İBN HACER el-ASKALÂNÎ'YE NİSPET EDİLEN "el-MÜNEBBİHÂT" İSİMLİ ESER ÜZERİNE

Eserlerin araştırılmadan, tetkik edilmeden müelliflere nispeti, bu eserlerin yayımlanması ve ilim âlemine sunulması karşılaştığımız önemli problemlerden birisidir. Bunun örneklerinden birisi IX. asrın önemli hadis âlimlerinden, Buhârî'nin el-Câmiu's-Sahîh'inin en önemli şârihlerinden İbn Hacer el-Askalânî'ye (öl. 852/1449) nispet edilen "el-Münebbihât" isimli eserdir. Çeşitli baskılarıyla İbn Hacer'e nispet edilen, birçok tercümesiyle Türkiye'de pek çok yayınevi tarafından İbn Hacer el-Askalânî adına basılan bu eser, medreselerin de temel hadis kaynaklarından birisi olarak kullanılagelmiştir. Bu çalışmada söz konusu bu eserin çeşitli nüshalarıyla ve üzerine yapılan çalışmalarla tanıtımı yapılmakta, eserin nispeti incelenmektedir. el-Münebbihât'ın nispet probleminin yanında ikinci önemli problem ise eserde yer alan hadislerin değeridir. Eserde yer alan 221 rivâyetten 51'i Hz. Peygamber'e izafe edilen hadislerdir. Bu araştırmada bu hadislerin tahrîci yapılmakta ve hadisler sıhhat bakımından incelenmektedir.

A STUDY ON "AL-MUNABBIHAT" ATTRİBUTED TO IBN HAJAR AL-ASKALANİ

It is one of the most important problems we have encountered that written books are associated to a writer and get published to be presented to the scientific world without investigating, studying, comparing with the author. One of these examples is the attribution of al-Munebbihat to Ibn Hajar al-Asqalani (d. 852/1449) who was one of the most prominent hadith scholar of 9th century and commentator of Buhâr?'s al-Jami?s al-Sah?h. This work, which has been published "authored" by Ibn Hajer al-Asqalani by many publishing houses in Turkey with various translations, quoted by various prints as if it belongs to Ibn Hajar, has been used as one of the main hadith sources of madrasas. In this study, this book is introduced by the way of its various commentators and works on it, and the association to the writer is examined. The second important problem besides the problem of the attribution of al-Munebbihat is the value of the hadith in the work. 51 of the 221 narrations in the work are the hadith that are attributed to Prophet Mohammad. In this research these hadiths are investigated in terms of their soundness.

___

  • Abdullah b. el-Mübârek, ez-Ziihd, (thk. Habiburahmân el-A'zamî), Dâm'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyıüt, t.y
  • Abdurrezzâk, el--Musannef, (thk. Habiburahmân el--A'zamî), XI, el-Mektebu'l--İslâmî, Beymt, 1403.
  • Abdussettâr eş-Şeyh, el-Hâfız İbn Hacer el-Askalânî, Dâm'l-Kalem, Dimaşk, 1992.
  • Aclünî, Ebu'l-Fidâ İsmâil b. Muhammed, Keşfu'l-Hafâ, (thk. Abdulhamid b. Ahmed b. Yüsuf b. Hendâvî), e1- Mektebetu'l-Asriyye, y.y., 2000.
  • Ahlwardt, Wilhelm, Die Handschriften Verzeichnisse der Königlichen Bibliothek zu Berlin: Verzeichniss der Arabischen Handschriften, Berlin, 1897.
  • Ahmed b. Hanbel, el-Musned, I-VI, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
  • ......... ez-Ziihd, Dâm'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beymt, 1999.
  • ......... Fedâilu 's--Sahâbe, I-H, Muessesetu'r-Risâle, Beyrut, 1983.
  • ......... Musnea', (thk. Şuayb el-Arnaüt), Muessesetu'r-Risâle, XLV, y.y., 2001.
  • Ali b. Tülün, Şemsuddin, el-Ahâdîsu'l-Mieti'l-Muştemile alâ Mieti Nisbeti İle's-Sâig, (thk. Mesud Abdulhamid es-Su'dânî), Dâm't-Tâli', y.y., t.y.
