Almanya’da Yaşayan Türklere Yönelik Ayrımcılık ve Dışlanmanın Alman Karikatürlerine Yansıması

1961 yılından itibaren misafir işçi olarak Almanya’ya giden ve ülkede en büyük göçmen grubunu oluşturan Türkler, zaman içinde bu ülkeyi ikinci vatan olarak kabul etmeye başlamıştır. Aradan geçen 60 yıl içerisinde Türklerin Alman toplumuna entegrasyonu konusu sürekli olarak Alman kamuoyunda gündeme gelmiş, ayrımcılık ve paralel toplum gibi konular çok tartışılmıştır. Özellikle 2010 yılında Alman Sosyal Demokrat Partisi üyesi Thilo Sarrazin’in piyasaya çıkardığı ve göçmenlerle ilgili ırkçı ifadeler içeren “Almanya Kendini Yok Ediyor” kitabının ardından bu tartışmalar daha fazla alevlenmiştir. Bu çalışmanın amacı Almanya’da yaşayan Türklerin ayrımcılık ve dışlanma bağlamında Alman karikatürlerine nasıl yansıtıldığını tespit etmektir. Bu kapsamda Alman basınında yayınlanmış olan ve Türkiye’den Almanya’ya yapılan göçün 50. yıldönümünde Türkiye Cumhuriyeti Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı tarafından düzenlenen “50 Yıl 50 Karikatür: Alman Karikatüristlerinin Gözüyle Türkler” adlı sergide sergilenen bazı karikatürler, arasından ayrımcılıkla ilgili olanlar amaçlı örneklemle seçilerek incelenmiştir. Karikatürler analiz edilirken göstergebilimsel çözümleme ve eleştirel söylem analizi yöntemleri kullanılmıştır.

___

  • Abttf.org (2010). Thilo Sarrazin: Müslüman göçmenler Alman toplumuna uyum sağlayamıyor.https://www.abttf.org/html/index.php?link=detay&id=2858&l=tr. (Erişim Tarihi: 28.07.2020).
  • Allard, E. (1971). Institionalized Radicalism in Decline of Ideology. New York.
  • Alsaç, Ü. (1994). Türkiye’de Karikatür, Çizgi Roman ve Çizgi Film. İstanbul: İletişim.
  • Altıntop, G. (2017). Karikatür, Edebiyat ve Söylem. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mardin Artuklu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Andrew, D., J. (2010). Büyük Sinema Kuramları. (Çev. Zahit Atam). İstanbul: Doruk Yayıncılık.
  • Ataöv, T. (1996). Çatışmaların Kaynağı Olarak Ayrımcılık. Ankara:A.U.S.B.F. İnsan Hakları Merkezi Yayınları No: 20.
  • Bewerbung.net (2018). Anonyme Bewerbung. https://bewerbung.net/anonyme-bewerbung/ (Erişim Tarihi: 07.06.2020).
  • Brennan, S. E. (1982). Carıcature Generator. Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Science in Visual Studies at theMassachusetts Institute of Technology.
  • Bteu (2003), Almanya’da Egitim ve Pisa Arastırmasının Türkler ile İlgisi üzerine yorumlar. http://www.bteu.de/index/egitim_pisa_tr.pdf. Büyükkantarcıoğlu, S. N. (2012). “Söylem İncelemelerinde Eleştirel Dilbilimsel Boyut: Eleştirel Söylem Çözümlemesi ve Ötesi”. Haberi Eleştirmek. Ed: Ömer Özer, Konya: Literatürk Yayınları.
  • Canatan, K. (2011). Hollanda’da Etnik İlişkiler, Gettolaşma ve Paralel Toplum Tartışmaları. Sosyoekonomi Dergisi.(Göç Özel Sayısı). 7(15). 7-27.
