XVI. Asrın İlk Yarısında Kratova’da Nüfus ve Demografik Yapı

Osmanlı Devleti hükmettiği coğrafyalarda kendine özgü bir idare tarzı benimsemiştir. Bu tarz Balkanlarda gerçekleştirdikleri fetihler akabinde bölgede uzun süreli ve kalıcı etki bırakmalarını sağlamıştır. Fethettikleri bölgelerde geleneksel tahrir işlemi sayesinde düzenli olarak nüfus ve arazi sayımlarını gerçekleştirmişlerdir. Devletin tüm kademelerinde hissedilen bu anlayış sayesinde de Osmanlılar hem hazinelerine gelir sağlamışlar hem de gerçekleştirecekleri akınlarda gerekli asker gücünü edinebilmişlerdir. Böylece egemen oldukları coğrafya ile toplumları daha iyi kavrayıp yönetebilmişlerdir. Vergiye tabi nüfusun belirlenmesiyle de hem iktisadi hem de idari düzenin kurulmasını sağlamıştır. Bu çalışmada da XVI. asrın ilk yarısına ait arşiv kayıtları eşliğinde Kratova’nın ve bölgenin nüfus ve demografik yapısı ortaya çıkarılmak amaçlanmıştır. Böylece Osmanlı Devleti’nin bahsi gen yüzyılda Kratova özelinde Balkanlarda uygulamaya çalıştığı nüfus ve iskân politikası aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Populatıon and Demographic Structure in Kratova in the Firsth Half of the XVI Century

The Ottoman Empire adopted a unique style of administration in the geographies it ruled. The conquests they carried out in the Balkans in this manner enabled them to leave a long-lasting and permanent effect in the region. They carried out regular population and land censuses in the regions they conquered with the traditional tahrir process. Thanks to this understanding felt at all levels of the state, the Ottomans both provided income for their treasury and obtained the necessary military power in their expeditions. Thus, they were able to better understand and manage the geography and societies they dominated. At this point, it is important to determine the population that will be subject to tax. By determining the population to be taxed, they ensured the establishment of both an economic and administrative order. XVI in this study. It is aimed to reveal the population and demographic structure of Kratova and the region with the archive records of the first half of the century. Thus, the population and settlement policy that the Ottoman Empire tried to implement in the Balkans, especially in Kratova, was tried to be enlightened

PDF

___

167 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Rum İli Defteri (937/1530) (2003). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları.
Barkan, Ö. L. (1953). Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi. Türkiyat Mecmuası X, 1-26.
Baştav, Ş. (1989). Bizans İmparatorluğu Tarihi Son Devir. Ankara: TKAE Yayınları.
Beldicianu, E (1995). Osmanlı İmparatorluğunun Örgütü. İçinde R. Mantran (Edt.). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. (ss.145-170). İstanbul: Cem Yayınevi.
Çiçek, K. (1995). Osmanlı Tahrir Defterlerinin Kullanımında Görülen Bazı Problemler ve Metod Arayışları. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 97, 93-111.
Emecen, F. (2014). Defteri Köhne Pirlepe Kırçova Kesiminin En Eski Tımar Defteri. Osmanlı Araştırmaları Dergisi 43 (43), 341-474.
Göyünç, N. (1979). Hane Deyimi Hakkında. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi XXXII, 305-335.
Gümüşçü O. (2001). XVI. Yüzyılda Larende Karaman Kazasında Yerleşim ve Nüfus. Ankara: TTK Yayınları.
İnalcık, İ. (1992). Bayezid I. Diyanet İslam Ansiklopedisi 5, İstanbul: Diyanet Vakfı, 231-234.
İnbaşı, M. (2012). Üsküp, Diyanet İslam Ansiklopedisi 42, İstanbul: Diyanet Vakfı, 377-381.
Kahraman, A. ve Dağlı A. (2010). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayıncılık.
Kiel, M. (2009). Selanik, Diyanet İslam Ansiklopedisi, 36, İstanbul: Diyanet Vakfı, 352-357.
Kratova Belediyesi Resmi Web Sitesi (2021). Belediye Bilgilendirme Sitesi. Erişim adresi: http://www. http://www.opstinakratovo.gov.mk/wp-content/uploads/2015/11/Opstina_Krotovo-Profil.pdf
Osmanlı Yer Adları I (2013). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları.
Republic of Macedonia Municipality Kratovo (2015). Project Appraisal Document. Constrruction of new green market in the municipality Krotovo. Erişim adresi: https://finance.gov.mk/wp-content/uploads/2009/09/PAD_Kratovo-za-na-web.pdf.
Telli, H. (2020). Osmanlı Döneminde Makedonya Kratova’da Eğitim Kurumları. A. İmamoğlu (Edt.). İçinde Balkanlar ve İslam Kongresi (ss.307-324). Edirne, Edirne: Trakya Üniversitesi Yayını.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Tapu Tahrir Defterleri Tasnifi, TTd.nr.74
Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Maliyeden Müdevver Defterleri Tasnifi, MAD.nr.170
Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Tapu Tahrir Defterleri Tasnifi, TT.nr.167
Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Tapu Tahrir Defterleri Tasnifi, TT.nr.267
Yavuz, E. (1989). Osmanlı İmparatorluğunda Bulgarlar Voynuklar. Ankara: TTK Yayınları.