  • A1i el-Kâri, Nureddin, el-Esrâru 'l--Merfua 'l-Ahâdîsi 'l--Mevdüa, (Muhammed es-Sabbâğ), Dâm'l-EmâneMuessesetu'r-Risâle, Beyrut, 1971.
  • Ali el-Muttaki, Alâuddîn, Kenzu 'l-Ummâl fî Suneni 'l--Ekvâli ve 'l-Efâl, (Bekri Hayyânî, Safvet es-Sekâ), Muessesetu'r-Risâle, y.y., 1981.
  • al--Muanbbihât: Ruh Azıği, Bişkek, 2013.
  • al-Munabbihât: The Counsel, (çev. Habib Sıddiki), Selangor, 2007.
  • Bağcı, Musa, "Medreselerde Hadis Birikimi: Diyarbakır Örneği", Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, sayı: 1, Nisan, 2009.
  • Bedruddîn e1-Ayni, Mahmüd b. Ahmed, Umdetu'l-Kârî Şerhu Sahîhi'l-Buhârî, I-XXV, İhyâu't--Turâsi'l-Arabî, Beyrut, y.y.
  • Begavî, Ebü Muhammed e1-Huseyn, Şerhu 's--Sunne, (thk. Şuayb el-Arnaüt), el-Mektebetu'l-İslâmî, BeyrutDimaşk, 1983.
  • Beyhakî, Ebübekir Ahmed b. el-Huseyn, el-Medhal İle 's-Suneni 'l--Kiibrâ, (thk. Muhammed Diyâu'r-Rahmân e1- A'zamî), Dâm'l-Hulefâi li'l-Kutubi'l-İslâmî, Kuveyt, t.y.
  • ........., es-Sunenu 'l-Kiibrâ, (thk. Muhammed Abdulkâdir Atâ), Dâm'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 2003.
  • .......... Şuabu 'l--İmân, (thk. Muhtâr Ahmed en-Nedvî), Mektebetu'r-Ruşd li'n-Neşri ve't-Tevzi', Riyad, 2003.
  • Bezzâr, Ebübekir, Musned, I-XVIII (thk. Mahfüzu'r-Rahmân Zeynullah, Adil b. Sad), Mektebetu'l-Ulümi ve'lHikem, Medine, 2009.
  • Borckelamann, Carl, Geschichte der Arabischen Litteratur, 11/74.
  • Buhârî, Ebü Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu 'S-Sahih, I-IV, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
  • ......... et-Târihu 'l--Kebîr, I-VIII, Dâiretu'l-Meârifı'l-Usmâni, Haydarâbâd, t.y.
  • Büsîrî, Ebu'l-Abbâs Şihâbuddîn, İthâfu 'l-Hireti 'l-Mehere bi Zevâidi 'l-Mesânidi 'l-Aşere, I-İX, Dâm'l-Vatan li'nNeşr, Riyad, 1999.
  • Deylemi, Ebü Şuca', Musnedu'l-Firdevs (el-Firdevs bi Me'süri'l-Hitâb), I-V, (thk. es-Saîd b. Besyüni Zaglül), Dâm'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1986.
  • Ebü Dâvüd, Süleyman b. Eş'as es-Sicistânî, es-Sunen, I-V, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
  • Ebü Nuaym el-İsfehânî, Ahmed b. Abdullah, Hilyetu 'l-Evliyâ ve abakâtu 'l-Esfiyâ, I--X, Dâm'l-Kutubi'l-Arabî, Beyrut, 1409
  • ........... Ahbâru İsfehân, (thk. Seyyid Kesrevî Hasen), II, Dâm'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beymt, 1990.
  • Ebü Ubeyde Meşhür Hasan Al Selmân, Kutubun Hazzere Minhe 'l- Ulemâ. .. Ebü Ya'lâ, Ahmed b. Ali el-Mevsîlî, Musned, I-XIH, (thk. Huseyn Selîm Esed), Dâru'l-Me'mün li't-Turâs, Dimaşk, 1984.
