Fatma AKBAY, Muhammed Erhan ÖZER, Adem EROL, Ömer Süha USLU

Mısır Bitkisinde Farklı Dozlarda Sıvı ve Katı Kimyasal Gübre Formlarının Tarımsal Özelliklere ve Silaj Kalitesi Üzerine Etkisi

Çalışma silajlık mısır bitkisine farklı dozlardaki sıvı ve katı kimyasal gübre formlarının verim ve kalite özelliklerine etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, 2020 tarihinde Adana Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü araştırma alanında, Tesadüf Bloklar Deneme Desenine göre üç tekerrürlü yürütülmüştür. Çalışmada “Albayrak” mısır çeşidi kullanılmıştır. Kontrol ile birlikte 3-24-12 kompoze gübre, 15-15-15 kompoze gübre, DAP gübresi ve bunların katı-sıvı formdaki dozları kullanılmıştır. Araştırmada tepe püskülü çıkarma gün süreleri 60.33-65.00 gün, bitki boyu 240.33-288.33 cm, bitki başına düşen yaprak sayısı 14.33-17.00 adet bitki-1, yaprak oranı %16.00-17.99, koçan oranı %35.45-44.47, sap çapı 18.51-27.80 mm, koçan sayısı 1.00-2.00 adet, yeşil ot verimi 4823.80-8740.95 kg da-1 ve kuru ot verimini 1328.03-2343.83 kg da-1 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Silajların ham protein oranı %6.68-8.99, NDF oranları %36.82-43.33, ADF oranları %22.14-25.96, pH değerleri 3.73-4.01 ve flieg puanları 81.41-94.75 arasında değiştiği saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Adana koşullarında silajlık mısır yetiştiriciliğinde silaj verimi, verim öğeleri ve kalite özelliklerine olumlu etkisi bakımından ekim ile birlikte 15-15-15 sıvı gübre polifosfat gübre formundan 5 kg/da, üst gübre olarak ise 17 kg/da sıvı UAN gübre (%32 N) uygulamasının birlikte kullanılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

katı gübre, sıvı gübre, silaj, Zea mays L.

Determining the Effects of Liquid and Solid Chemical Fertilizers in Different Doses on Yield and Quality Characteristics in Corn

This study was to determine the effects of different doses of liquid and solid chemical fertilizer forms on the yield and quality characteristics of the silage corn plant. The research was carried out in Randomized Complete Block Design with three replications in the research area of Adana Eastern Mediterranean Agricultural Research Institute in 2020. “Albayrak” corn variety was used in the study. Together with the control, 3-24-12 compound fertilizer, 15-15-15 compound fertilizer, DAP fertilizer and their doses in solid-liquid form were used. In the study, tassel removal days are 60.33-65.00 days, plant height is 240.33-288.33 cm, the number of leaves per plant is 14.33-17.00 pieces plant-1, leaf ratio is 16.00-17.99 %, cob ratio 35.45-44.47 %, stem diameter 18.51-27.80 mm, number of cobs 1.00-2.00, green herbage yield 4823.80-8740.95 kg da-1 and It was determined that the hay yield varied between 1328.03-2343.83 kg da-1. It was found that the ranged of crude protein ratio of silages is 6.68-8.99%, NDF ratio 36.82-43.33%, ADF ratio 22.14-25.96%, pH values 3.73-4.01 and flieg scores 81.41-94.75. According to the results of the research, 5 kg/da 15-15-15 liquid fertilizer polyphosphate and 17 kg/da liquid UAN fertilizer (32% N) application can be recommended in terms of its positive effect on silage yield, yield elements and quality characteristics in silage corn cultivation in Adana conditions.

Keywords:

corn, silage, liquid fertilizers,

PDF

___

Akdeniz B, Özarslan C 2018. İki Farklı Olgunlaşma Döneminde Farklı Parçalama Boyutu Ve Sıkıştırma Basıncının Mısır Silajının Kalitesi Üzerine Etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 33(1):30-36 .
Akman O 2019. Bazı Silajlık Mısır (Zea mays L.) çeşitlerinde Agronomik ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans. 65 s.
Anonim 2018. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü. Silajlık Mısır Teknik Talimatnamesi. Ankara
Anonim 2021. https://www.gubretas.com.tr/urun/uan-32/ (Erişim tarihi: 04 Şubat, 2020)
Avcıoğlu R, Hatipoğlu R, Karadağ Y 2009. Yem Bitkileri, Buğdaygil Yem Bitkileri. İzmir.
Bhatt PS 2012. Response of Sweet Corn Hybrid to Varying Plant Densities and Nitrogen Levels. African Journal of Agricultural Research . 7(46): 6158- 6166
Bulgurlu Ş, Ergül M 1978. Yemlerin Fiziksel, Kimyasal Ve Biyolojik Analizleri. E.Ü.Z.F. Yayınları No: 127, Bornova, İzmir, 176 sayfa.
Bulut S, Öztürk A, Çağlar Ö 2008. Bazı Mısır Çeşitlerinin Erzurum Ovası Koşullarında Silaj Amaçlı Yetiştirilme Olanakları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 39(1): 83-91.
Cox WJ, Cherney DJR 2001. Row Spacing, Plant Density and Nitrogen Effects on Corn Silage. Agronomy Journal, 93: 597-602.
Çelebi R, Çelen AE, Zorer Çelebi Ş, Şahar AK 2010. Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının (Zea Mays L.) Silaj Verimi ve Kalitesine Etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 24(4) 16-24.
Çelebi ŞZ, Şahar AK, Çelebi R, Çelen AE 2010. TM-815' Mısır (Zea mays L.) Çeşidinde Azotlu Gübre Form ve Dozlarının Silaj Verimine Etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 47(1):61-69.
Deniz M 2020. Manisa Ovasında Bazı Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Adaptasyon, Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans. 76 s.
Eraslan F, İnal A, Güneş A, Erdal İ, Coşkan A 2010. Türkiye'de Kimyasal Gübre Üretim ve Tüketim Durumu, Sorunlar, Çözüm Önerileri ve Yenilikler, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11 – 15 Ocak 2010, Ankara
Gürel F 2007. Kastamonu Ekolojik Şartlarına Uygun Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. 60 s.
Karagöz Ş, Uzun S, Özaktan H, Uzun O, Güneş A 2019. Kayseri Yeşilhisar Ekolojik Koşullarında Farklı Azotlu Gübre Kaynakları ve Dozlarının Silajlık Mısırın Bazı Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 7 (2): 349-356.
Keleş G, Çıbık M 2014. Mısır silajının besin ve besleme değerini etkileyen faktörler. Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü. Yemler ve Hayvan Besleme Anabilim Dalı. Hayvansal Üretim Dergisi. 55(2): 27-37.
Keskin B, Akdeniz H, Yılmaz IH, Turan N 2005. Yield and Quality of Forage Corn (Zea mays L.) as Influenced by Cultivar and Nitrogen Rate. Journal of Agronomy. 4(2):138-141. Kılıç A 1984. Silo Yemi. Bilgehan Basımevi. İzmir, 350 s.
Koç A, Çalışkan M 2016. Azotun Silaj Verimine ve Silaj Kalitesine Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 25(ÖZEL SAYI-2): 265-271.
Kuşaksız T, Yener H 2003. Alaşehir Koşullarında Yetiştirilen Bazı Mısır Çeşitlerinde (Zea mays L.) Farklı Azot Dozlarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, s:506-509, Diyarbakır
Öktem A, Toprak A 2013. Çukurova Koşullarında Bazı Atdişi Mısır Genotiplerinin Verim ve Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(4): 15-24.
Özaslan E 2019. Farklı Azot Dozlarının Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Silaj Verimi Ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.88 s.
Öztürk YE, Gülümser E, Mut H, Çopur Doğrusöz M, Başaran U. 2020. “Ökse Otu (Viscum album L.)’nun Yem Kalitesinin Belirlenmesi”, Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 201-206.
Patricio Soto O, Ernesto Jahn B, Susana Arredondo S 2004. Improvement of Protein Percentage in Corn Silage With an İncrease in and Partitioning of Nitrogen Fertilization. Agricultura Tecnia (Chile), 2004, 64(2):156-162.
Safdarian M, Razmjoo J, Dehnav MM 2014. Effect of Nitrogen Sources and Rates on Yield and Quality of Silage Corn. Journal of Plant Nutrition. 37(4):611-617.
Sarıyerli Ş, Soylu S 2017. Sivas Koşullarında Farklı Bitki Sıklıklarında Silajlık Mısır Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi 5(2):77-88 .
Saruhan V, Şireli HD 2005. Mısır (Zea mays L.) Bitkisinde Farklı Azot Dozları ve Bitki Sıklığının Koçan, Sap ve Yaprak Verimlerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 9 (2): 45-53.
Tan T 2010. Harran Ovası Koşullarında Farklı Ekim Sıklıklarında Yetiştirilen Mısırda (Zea mays L. indentata) Değişik Büyüme Dönemlerinde Yapılan Hasadın Silaj Ve Tane Verimine Etkisi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 119 s.
Uçar E 2019. Farklı nitrifikasyon inhibitörlü azotlu gübrelerin silajlık mısırın (Zea mays İndentata) verim ve kalite özelliklerine etkisi.Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek lisans tezi.60s.
Uslu ÖS, Kaya M 2020. Tarım ve Hayvancılıkta Yapılan Çalışmalar ve Güncel Değişimler. Bölüm 1. Silaj: Hayvancılık İşletmelerinin En Önemli Kaba Yem Kaynağı. 5-43s.
Uyanık E 2019. Farklı Mikrobiyal ve Kompoze Gübre Uygulamalarının Mısır (Zea mays L.)' ın Verimi ve Diğer Bazı Karakterlerine Etkisi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisan Tezi. 79 s.
Vartanlı S 2006. Ankara Koşullarında Hibrit Mısır Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 80 s.
Yıldız H, İlker E, Yıldırım A 2017. Bazı silajlık mısır (Zea mays) Çeşit ve Çeşit Adaylarının Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12 (2):81-89.
Yılmaz MF 2005. Kahramanmaraş Koşullarında II. Ürün Mısır Bitkisinde (Zea Mays L.) Farklı Sıra Üzeri Mesafeler ve Azot Dozlarının Verim ve Verim Unsurları İle Tohum Kalitesine Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 65 s.
Yozgatlı O 2017. Yozgat Ekolojik Koşullarına Uygun Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çesitlerinin Belirlenmesi. Bozok Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 47 s.