  • Cicioğlu, F. ve Tandoğan, Ş. M. (2018). Merkez Parti Söylemleri ve Medya Dili Bağlamında Aşırı Sağın Yükselişinin İncelenmesi: Fransa ve Almanya Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD). 5(6). 144-162.
  • Çelenk, S. (2010). Ayrımcılık ve Medya, (Ed. B. Çaplı ve H. Tuncel) Televizyon Haberciliğinde Etikiçinde (211-228), Ankara: Fersa Matbaacılık.
  • Çelik, C. (2008). Almanya’da Türkler: Sürekli Yabancılık, Kültürel Çatışma ve Din, Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 5 (3), 105-142.
  • Çopuroğlu, Y. C. ve Mengi, A. (2014). Toplumsal Dışlanma ve Otizm. Turkish Studies Dergisi, 9 (5). 607-626. Dahm, J., Gombert, T., Krell, C. ve Vaut, S. (2014). Sosyal Demokrasi El Kitabı 2. http://docplayer.biz.tr/2549071-Ekonomi-ve-sosyal-demokrasi.html. (Erişim Tarihi: 01.05.2020).
  • Deutsche Welle (2020): Dasschwarze Schafsein, https://www.dw.com/de/das-schwarze-schaf-sein/l-19267522, (Erişim Tarihi: 01.05.2020).
  • Die Gaste (2009). Almanya’daki 354.284 Türkiyeli öğrencinin %9,7’si İntegrierte Gesamtschule’de %6,7’sı Förderschule’de eğitim görmektedir. Förderschule’de eğitim gören 23.870 Türkiyeli öğrencinin %55’i (13.142) öğrenim özürlüdür. http://www.diegaste.de/pdf/diegaste-sayi8.pdf (Erişim Tarihi: 11.05.2020).
  • Diehl, C. ve Fick, P. (2012). Ethnische Diskriminierung im deutschen Bildungssystem.https://kops.unikonstanz.de/bitstream/handle/123456789/27095/Diehl_270951.pdf?sequence=2; https://mediendienst-integration.de/desintegration/diskriminierung.html. (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
  • Dw.com (2020). (Deutsche Welle Türkçe), Göçmen karşıtı Sarrazin SPD’den ihraç edildi. https://www.dw.com/tr/g%C3%B6%C3%A7men-kar%C5%9F%C4%B1t%C4%B1-sarrazin-spdden-ihra%C3%A7-edildi/a-54397613. (Erişim Tarihi: 02.08.2020).
  • Dw.com (2010). (Deutsche Welle Türkçe), Müslüman Göçmenleri Suçladı, Siyasette Yıldızı Parladı. https://www.dw.com/tr/müslüman-göçmenleri-suçladı-siyasette-yıldızı-parladı/a-5976127. (Erişim Tarihi: 25.07.2020).
  • Ercan, G. S. ve Danış, P. (2019). Söylem, Söylem Çözümlemesi ve Eleştirel Söylem Çözümlemesi: Tanımları ve Kapsamları. DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi. 6 (2). 527-552.
  • Fairclough, N. ve Graham, P. (2003). Eleştirel Söylem Çözümlemecisi Olarak Marx: Eleştirel Yöntemin Yaratılışı ve Küresel Sermayenin Eleştirisi ile Bağlantısı. Barış Çoban (Ed.),Söylem ve İdeoloji, Mitoloji, Din, İdeoloji içinde (s.185-244). İstanbul: Su Yayınları.
  • Fiske, J. (2015). İletişim Çalışmalarına Giriş. (Çev. Süleyman İrvan). Ankara: Pharmakon Yayınevi. Geißler, R. (2007). “Interkulturellemediale Integration: Mittelwegzwischen Assimilationund Segregation”. http://www.migration-boell.de/web/diversity/48_1226.asp. (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
  • Güllüpınar, F. (2014). Almanya’da Göçmen Politikaları ve Türkiyeli Göçmenlerin Trajedisi: Yurttaşlık, Haklar ve Eşitsizlikler Üzerine. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14 (1). 1-16.
