PEDAGOJİK FORMASYON EĞİTİMİ SERTİFİKA PROGRAMI KURSİYERLERİNİN ALGILADIĞI SOSYAL DESTEK VE BU DESTEĞİN KARDEŞ SAYISINA GÖRE İNCELENMESİ
Araştırmanın amacı pedagojik formasyon programına kayıtlı olan öğrencilerde kardeş sayısının algılanan aile, arkadaş ve aile-arkadaş dışındaki özel bir kişiden algıladıkları sosyal desteği anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığını ve yordama düzeyini tespit etmektir. Veriler Türkiye’nin doğusunda bulunan bir üniversitenin pedagojik formasyon programına kayıtlı olan 189 kursiyerden elde edilmiştir. Kardeş sayısı ile ilgili veriler ise açık uçlu soru sorularak kursiyerlerden yazılı olarak alınmıştır. Algılanan sosyal destek ile ilgili verileri toplamak için Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Zimet ve arkadaşları (1990) tarafından geliştirilen ölçek Eker, Arkar ve Yaldız tarafından Türk diline uyarlanmış, uyarlanan ölçek aynı yazarlar tarafından 2001 yılında yeniden gözden geçirilmiştir. Araştırma sorularını cevaplamak için tek yönlü tekrarlı ölçümler için ANOVA ve adımsal regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Sonuçlar kursiyerlerin en önemli sosyal destek kaynağının aile olduğunu, bunu arkadaş ve arkadaş dışındaki kişinin takip ettiği bulunmuştur. Ayrıca, kardeş sayısının aile ve arkadaş desteğinin anlamlı yordayıcıları olmadığını, ancak kardeş sayısının algılanan özel bir insan desteğinin negatif yordayıcısı olduğunu göstermiştir (R: .299, R2: .090; βÖİ: -.299, p < .001). Kardeş sayısı arttıkça özel bir insandan algılanan sosyal desteğin azaldığı tespit edilmiştir. Kardeş sayısı özel bir insandan algılanan sosyal desteğin % 9’unu açıklamaktadır.
INVESTIGATION OF SOCIAL SUPPORT THE TRAINEES ENROLLED IN THE PEDAGOGICAL FORMATION CERTIFICATE PROGRAM PERCEIVED IN TERMS OF THE NUMBER OF SIBLINGS
The purpose of the study is to determine whether the number of siblings is a significant predictor of social support by a special person outside the perceived family, friends and familyfriends, as well as to determine the level of perception in the students enrolled in the pedagogical formation program. We obtained the data from 189 trainees who were enrolled in a pedagogical formation program at a university in the east of Turkey. We got the number of siblings in writing from the trainees by asking open-ended questions. The Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS) was used to collect data on perceived social support. The scale developed by Zimet et al. (1990) was adapted to Turkish language by Eker, Arkar and Yaldiz, and adapted scale was re-examined by the same authors in 2001. A stepwise regression analysis technique was used to answer the research question. The results of the analysis showed that the number of siblings was not a significant predictor of family and friends support but the number of siblings was a negative predictor of perceived special human support (R: .299, R2: .090, PI: -.299, p
___
- Ateş, B. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin sosyal destek algılarının bazı değişkenlere göre
incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 30(3), 1-16.
- Bayram, D. (1999). Bir Grup Gençte Ruhsal Belirti İle Sosyal Destek İlişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi,
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Cohen, S. (1998). Psychosocial models of the role of social support in the etiology of physical disease. Health
Psychology, 7(3), 269-297.
- Cohen, S. (2004). Social relationships and health. American Psychologist, 59(8), 676-684.
- Çakır, H. Y. (1993). 12–22 Yas Grubundaki Gençlerde Çok Yönlü Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin
Güvenirlik ve Geçerlik Araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
- Demirtaş, A. S. (2007). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin algılanan sosyal destek ve yalnızlık düzeyleri ile stresle
başa çıkma düzeyleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri
Rehberlik ve Psikoloji Danışmanlık ABD Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Duyan, V., Duyan, G. Ç., Çifti, E. G., Sevin, Ç., Erbay, E., & İkizoğlu, M. (2008). Lisede okuyan öğrencilerin
yalnızlık durumlarına etki eden değişkenlerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(150).
- Dülger, Ö. (2009). Ergenlerde Algılanan Sosyal Destek ile Karar Verme Davranışları Arasındaki İlişkinin
İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Eker, D., Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmiş
formunun faktör yapısı geçerlik ve güvenirliği, Türk Psikiyatri Dergisi, 12 (1), 17-25.
- Elbir, N. (2000). Lise I.Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Destek Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından
İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Eldeleklioğlu, J. (2006), “Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek ile Depresyon ve Kaygı
Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (3), s. 727-752.
- Elmacı, F. (2006), “The Role of Social Support on Depression and Adjustment Levels of Adolescents Having
Broken and Unbroken Families”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2), pp. 421-431.
- Gelbal, S. (2008). Sekizinci sınıf öğrencilerinin sosyoekonomik özelliklerinin Türkçe başarısı üzerinde
etkisi. Eğitim ve Bilim, 33(150), 1-13.
