmanın engelli yüzücülerin KSÖ puanlarını olumlu etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Engelli bireylerin benlik saygısı düzeylerinin yükseltilmesini sağlamak amacıyla spor yapmaya teşvik edilmelerinin ve desteklenmelerinin faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

müsabaka, özsaygı, spor

PDF

___

Açak, M. ve Kaya, O. (2015). İşitme engelli ve işitme engelli olmayan futbolcuların benlik saygıları ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-11.
Akın, A. (2012). Self-handicapping scale: a study of validity and reliability. Education and Science, 37(164), 176-187.
Akın, A., Abacı, R. ve Akın, Ü. (2011). Self-handicapping: a conceptual analysis. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1155-1168.
Amraei, K., Azizi, M. P., Khoshkhabar, A., Azizmazreah, H. ve Fathi, E. (2017). Difference between the students with visual and auditory impairment in self-handicapping. ERS Spectrum, 29(1), 1-6.
Anlı, G., Akın, A., Şar, A. H. ve Eker, H. (2015). Kendini sabotaj ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 14, 160-172.
Aslan, Ş., Aslan, U. B. ve Uyan, A. (2017). Spor yapma durumlarına göre bedensel engelli bireylerin benlik saygısının karşılaştırılması. International Journal of Human Sciences, 14(4), 4032-4040.
Bano, H., Anjum, N. ve Pasha, S. (2015). Differences in self-esteem of university students with and without disability. Journal of Educational Research, 18(1), 114-124.
Bozdoğan, A. (2006). Yüzme. İstanbul: Morpa Yayınları.
Brzozowski, D. M. N. (1999). Self-handicapping: gender differences, perception of classroom goal structure, and the presence or absence of a learning disability (Yüksek Lisans Tezi). Kean Üniversitesi, ABD.
Büyükgöze, H. ve Gün, F. (2015). Araştırma görevlilerinin kendini sabotaj eğilimlerinin incelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 689-704.
Chase, N. L., Sui, X. ve Blair, S. N. (2008).Comparison of the health aspects of swimming with other types of physical activity and sedentary lifestyle habits. International Journal of Aquatic Research and Education, 2(2), 151-161.
Coudevylle, G., Ginis, K. M. ve Famose, J. P. (2008). Determinants of self-handicapping strategies in sport and their effects on athletic performance. Social Behavior and Personality, 36(3), 391 398.
Genç, Y. (2015). Engellilerin sosyal sorunları ve beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 15(35/2), 65-92.
Hirt, E. R. ve McCrea, S. M. (2009). Man smart, woman smarter? getting the root of gender differences in self-handicapping. Social and Personality Psychology Compass, 3(3), 260-274.
Jambor, E. ve Elliot, M. (2005). Self-esteem and coping strategies among deaf students. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 10(1), 63-81.
Jones, E. E. ve Berglas, S. (1978). Control of attributions about the self through self-handicapping strategies: the appeal of alcohol and the role of under achievement. Personality and Social Psychology Bulletin, 4(2), 200-206.
Kalyon, A., Dadandı, İ. ve Yazıcı, H. (2016). Kendini sabote etme eğilimi ile narsistik kişilik özellikleri, anksiyete duyarlılığı, sosyal destek ve akademik başarı arasındaki ilişki. Düşünen Adam Dergisi, 29, 237-246. Kaner, S. (2000). Ortopedik engelli ve engelli olmayan erkek ergenlerde benlik saygısı ve beden imajı. Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 13-22.
Karakoç, Ö., Çoban, B. ve Konar, N. (2012). İşitme engelli milli sporcular ile spor yapmayan işitme engellilerin benlik saygısı düzeylerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(1), 12-17.
Koçak, E. (2016). Zihinsel engelli ergenlerde sportif rekreasyon aktivitelerinin benlik saygısına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Konya.
Körükçü, Ö., Gündoğan, A. ve Ogelman, H. G. (2014). Okul öncesi eğitimi öğretmenliği lisans öğrencilerinin benlik saygısı ve empatik becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1665-1678.
Lucas, J. W. ve Lovaglia, M. J. (2005). Self-handicapping: gender, race and status. Current Research in Social Psychology, 10(15), 234-249.
Mirzaee, M., Farahani, A., Heidari, M. ve Amrai, K. (2011). Comparing self-handicapping among blind and deaf students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 777-779.
Naderi, A., Sakinehpoor, A., Farhadi, V. ve Shabani, F. (2017). A comparative study of the comparison of quality of life and life satisfaction, self-esteem and social development between disabled athletes and non-athletes with disabilities. MEJDS, 7, 1-9.
Özgüngör S. ve Duatepe Paksu, A. (2017). Üniversite öğrencilerinde benlik saygısı düzeyine göre akademik başarıyı yordayan değişkenler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 111-125.
Özmenteş, G. (2014). Mesleki müzik eğitimi alan öğrencilerin müzik özyeterlikleri, benlik saygıları ve bireysel özellikleri arasındaki ilişkiler. Eğitim ve Bilim, 39(171), 138-152.
Öztabak, M. Ü. (2017). Engelli bireylerin yaşamdan beklentilerinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 9, 355-375.
Prapavessis, H. ve Grove, J. R. (1998). Self-handicapping and self-esteem. Journal of Applied Sport Psychology, 10(2), 175-184.
Rhodewalt, F. (1990). Introduction to individual differences in self-handicapping. Self Handicapping: The Paradox That Isn’t. (Editörler: R. L. Higgins, C. R. Snyder, S. Berglas). New York: Plenum Press.
Roman, S., Cuestas, P. J. ve Fenollar, P. (2008). An examination of the interrelationships between self-esteem, others' expectations, family support, learning approaches and academic achievement. Studies in Higher Education 33(2), 127-138.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton: Princeton University Press.
Self, E. A. (1990). Situational influences on self-handicapping. Self-Handicapping: The Paradox That Isn’t. (Editörler: R. L. Higgins, C. R. Snyder, S. Berglas). New York: Plenum Press.
Tice, D. M. (1991). Esteem protection or enhancement? Self-handicapping motives and attributions differ by trait self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 60(5), 711-725.
Tice, D. M. ve Baumeister, R. F. (1990). Self-esteem, self-handicapping, and self presentation: The strategy of inadequate practice. Journal of Personality, 58(2), 443-464.
Tukuş, L. (2010). Benlik saygısıdeğerlendirme ölçeği kısa formu Türkçe güvenilirlik ve geçerlilik çalışması (Tıpta Uzmanlık Tezi). Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kocaeli.
Üzar Özçetin, Y. S. ve Hiçdurmaz, D. (2016). Kendini sabote etme ve ruh sağlığı üzerine etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(2), 145-154.
Warner, S. ve Moore, S. (2004). Excuses, excuses: self-handicapping in an Australian adolescent sample. Journal of Youth and Adolescence, 33(4), 271-281.
Weary, G. ve Williams, J. P. (1990). Depressive self-presentation: beyond self handicapping. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 892-898.
World Health Organization (WHO). (1980). International classification of impairments, disabilities and handicaps. Geneva: WHO Press.
World Health Organization (WHO). (2010). Global recommendations on physical activity for health. Geneva: WHO Press.
Yavuzer, Y. (2015). Investigating the relationship between self-handicapping tendencies, self-esteem and cognitive distortions. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(4), 879-890.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2011). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yüner, B. (2018). Örgüt temelli öz saygı ve örgütsel duygusal bağlılığa ilişkin öğretmen görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(4), 777-799.