  • ed-Dârânî, Abdulcebbâr el-Hülânî, Târîhu Dâriya, Matbaatu'l--Berkî, Dimşak, 1950.
  • ed-Dülâbî, Ebübişr Muhammed, el-Kunâ ve 'l-Esmâ, I-III, (thk. Ebü Kuteybe Nazar Muhammed el-Firyâbî), Dâm İbn Hazm, Beymt, 2000.
  • el-Acürî, Ebübekir Muhammed, Zemmu 'l-Levât, (thk. Mecdî es-Seyyid İbrâhim), Mektebetu'l-Kur'ân li't-Tabi' ve'n-Neşri ve't-Tevzî', Kâhire, t.y.
  • Elbânî, Muhammed Nâsıruddîn, Silisiletu'l-Ahâdîsi'd-Daîfe ve 'l--Mevdâa ve Eseruha'S--Seyyiu fî 'l-Ummeti, IXIV, Dâm'l-Meârif, Riyad, 1992.
  • ......... Zilâlu 'l--Cenne, el-Mektebetu'l-İslâmî, Beyrut, 1993.
  • ......... Silsiletu'l-Ahâdîsi's-Sahîha ve Şeyun min Fikhihâ ve Fevâidihâ, I-VI, Mektebetu'l-Meârif li'n-Neşri ve't-Tevzî', Riyad, 1995.
  • ......... Ahkâmu 'l-Cenâiz, el-Mektebetu'l-İslâmî, y.y., 1986.
  • ......... Daffy 's--Suneni't-Tirmizî, s.538.
  • .......... İrvâu 'l-Galîlfî Tahrîci Ahâdîsi Menârı' 's-Sebîl, I-IX, el-Mektebetu'l-İslâmî, Beyrut, 1985.
  • el-Câvî, Muhammed b. Ömer Nürî, Nesâihu 'l-İbâdfî Beyâm' 'l--Elfâzi Munebbihât alâ İsti 'dâdi li-Yevmi 'l-Meâa', Dânı Nüri's-Sabâh, Midyat, 2012.
  • el-Fettenî, Muhammed b. Tâhir ezkiretu 'l-Mevdâât, İdâretu't-Tibâati'l-Munîre, y.y., 1343.
  • el-Hâkim en-Neysâbürî, Ebü Abdullah el-Mustedrek ale's-Sahîhayn, I-IV, (thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ), Dâm'l-Kutui'l-İlmiyye, Beymt, 1990.
  • el-Mizzî, Yusuf b. Abdirrahmân, ehzîbu 'l-Kemâl fî Esmâi'r-Ricâl, I-XXXV, (thk. Beşâr Avâd Ma'ıüi), Muessesetu'r-Risâle, Beyrut, 1980.
  • er-Rebi' b. Habîb, Musnedu 'r-Rebi ', (thk. Muhammed İdrîs, Aşur b. Yüsuf), Dâıu'l-Hikme, Beyrut, 1415.
  • eş-Şâşî, Ebü Saîd el-Heysem, el-Musned, I-II, (thk. Mahfüzu'r-Rahmân Zeynullah), Mektebetu'l-Ulümi ve'lHikem, Medine, 1410.
  • Fâkihî, Ebü Abdullah Muhammed, Ahbâru Mekke fî Kadîmi 'd-Dehri ve Hadîsihi, I-VI (III cilt), (thk. Abdulmelik Abdullah Dehiş), Dâm Hazar, Beyrut, 1414.
  • Gazâlî, İhyâu Ulâmi 'd-Dîn, I-IV, Dâm'l-Ma'rife, Beymt, t.y.
  • Hâdimî, Ebü Saîd Muhammed b. Muhammed, Berîkatu Muhammediyye, I-IV, Matbaatu'l-Halebî, y.y., 1348.
  • Harâitî, Ebübekir Muhammed, 'tilâlu 'l-Kulâb, (thk. Hamdî ed-Demridâş), Mekke-Riyad, 2000.
  • Hatîb el--Bağdâdî, Ebübekir Ahmed, el-Muttefik ve 'l-Müteferrik, I-IH, (thk. Muhammed Sâdık Aydân el-- Hâmidî), Dâru'l-Kâdirî li't-Tibâati ve'n-Neşri ve't-Tevzî', Dimaşk, 1997.