  • Güvercin, F. (2014). Almanlara göre Türkler https://www.almanyabulteni.de/haberler/almanlar-gore-turkler. (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
  • Haber7.com (2020). Almanya'da kaç milyon Türk'ün yaşadığı belli oldu. https://www.haber7.com/dunya/haber/3000044-almanyada-kac-milyon-turkun-yasadigi-belli-oldu. (Erişim Tarihi: 01.08.2020).
  • Halm, D. ve Sauer, M. (2006). “Parallelgesellschaftundethnische Schichtung, Zurempirischen Bedeutungunterschiedlicher Konzeptedes Zusammenlebensvon Deutschenund Türken”, Aus Politik und Zeitgeschichte. http://www.parallelge sellschaft.de/berichte/vortrag-halm.pdf. (Erişim Tarihi: 01.05.2020).
  • Hochberg, J. (1972). The Representation of Things and People. Art, Perceptıon And Realıty içinde (s.47-94). (Ed. Gombrich E.H. vd.). Baltimore: The John Hopkins University Press.
  • Hürriyet.com.tr (2018). Almanya’yı terk eden Türklerin sayısı arttı. https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/almanyayi-terk-eden-turklerin-sayisi-artti-40771438. (Erişim Tarihi: 07.06.2020).
  • Jennessen, S., Kastirke, N. ve Kotthaus, J. (2013). Diskriminierung im vorschulischenundschulischenBereich.http://www.antidiskriminierungsstelle.de/SharedDocs/Downloads/DE/publikationen/Expertisen/Expertise_Diskriminierung_im_vorschulischen_und_schulischen_Bereich.pdf?__blob=publicationFile. (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
  • Karan, U. (2009). Avrupa Birliği Ülkelerinde Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Kurumları. Ankara: Mattek Matbaacılık Basım Yayım.
  • Klink, A. ve Wagner, U. (1999). Discrimination Against Ethnic Minorities in Germany: Going Back to the Field. Journal of Applied Social Psychology, 29(2). 402-423.
  • Legal Tribune Online (2015). Türkischer Nachnamenichtdis¬kri¬mi¬nie¬rend. https://www.lto.de/recht/nachrichten/n/vg-braunschweig-urteil-tuerkischer-nachname-diskriminierung-namensaenderung/ (Erişim Tarihi: 07.06.2020).
  • McTighe, Sheila (1993). Perfect Deformity, IdealBeauty, andthe “Imaginaire” of Work: TheReception of AnnibaleCarracci’s “Artidi Bologna” in 1646. Oxford Art Journal, 1993. 16 (1). 75-91.
  • Mediendienst-integration (2020). Diskriminirung, https://mediendienst-integration.de/desintegration/diskriminierung.html (Erişim Tarihi: 07.06.2020). Melanlıoğlu, D., Tayşi, E. K. ve Özdemir, B. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Karikatür Kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.9 (19). 241-256.
  • Mertek, M. (1998). Gurbetteki Türk Çocukları. https://mmertek.de/gurbetteki-tuerk-cocuklari/ (Erişim Tarihi: 17.05.2020). Milliyet.com.tr (2010). Alman gençler Türk gençleri komşu olarak istemiyor. https://www.milliyet.com.tr/dunya/alman-gencler-turk-gencleri-komsu-olarak-istemiyor-1300620. (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
  • Özdemır, S. M., Benzer, H. ve Oktay, A. (2009). Almanya’da Yaşayan 15-19 Yaş Türk Gençlerinin Eğitim Sorunlarına İlişkin Bir İnceleme (Kuzey Ren Vestfalya Örneği). Journal of Kirsehir Education Faculty, 10(1), 23-40 http://kefad.ahievran.edu.tr/InstitutionArchiveFiles/f44778c7-ad4a-e711-80ef-00224d68272d/d1a3a581-af4a-e711-80ef 00224d68272d/Cilt10Sayi1/JKEF_10_1_2009_23_40.pdf. (Erişim Tarihi: 11.05.2020).
