ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ HİPOTEZİNİN KIRGIZİSTAN EKONOMİSİNDE GEÇERLİLİĞİ: ARDL SINIRLAR TESTİ YAKLAŞIMI

Bu çalışma Kıgızistan ekonomisi için enerji tüketiminin sürdürülebilir ekonomik büyüme açısından ekonominin ne yönde gelişim gösterdiğini açıklamayı amaçlamaktadır. Bilindiği gibi ekonomik büyümenin sürdürülebilir olması özellikle gelecek kuşaklar için önemli bir ekonomik ya da çevresel probleme yol açmadan büyümesi demektir. Günümüzün hızlı ekonomik büyümesi ile gelecekteki ekonomik büyüme arasında değiş tokuş söz konusudur. Hızlı ekonomik büyüme kaynakları süratle tükenmesine neden olmakta ve gelecek kuşaklar için çevre sorunlarına (hava kirliliği, küresel ısınma, enerji kaynaklarının hızla azalması gibi) yol açmaktadır. Çalışma 1990-2013 yılları arası dönemi kapsamaktadır. Çalışmada büyümenin sürdürülebilirliği Çevresel Kuznets Eğrisi (EKC) hipotezi çerçevesinde ele alınmış ve bu hipotezin geçerliliği ARDL sınırlar testi yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre uzun dönemde Kırgızistan ekonomisi için EKC hipotezinin geçerli olduğu tespit edilmiş ve bu çerçevede Kırgızistan’ın mevcut enerji arz kaynaklarının geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesi, enerjide dışa bağımlılığı azaltacak, enerji öz yeterlilik düzeyine yükseltecek ve enerji güvenliğini arttırarak sürdürülebilir ekonomik büyümenin sağlanmasına yönelik politik çıkarımlar yapılmıştır.

VALIDITY OF ENVIRONMENTAL KUZNETS CURVE HYPOTHESIS FOR KYRGYZSTAN ECONOMY: ARDL BOUND TEST APPROACH

This paper aims to investigate the changes in primary energy consumption in the context of sustainability of economic growth in Kyrgyzstan economy. Sustainable economic growth means a rate of growth which can be maintained without creating other significant economic problems, especially for future generations. There is clearly a trade-off between rapid economic growth today, and growth in the future. Rapid growth today may exhaust resources and create environmental problems for future generations, including the depletion of oil and fish stocks, and global warming. So sustainability of Kyrgyzstan economy is dealt in the frame of Environmental Kuznets Curve (EKC) and analyzed the validity of theory for Kyrgyzstan economy by using ARDL bound test approach for the 1990-2013 periods. The results indicate that we provide evidence in favor of EKC hypothesis and within this scope we address some implications for public policy. Some of important policy recommendations that we draw are improving and diversifying current energy supply resources and taking measure to reduce foreign dependency in energy consumption and enabling economic growth in a sustainable way by promoting energy security.

___

  • Acar, Y. (2008), İktisadi Büyüme ve Büyüme Modelleri, Dora Yayıncılık, Bursa.
  • Ay, A., ve Karaçor Z. (2006), 2001 Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinde Krizden Büyümeye Geçiş Üzerine Bir Tartışma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16.
  • Baum, CF (2004), "A review of Stata 8.1 and its time series capabilities," 2004. International Journal of Forecasting, vol.20, 151-167. s.157.
  • Baum, CF (2005), 'Stata: The language of choice for time series analysis?', The Stata Journal, vol. 5, no.1, pp. 46 - 63. s.54.
  • BTI (2014), Kyrgyzstan Country Report, Transformation Index BTI 2014, https://www.btiproject.org/en/reports/country-reports/detail/itc/KGZ/
  • Clemente, J, Montañés, A & Reyes, M . (1998). 'Testing for a unit root in variables with a double change in the mean', Economics Letters, vol. 59, no. 2, pp. 175-182, s.179
  • DEIK-Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (2012), Kırgızistan Ülke Bülteni, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, s.1-10, Ankara.
  • Dinda, S. (2004), Environmental Kuznets Curve Hypothesis: A Survey, Ecological Economics 49 (2004) 431– 455.
  • Egli, H. (2004), Environmental Kuznets Curve-Evidence From Time Series Data For Germany, Wif - Institute Of Economic Research, Working Paper: 03/28, ss. 1-39.
  • Esen, Ö., Bayrak, M. (2015), Enerji Açığının Belirleyicilerinin Teorik Perspektiften İncelenmesi, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:3, Sayı:1, Haziran.
  • Gujarati, D. N (2006); Temel Ekonometri. (Çev: Ümit Senesen, Gülay Günlük Senesen). İstanbul, Literatür Yayıncılık. http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=world-development-indicators# IEA, Kyrgyzstan, Balance for 2014
  • Kasymova V., (2013), Energy Crisis And Failures Of Energy Policy Of Kyrgyzstan, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Reforma Dergisi, sayı:57, 44-49
  • Kaya V., Yılmaz, Ö. (2005), Finansal Küreselleşme-Para Krizi Nedenselliği Ve Para Krizlerinin Tahmin Edilebilirliği: Türkiye, 1990-2002, [Financial Globalization-Currency Crisis Causality And Predictability Of Currency Crises: Turkey, 1990–2002], İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, sayı:33.
  • Kaymak H, (2005), Yabancı Doğrudan Yatırımları Artırmak İçin Teşvikler Gerekli Ve/Veya Yeterli mi?, Maliye Dergisi, Sayı: 149, 74-104
  • Kuznets, P., Simon, P., (1955), Economic Growth And Income Inequality, American Economic Review 45, 1 – 28.
  • Pesaran, v.d. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics 16, 289–326
  • Saygılı, Ş., ve Cengiz C. (2008), Türkiye Ekonomisinin Büyüme Dinamikleri, 1987 2007 Döneminde Büyümenin Kaynakları, Temel Sorunlar Ve Potansiyel Büyüme Oranı. Cilt TÜSİAD_T/2008 06/462
  • Stern, D., I., (1992), The Environmental Kuznets Curve, International Society for Ecological Economics and Internet Encyclopaedia of Ecological Economics, June 2003.
  • Yandle, B., Bhattarai, M., Vijayaraghavan, M. (2004), Environmental Kuznets Curves: A Review of Findings, Methods and Policy Implications. Research Study,2, 1-16.
  • Yılmaz, A. (2012), Türkiye’de Sektörel, Enerji Tüketimini Etkileyen Faktörler ve Alternatif Enerji Politikaları, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Aydın.