  • Heysemî, Nüreddîn, Mecmau 'z-Zevâı'd, I-X, (thk. Husâmu'd-Dîn el-Kudsî), Mektebetu'l--Kudsî, Kâhire, 1994.
  • Hizmetli, Sabri, "İbn Hiccî" mad., T.D. VIA, XX/66-67.
  • Irâkî, Zeynuddîn, el--Muğnî an Hami'l-Asfârfî 'l-Esfâr fî Tahrfci Mâ fî'l-İhyâi mine 'l-Ahbâr, Dânı İbn Hazm, Beyrut, 2005.
  • İbn Abdibler, Ebü Ömer Yüsuf b. Abdullah, Câmiu Beyâni 'l--İlm, (thk. Ebu'l-Eşbâl ez-Zuheyrî), Dâm İbnu'l-- Cevziyye, y.y., 1994.
  • İbn Adî, Ebü Ahmed Abdullah, el--Kâmil 'd-Duafâi 'r-Ricâl, I-IX, (thk. Adil Ahmed Abdulmevcüd, Ali Muhammed Ma'ved), Dâm'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyurt, 1997.
  • İbn Arefe, Ebü Ali el-Hasen, Cuz'u İbn Arefe, (thk. Abdurrahmân b. Abdulcebbâr el-Feryevâî), Dâru'l-Aksâ, Kuveyt, 1985.
  • İbn Arrâk, Nüreddîn, enzîhu 'ş--Şerîati'l-Merfüa ani'l-Ahbâri'ş-Şenîati'l-Mevdüa, I-H, (thk. Abdulvehhâb Abdullatîf, Abdullah Muhammed es-Sıddîk el-Gumârî), Dâm'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1399.
  • İbn Asâkir, Ebu'l-Kâsım, Mu 'cemu 'ş--Şuyâh, (thk. Vefâ Takiyuddîn), Dâm'l-Beşâir, Dimaşk, 2000.
  • ......... ârihu Dimaşk, (thk. Amr b. Garâme el-Umrevî), Dâm'l-Fikr li't-Tibâi ve'n-Neşr, y.y., 1995.
  • İbn Büşrân, Ebu'l-Kâsım, Emâlî, (thk. Ebü Abdirrahmân Adil b. Yüsuf el-Azâzî), Dâm'l-Vatan, Riyad, 1997.
  • İbn Ebî Hâtim, Ebü Muhammed Abdurrahmân er-Râzî, el-İlel, I-VIİ, (thk. Sa'd b. Abdullah el-Humeyd, Hâlid Abdurrahmân el-Cureysî), Matâbiu'l-Humeydî, y.y., 2006.
  • İbn Ebî Şeybe, Ebübekir, el--Kitâbu 'l-Musannef 'l--Ahâdîsi ve 'l-Asâr, I-VII, (thk. Kemâl Yüsuf el-Hüt), Mektebetu'r-Ruşd, Riyad, 1409.
  • İbn Ebi'd-Dünyâ, Ebübekir Abdullah, et-Tevbe (Kitâbu 't-Tevbe), (thk. Mecdî es-Seyyid İbrâhim), Mektebetu'lKur'ân, Kâhire, t.y.
  • ......... Zemmu'd--Dunyâ, (thk. Muhammed Abdulkâdir Ahmed Atâ), Muessesetu'l-Kutubi's-Sakafıyye, y.y., 1993.
  • ......... ez-Zühd, Dâm İbn Kesîr, Dimaşk, 1999.
  • İbn Hacer el-Heytemî, Ahmed b. Muhammed, ez-Zevâciru an İktirâfî 'l-Kebâiri, Dâm'L-Fikr, y.y., 1987.İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalânî, el-Metâlibu'l-Aliye bi Zevâidi'l--Mesânidi's-Semâniye, I-XIX, (thk. Sad b. Nâsır b. Abdulazîz eş-Şuserî), Dâıu'l-Asıme, Riyad, 1419, VII/21.
  • İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalânî, et-Telhîsu 'l-Habîr, Dâıu'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1989.
  • ......... Lisânu 'l-Mîzân, (thk. Abdulfettâh Ebü Gudde), Mektebetu'l-Matbüatî'l-İslâmiyye, y.y., t.y.
  • İbn Hibbân, İbn Ebî Hâtim Muhammed b. Hibbân, el-Mecriîhîn mine 'l-Muhaddisîn ve'd--Duafâ ve'l--Metrükîn, IIII, (thk. Mahmüd İbrâhim Zâyid), Dâıu'l-Va'y, Haleb, 1396.
  • ......... Sahih (el-İhsân fî Takrîbi Sahihi İbn Hibbân), I--XVIII, (thk. Şuayb el-Arnaüt), Muesesetu'r-Risâle, Beyrut, 1988,
  • İbn Huzeyme, Ebubekir Muhammed, Sahih, (thk. Muhammed Mustafa el-A'zamî), el-Mektebetu'l-İslâmî, Beyrut, t.y.
  • İbn Kayyim el-Cevziyye, Muhammed b. Ebübekir, el--Menâru 'l-Munîf fı's-Sahîhi ve'd-Daîf, (thk. Abdulefettâh Ebu Gudde), Mektebetu'l-Matbüâti'l-İslâmiyye, Haleb, 1403.
  • İbn Kesîr, Ebu'l-Fidâ, el--Bidâye ve 'n--Nihâye, I-XXI, (thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Turkî), Dâru Hicr, y.y., 1997.
  • İbn Mâce, Muhammed b. Yezid el-Kazvinî, es--Sunen, I-H, (thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî), Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
  • İbn Receb, Zeynuddîn Abdurrahmân, Câmiu'l--Ulümi ve'l-Hikem fî Şerhi Hamsîne Hadîsen min Cevâmii'l-- Kelim, I-II, (thk. Şuayb el-Arnaüt), Muessesetu'r-Risâle, Beyrut, 2001.
  • İbn Şâhin, Ebü Hafs Ömer, et-Tergîb fî Fedâili'l-A 'mâl, (thk. Muhammed Hasen Muhammed Hasen İsmâil), Dâıu'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyıut, 2004.
  • İbnu'l-Cevzî, Ebu'l-Ferec, el-Mevdüât, (thk. Abdurrahman Muhammed Osmân), el-Mektebetu's-Selefiyye, Medine, 1966.
  • ......... el--İlelu 'l--Miitenâhiye fı'l-Ahâdîsi'l-Vâhiye, I-H, (thk. İrşâdu'l-Hak el-Eserî), İdâretu'l-Ulümi'lEseriyye, Faysalâbâd, 1981.
  • İbnu'l-Mulakkin, Sirâcuddîn, Muhtasaru elhîsi 'z-Zehebî (Muhtasaru İstidrâki 'l-Hafız ez--Zehebî alâ Mustedreki EbîAbdillâh el-Hâkim), (thk. Abdullah b. Hamd el--Laheydân), Dâıu'l-Asıme, Riyâd, 1411.
  • ....... el-Bedru'l-Munîr fî Tahrîci'l-Ahâdîsi ve 'l--Jsâri 'l-Vâkiati fî 'ş--Şerhi 'l-Kebîr, (thk. Mustafa Ebu'l-Gayz, Abdullah b. Süleymân, Yâsir b. Kemâl), Dâıu'l-Hicre, Riyâd, 2004.
  • İsfehânî, Ebu'l-Kâsim, et--Tergîb ve 't-Terhîb, I-IH, (thk. Eymen Sâlh b. Şa'bân), Dâıu'l-Hadîs, Kâhire, 1993.
  • Kastallânî, Ahmed b. Muhammed, el-Mevâhibu 'l-Leduniyye bi 'l-Minehi 'l-Muhammediyye, I-III, el-Mektebetu'tTevfîkiyye, Kahire, t.y.
  • Kâtip Çelebi, Mustafa b. Abdullah Haci Halîfe Keşfu'z-Zunün an Esâmî'l-Kutubi ve 'l-Funün, Mektebetu'lMusennâ, Bağdat, 1941.
