TÜRKİYE’NİN ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ’NE OLASI ÜYELİĞİNİN AVRASYA POLİTİKASINA ETKİLERİ

Bu çalışma Türkiye‟nin olası Şanghay İşbirliği Örgütü‟ne (ŞİÖ) üyeliğini analiz etmekle birlikte, ŞİÖ‟nün kuruluş sebeplerini ve dünyanın o yıllardaki siyasi kutuplaşmasını ele almıştır. Türkiye‟nin ŞİÖ‟ye olası üyeliğinin fayda ve zararları bu çalışmada tartışılırken, bu üyelikten Türkiye‟nin kazanç sağlayabilmesi için siyasi ve ekonomik olarak yapılması gerekenler açıklanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Türkiye‟nin ŞİÖ üyeleri ile olan ticari ilişkileri tek tek analiz edilmiştir. Ayrıca Türkiye‟nin ŞİÖ üyeleri içerisinde, Avrasya bölgesinde yaşayan devletlerle olan ilişkilerinin nasıl yürütülmesi gerektiği tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgu ise Türkiye‟nin, Türk Cumhuriyetleri ile ilişkilerinin, olumlu ya da olumsuz yönde gelişmesinin, Türkiye-ŞİÖ ilişkilerine dönük yansımalarının paralel odaklı olmasıdır. Yani Türkiye, Türk Cumhuriyetleri ile olan siyasi, ekonomik ve kültürel faliyetlerini kuvvetlendirdiği oranda, gerek jeopolitik gerekse jeostratejik olarak, Avrasya bölgesi başta olmak üzere ŞİÖ, içerisindeki etkinliğini arttırabilir. Türkiye Doğu-Batı bloğu içerisinde herhangi bir teşkilatla ilişkilerini geliştirirken, birini diğerine alternatif ve/veya rakip olarak değerlendirmelidir. Bu bağlamda Türkiye‟nin ŞİÖ ile olan ilişkilerinin daha ileri seviyelere taşınabilmesi için, ŞİÖ içerisinde Türkiye‟nin, Türk Cumhuriyetleri ile olan sosyoekonomik ve sosyokültürel bütünleşmesi ivedilikle pekiştirip güçlendirilmelidir.

THE EFFECTS OF TURKEY'S POSSIBLE MEMBERSHIP OF THE SHANGHAI COOPERATION ORGANIZATION ON THE EURASIAN POLICY

This study analyzed Turkey's possible membership of the Shanghai Cooperation Organization (SCO) and also examined the causes of the SCO and the political polarization of the world in those years. In the study, while the advantages and disadvantages of Turkey's possible membership of the SCO have been discussed, the study has also tried to explain the political and economic needs that should be done on behalf of Turkey in order to gain profit from this membership. Turkey's trade relations with SCO members were analyzed one by one in this context. And also, it has been determined how Turkey should conduct its relations with the states that are in Eurasia and members of SCO. The finding of the study results is that the development of Turkey's relations with the Turkish Republics in a positive or negative direction is oriented parallel to the faces reflected in the Turkey-SCO relationship. Thus, If Turkey strengthens its political, economic and cultural activities with Turkish Republics, it can increase its effectiveness in the SCO and especially in the Eurasian region in terms of both geopolitical and geostrategic. While Turkey develops its relations with any organizations in East-West block, it should consider one and the other as an alternative and / or competitor. As a result, socio-economic and socio-cultural integration of Turkey with Turkish Republics in the SCO urgently needs to be strengthened in order to reach Turkey‟s relations with SCO to a higher level.

___

Beril, D. (2013). AB'nin Alternatifi Şangay İşbirliği Örgütü mü?" İstanbul Üniversitesi | Avrasya, https://www.youtube.com/watch?v=cA43aSIK0YI&t=1s erişim tarihi 16.11.2018

Belge, R. (2016). T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Bir Beşeri Coğrafyacı Olarak İbn Haldun, İstanbul.

BP (2017). Statistical Review of World Energy. June, https://www.bp.com/content/dam/bp-country/de_ch/PDF/bp-statistical-review-of-world-energy-2017-full-report.pdf erişim tarihi 1.12.2018

Caşın, Mesut H. (2013). „Türk Dış Politikası Açısından Kafkasya ve Orta Asya. Hazar Raporu“, http://www.circassiancenter.com/cc-turkiye/arastirma/0578-TurkDisPolitikasiAcisindanKafkasya.pdf erişim tarihi 20.11.2018

Çavuş, T. (2012). Dış politikada yumuşak güç kavrami ve türkiye'nin yumuşak güç kullanimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 23-37.

Çin Ülke Bilgi Notu (2018). TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi) http://www.tim.org.tr/files/downloads/ihracat/Ulke_Masalari/ulke_bilgi_notu/%C3%87in%20%C3%9C lke%20Bilgi%20Notu.pdf erişim tarihi 16.11.2018

Çağdaş, D. (2018). Türkiye-Orta Asya İşbirliği Stratejileri ve Gelecek Senaryoları. https://www.researchgate.net/publication/322699287_Turkiye-Orta_Asya_Iliskileri_ve_Gelecek_Senaryolari

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (2018). Türkiye-Özbekistan İş Konseyi. DEİK. Haziran, https://www.deik.org.tr/uploads/bilgi-notu-ozb-haziran-2018-2.pdf

Eren. E. (2017). Şanghay işbirliği örgütü ve türk diş politikasinda gelecek perspektifi. Strategic Public Management Journal, 3(5), 77-94.