  • Özer, A. (2007). Karikatür Yazıları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Perkins, D. (1975). A Definition of Caricature and Caricature and Recognition. Studies in Visual Communication, 2 (1), 1-24.
  • Riva, K. (2000). Kimlik Pazarlığı, Fransa ve Almanya’da Devlet ve Göçmen İlişkileri, (Ç:Ali Berktay). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Sancar Üşür, S. (1997). İdeolojinin Serüveni. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Schührer, S. (2015). TürkeistämmigePersonen in DeutschlandErkenntnisseaus der Repräsentativuntersuchung „AusgewählteMigrantengruppen in Deutschland 2015“ (RAM) https://www.bamf.de/SharedDocs/Anlagen/DE/Forschung/WorkingPapers/wp81-tuerkeistaemmige-in-deutschland.pdf?__blob=publicationFile&v=12 (Erişim Tarihi: 07.06.2020).
  • Selçuk, S. (2015). Almanya’daki Türk ailelerden ilkokulda ayrımcılığa isyanı https://www.hurriyet.com.tr/gundem/almanyadaki-turk-ailelerden-ilkokulda-ayrimciliga-isyan-21250129, (Erişim Tarihi: 01.05.2020).
  • Sözen, E. (1996). “Haber Söylemi ve İdeoloji”, Yeni Türkiye Medya Özel Sayısı: 12. 1543-1548. Ankara: Yeni Türkiye Medya Hizmetleri.
  • Şekeroğlu, M. (1998). Alman Demokratlarına Mektuplar, İstanbul: Pencere Yayınları.
  • Şen, F. (2006). “Almanya’daki Türkler-Entegrasyon ve Gettolaşma”, http://www.konrad.org.tr/Medya%20Mercek/13faruk.pdf. (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
  • Şengül Kutlay, K. (2017). Almanya’nın Türk İşçileri Kabulünden Günümüze Kadar Olan Süreçte Almanya’da Yaşayan Türklerin Yaşadıkları Kimlik Problemlerinin Değişimi Üzerine Bir Araştırma. Electronic TurkishStudies, 12(13), 547-556.
  • Timur, T. (2005). Felsefi İzlenimler, Sartre, Althusser, Foucault, Derrrida. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Türk Dil Kurumu (2020). “Sosyal demokrasi, sosyal demokrat”. https://sozluk.gov.tr/. (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
  • Türk Dil Kurumu (2020). “Dışlanma”. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.07.2020).
  • Van Dijk, T. (2003). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım (Çev. N. Ateş). Söylem ve İdeoloji, Mitoloji, Din, İdeoloji içinde (s.13-112). Ed. Barış Çoban. İstanbul: Su Yayınevi.
  • Van Dijk, T. (2000). “Ideologyand Discourse: A Multidisciplinary Introduction”. http://www.discourses.org/OldBooks/Teun%20A%20van%20Dijk%20%20Ideology%20and%20Discourse.pdf. (Erişim Tarihi: 15.06.2020).
  • Yaylagül, L. (2019). Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. (10.baskı). Ankara: Dipnot Yayınları.
  • Yetkiner, B. (2020). Haberde Nesnellik Bağlamında Ensonhaber.com İnternet Sitesinin Haberlerinin Karşılaştırmalı Söylem Analizi. Vefalı Enserov (Ed.). Gazetecilik ve Medya Çalışmaları içinde (s.131-152). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
  • Zimmermann, O. ve Schulz, G. (2011). “Kein Märchenaustausendundeiner Nacht”. İslam Kultur Politik. Regensburg: Con BrioVerlagsgesellschaft.
  • Wright, T. (1865). A History of Caricature and Grotesque in Literature and Art. London: Prınted by James S. Virtuk City Road.