  • Kelabâzî, Ebübekir, Bahru 'l-Fevâid, (thk. Muhammed Hasen Muhammed Hasen İsmâil, Ahmed Ferîd el-- Mezîdî), Dâıu'l--Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1999, s.125; Kudâî, Ebü Abdullah b. Seleme, Musnedu'ş-Şihâb, I-II, (thk. Hamdî b.
  • Abdulmecîd es-Selefî), Muessesetu'rRisâle, Beyrut, 1986.
  • Makdisî, Ebu'l--Fadl Muhammed b. Tâhir, Ma'rifetu't--Tezkire f'l-Ahâdîsi'l-Mevdüa, (thk.İmâduddîn Ahmed Haydar), Muessesetu'l--Kutubi's--Sakafıyye, Beyrut, 1985.
  • Makdîsî, İbn Kudâme, el-Muntehab min İleli 'l-Hallâl,(thk. Ebü Muâz Târık b. AVdillah b. Muhammed), Dâıu'rRâyeti li'n-Neşri ve't-Tevzî' y.y., t.y.
  • Mâlik b. Enes, el-Muvatta, I-II, (thk. Muhammed Fuad Abdulbaki), Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
  • Muhammed DerVîş el-Hüt, Esna 'l-Metâlib fî Ahâdîsi Muhtelifeti 'l-Merâtib, Dâıu'l-Kutubi'l-İlmiyye, y.y., t.y.
  • Munâvî, Abdurraüf, Feydu 'l-Kadîr Şerhu Câmi 'i-s-Şağîr, I-VI, el-Mektebetu't-Ticâriyyeti'l-Kübrâ, Kahire, 1356.
  • Munzirî, Zekiyuddin, et--Tergîb ve 't-- Terhîb, I-IV, (thk. İbrahim Şemsuddin), Dâıu'l-Kutubi'l-İlmiyye, 1417.
  • Muslim, Ebu'l-Huseyn Muslim b. Haccâc, Sahîhu Muslim, I-IH, (thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî), Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
  • Münebbihât, Salah Bilici Kitabevi, İstanbul, t.y.
  • Nesâî, Ebü Abdurrahmân Ahmed b. Şuayb, es-Sunen, I-IİI, Çağrı Yay., İstanbul, 1981.
  • ........ es-Sunenu 'l-Kiibrâ, I-X, (thk. Şuayb el-Aranüt), Muessesetu'r-Risâle, Beyrut, 2001.
  • Râmehurmüzî, Abdurrahman, Emsâlu 'l--Hadîs, (thk. Ahmed Abdulfettah Temâm), Muessestu'l-Kutubi'sSakâfiyye, Beyrut, 1409.
  • Sagânî, Radiyuddîn, el-Mevdüât, (thk. Necm Abdurrahman Halef), Dâıu'l-Me'mün li't-Turâs, Dimaşk, 1405.
  • SehâVî, Şemsuddin, el-Cevâhir ve'd-Durer fî ercumeti Şeyhi 'l-İslâm İbn Hacer, (thk. İbrâhim Bâcis Abdulmecîd), Dâıu İbn Hazm, Beyıut, 1999.
  • ...... el-Mekâsidu 'l-Hasene fî Beyâni Kesîrin mine 'l-Ahâdisi 'l-Meştehire ale 'l--Elsine,(thk. Muhammed Osmân el-Hişt), Dâıu'l-Kutubi'l-Arabî, Beyrut, 1985.
  • Suyütî, Celâluddîn, ed-Dureru 'l-Mutesire fî 'l-Ahâdîsi 'l-Miiştehire, (thk. Muhammed Lutfî es-Sabbâğ), Câmiatu'l-Melik Suüd, Riyad, t.y.,........ el-Câmiu 'l--Kebîr, XI/395.
  • ........., el-Leâli 'l-Masnüa 'l--Ahâdîsi 'l-Mavdüa, I-II, (thk. Ebü Abdirrahmân Salâh b. Muhammed b. Uveyde), Dâm'l-Kutubi'l-Ilmiyye, Beyrut, 1996.