- Kahriman, İ., & Polat, S. (2003). Adölesanlarda aileden ve arkadaşlardan algılanan sosyal destek ve benlik
saygısı arasındaki ilişki. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 6(2), 13-24.
- Kapıkıran, Ş., & Özgüngör, S. (2009). Ergenlerin sosyal destek düzeylerinin akademik başarı ve güdülenme
düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 21-30.
- Kılınç H. (2005). Ergenlerin yalnızlık düzeyleri ve kişiler arası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları arasındaki
ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
- Kıncal, R. Y. (1999). Ailenin Eğitimsel Fonksiyonları, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayını.
- Kongar, E. (2002). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Kozaklı H. (2006). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkilerin
karşılaştırılması, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı.
- Lin, J., Thompson, M. P. & Kaslow, N. J. (2009). The mediating role of social support in the community
environment psychological distress link among low-income African American women. Journal Of
Communıty Psychology, 37 (4), 459–470
- Moed, A., Gershoff, E. T., Eisenberg, N., Hofer, C., Losoya, S., Spinrad, T. L., & Liew, J. (2015). Parent–
adolescent conflict as sequences of reciprocal negative emotion: Links with conflict resolution and
adolescents’ behavior problems. Journal of youth and adolescence, 44(8), 1607-1622.
- Okanlı, A. (1999). Hemşirelik Öğrencilerinin Aile Ve Arkadaşlarından Algıladıkları Sosyal Destek İle Anksiyete
Düzeyi Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü
- Öngen, D. (2002), “Ergenlerde Sorunlarla Başa Çıkma Davranışı”, Eğitim ve Bilim, 27 (125), s. 54-61.
- Özbaş, M. (2010). İlköğretim okullarında öğrenci devamsızlığının nedenleri. Eğitim ve Bilim, 35(156), 32-44.
- Riyami AA, Afifi M, Mabry RM. (2004). Women's autonomy, education and employment in Oman and their
influence on contraceptive use. Reprod Health Matters. 12(23):144-154.
- Shek, D. (2002), “Parenting Characteristics and Parent-Adolescent Conflict: A Longitudinal Study in the
Chinese Culture”, Journal of Family Issues, 23 (2), pp. 189-208.
- Sorias, O. (1992). Hasta ve sağlıklı öğrencilerde yaşam stresi sosyal destek ve ruhsal hastalık ilişkisinin
incelenmesi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Seminer Dergisi, 9, 33-49.
- Şahin, G. N. (2011). Üniversite öğrencilerinin kendini açma, öznel iyi oluş ve algıladıkları sosyal destek
düzeylerinin karşılaştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü.
- Şahin, L. (2016). Seyrantepe ortaokulu öğrencilerinin algılanan sosyal destek düzeyleri ile akademik başarıları
arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şencan, B. (2009). Lise Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyi İle Sosyal Yetkinlik Beklentisi
Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Traş, Z. ve Arslan, E. (2013). Ergenlerde sosyal yetkinliğin, algılanan sosyal destek açısından
incelenmesi. İlköğretim Online, 12(4), 1133-1140.
- Türkiye Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı [TASPB], (2013). Türkiye’de Doğurganlık Oranlarının Düşmesi,
Potansiyel Etkiler ve Sosyal Politika Önerileri, Ankara: Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
- Türkiye Bilimler Akademisi [TÜBA] (2004). Ergen ve Ruhsal Sorunları Durum Saptama Çalışması, Türkiye
Bilimler Akademisi Raporları, TÜBA-UNFPA Nüfus ve Kalkınma Stratejileri Alt Programı, Ankara.
- Ünal, A. Ö., & Şahin, M. (2013). Lise öğrencilerinin yaşam doyumlarının bazı değişkenlere göre
yordanması. Cumhuriyet International Journal of Education, 2(3), 46-63.
- Wallace, J. E. (2005). Job Stress, Depression and Work-to-Family Conflict: A Test of the Strain and Buffer
Hypotheses. Industrial Relations, 60(3), 510-539.
- Weymouth, B. B., Buehler, C., Zhou, N., & Henson, R. A. (2016). A meta‐analysis of parent–adolescent
conflict: Disagreement, hostility, and youth maladjustment. Journal of Family Theory & Review, 8(1),
95-112.
- Yavuz, S., & Özmete, E. (2012). Türkiye’de genç bireyler ve ebeveynleri arasında yaşanan sorunların “aile
yapısı araştırması” sonuçlarına göre değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(29), 9-27.
- Yıldırım, İ. (1997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği, Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
- Yıldırım, İ. (2006). Akademik başarının yordayıcısı olarak gündelik sıkıntılar ve sosyal destek, Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 258-267.
- Yıldırım, İ. (2010). Anne baba desteği ve başarı. İkinci baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Yılmaz, E., Yılmaz, E., & Karaca, F. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin
incelenmesi. Genel Tip Dergisi, 18(2), 71-79.
- Zimet, G. D., Powell, S. S., Farley, G. K., Werkman, S., & Berkoff, K. A. (1990). Psychometric characteristics
of the multidimensional scale of perceived social support. Journal of personality assessment, 55(3-4),
610-617.