Ertürk, E. (2015). Uluslararası iktisadi birleşmeler. İstanbul: Alfa Aktüel.

Erşen, E. (2013). Türk diş politikasinda avrasya yönelimi ve şanghay işbirliği örgütü. Ortadoğu Analiz, 5(52), 14-23.

Avcı, E. (2018). Doğu Türkistan sorunu. BİLGESAM (Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi)/Analiz, Doğu Asya ve Pasifik, No: 1391, 11 Aralık

İsmayil, E. (2016). Rusya‟nın Avrasya Birliği politikası. T.C. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, Arasya Etüdleri, 49(1), 125-1.

International Energy Agency (2017). IEA. Key world energy statis-tics https://www.iea.org/publications/freepublications/publication/key-world-energy-statistics-2017.html

Işık, N. (2016). Türkiye ile Şanghay İşbirliği Örgütü Arasındaki Ticaret Akımlarının Panel Çekim Modeli ile Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, UİİİD-İJEAS, 17, 151-174.

Keyvan, Ö. Z. (2016). Yeni dünya düzeninde Türkiye-Çin stratejik ortaklığı. Bölgesel Çalışmalar, 1(1).

Kocaman, M. E. (2018). Hazar havzasının hukuki statüsü. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi,9(1), 99-114.

Marangoz, M. & Denizci, G. (2017). Şangay İş Birliği Örgütü üyesi ülkeler ile Türkiye‟nin küresel rekabet düzeyleri açısından karşılaştırılması. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 12(2), 75-90.

Nasuh, U. (2018). Türkiye'nin Orta Asya ve Kafkasya Politikası Üzerinde Etkili Olabilecek Faktörler. https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=354886&/T%C3%BCrkiyenin-Orta-Asya-ve-Kafkasya-Politikas%C4%B1-%C3%9Czerinde-Etkili-Olabilecek-Fakt%C3%B6rler-/-Do%C3%A7.-Dr.-Nasuh-Uslu- erişim tarihi 28.11.2018

Ongarova, Y. (2018). Kazakistan'ın çok yönlü enerji politikası ve hazar denizi. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi (ASOBİD), 2(3), 1-21.

Özdaşlı, E. (2012). Çin ve Rusya Federasyonu‟nun perspektifinden şanghay işbirliği örgütü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 108-122.

Suputnik (2018). Hazar ülkeleri liderleri, Kazakistan'ın Aktau kentinde düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesi‟nde üzerinde 22 yıl çalışılan Hazar Denizi Anlaşması‟nı imzaladı. https://tr.sputniknews.com/rusya/201808121034710273-hazar-denizi-anlasmasi-imzalandi/ erişim tarihi 14.11.2018

SCO (2017). The Shanghai Cooperation Organisation http://eng.sectsco.org/about_sco/ Erişim Tarihi 16.11.2018

Şahin, V. N. (2018). Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 18. Liderler Konseyi Toplantısı‟na Bakış. Yorum No: 48, https://avim.org.tr/tr/Yorum/SANGHAY-ISBIRLIGI-ORGUTU-SIO-18-LIDERLER-KONSEYI-TOPLANTISI-NA-BAKIS erişim tarihi, 3.12.2018

Türkiye İhracatçılar Meclisi (2018). Rusya: Ülke Bilgi Notu, TİM http://www.tim.org.tr/files/downloads/ihracat/Ulke_Masalari/ulke_bilgi_notu/Rusya%20%C3%9Clke% 20Bilgi%20Notu.pdf erişim tarihi 16.11.2018

T.C. Ticaret Bakanlığı (2018). Türkiye ile Tcaret. Türkiye - Türkmenistan Dış Ticaret Göstergeleri, thttps://eb.ticaret.gov.tr/portal/faces/home/disIliskiler/ulkeler/ulke- detay/Türkmenistan?_afrLoop=6945300586312006&_afrWindowMode=0&_afrWindowId=q1hlj0etp& _adf.ctrl-state=q4wwp2ilf_179 erişim tarihi 28.11.2018

T.C. Dışişleri Bakanlığı (2018). Türkiye - Türkmenistan Siyasi İlişkileri. http://www.mfa.gov.tr/turkiye-turkmenistan-siyasi-iliskileri.tr.mfa erişim tarihi 28.11.2018

Uygurlar (2018) Uygurlar'a Yönelik Baskıya Karşı ABD Kongresi‟nde Yaptırım Tasarısı, https://www.amerikaninsesi.com/a/uygurlara-y%C3%B6nelik-bask%C4%B1ya-kar%C5%9F%C4%B1- abd-kongresi-ne-yapt%C4%B1r%C4%B1m-tasar%C4%B1s%C4%B1- /4680178.html?fbclid=IwAR1oFPXC3zR9Ka7wj- LCQy7erxFxh_OeOfWL9U_9uPp_NddKltTjpHQMkuo erişim tarihi 1.12.2018

Yardımcıoğlu, M. & Koçarslan, H. (2012). Çok kutuplu dünyaya doğru. Şanghay işbirliği örgütü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2), 163-174.

Yalçınkaya, A. (2017). Türk dış politikasında eksen arayışı: Avrupa Birliği mi, Şanghay İşbirliği Örgütü mü? Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(Özel Sayı 1), 7-16.