  • Şâkir Mahmud Abdulmunim, İbn Haceru 'l-Askalânî: Musannefâtuhu ve Dirâsetun fî Menhecihi ve Mevâridihî 'l-Kitâbi 'l-İsâbe, 1/395.
  • Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed, el-Fevâidu'l-Mecmüa 'l-Ahâdîsi 'l-Mevdüa, el-Mektebu'l-Islâmî, Beyrut, 1407.
  • Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed, el-Bedru 't-Tâli ', II, Dâm'l-Ma'rife, Beyrut, t.y.
  • Şuayb el-Arnaüat, Musned (thk.), Muessesetu'r-Risâle, XLV, y.y., 2001.
  • ........ Sahih--i İbn Hibbân (Saki/m İbn Hibbân bi Tertîbi İbn Belbân), XVIII, (thk.), Muessesetu'r-Risâle, Beyrut, 1993.
  • ........ Sunen-i Ebî Dâvüd, (thk.), Dâm'r-Risâleti'l-Ilmiyye, 2009.
  • ........ Sunen-i İbn Mâce, (thk.), Dâm'r-Risâleti'l-Ilmiyye, y.y., 2009.
  • Taberânî, Ebu'l-Kâsım, el-Mu 'cemu 'l-Evsat, X, (thk. Târik b. Avdillah b. Muhammed, Abdulmuhsin b. İbrâhim el-Huseynî), Dâru'l-Haremeyn, Kâhire, y.y.
  • ....... el--Mu 'cemu 'l--Kebîr, (thk. Hamdî b. Abdulmecîd es-Selefî), XXV, Mektebetu Ibn Teymiye, Kâhire, y.y.
  • ........ el-Mu'cemu'S--Sağîr, II, (thk. Muhammed Şekür Mahmud el-Hâc Emîr), e1-Mektebetu'l-Islâmî, Dâm Ammâr, Beyrüt, 1985.
  • ........ Musnedu 'ş-Şâmiyyîn, (thk. Hamdî b. Abdulmecid es-Selefî), Muessesetu'r-Risâle, Beyrut, 1984.
  • Tayâlisî, Süleyman b. Dâvüd, Musned, IV, (thk. Muhammed b. Abdulmuhsin et-Turkî), Dânı Hicr li't-tibâi ye'nNeşr, y.y.,1999.
  • Tirmizî, Ebü İsâ Muhammed b. İsâ, es-Sunen, I-V, Çağrı Yay., Istanbul, 1981.
  • Ukaylî, Ebü Ca'fer Muhammed b. Amr b. Müsa b. Hammâd, ed--Duafâ, IV, (thk. Abdulmu'tî Emîn Kal'aci), Dâm'l-Mektebeti'l-Ilmiyye, Beyrut, 1984.
  • Zehebî, Şemsuddin, Mîzânu 'l-İ 'tidâl fî Nakdi 'r-Ricâl, IV, (thk. Ali Muhammed el-Becâvî), Dâm'l-Ma'rifeti li'tTibâi ve'n-Neşr, Beyrut, 1963.
  • ........ Siyeru 'lâmi 'n--Nubelâ, XVIII, Dâm'l-Hadîs, Kâhire, 2006.
  • Zemahşerî, Carullah, el-Keşşâfan Hakâiki Gevâmidi 't-Tenzîl, IV; Dâm'l-Kutubi'l-Arabî, Beyrut, 1407.
  • Zerkeşî, Bedmddin, et--Tezkirefı 'l--Ahâdîsi 'l-Müştehere, (thk. Mustafa Abdulkâri Atâ), Dâm'l-Kutubi'l-Ilmiyye, Beyrut, 1986.
  • Zeylâî, Cemâlduddin Ebü Muhammed Abdullah b. Yüsuf b. Muhammed, ahrîcu Ahâdîsi 'l-Keşşâf (Tahrîcu 'l-- Ahâdîsi ve'l-Asâri'l-Vâkia fî Tefsîri 'l-Keşşâf li 'z-Zemahşerî, (thk. Abdullah b. Abdurrahman es-Sa'd), IV, Dânı Ibn Huzeyme, Riyad, 1414.