Dr. Şevki ŞAHİN, Dr. Nilgün ÇINAR, Dr. Sibel KARŞIDAĞ

Multipl sklerozun psikiyatrik yönleri

Genç erişkinlerde nörolojik özürlülüğün en sık nedenlerinden biri olan multipl skleroz MS kronik inflamatuvar bir hastalıktır. Önde gelen bulguları, görme bozuklukları, motor ve duysal kayıplar, genitoüriner fonksiyon bozukluklarıdır. Depresyon MS'de görülen en sık psikiyatrik sorun olup, kronik yorgunluk ve uyku bozuklukları ile bir arada görülebilmektedir. İntihar, kendine zarar verici davranış, mani, patolojik gülme/ağlama, duygusal kararsızlık, psikoz ve bilişsel bozukluklar da MS ile birlikte görülebilen diğer psikiyatrik tablolardır. Çözüm için multidisipliner yaklaşımlar büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Multipl Skleroz, psikiyatri, depresyon, intihar, bilişsel bozukluk

Psychiatric aspects of multiple sclerosis

Multiple Sclerosis MS is a chronic inflammatory disease and the most common cause of neurological disability in young adults. Visual disturbance, sensory and motor deficits, genitourinary dysfunction are among the primary symptoms. Depression is the most common psychiatric problem in MS and it could be combined with fatique and sleep problems. Suicide, self-harm behavior, mania euphoria, pathological laughing/crying, emotional lability, psychosis and cognitive impairment may also occur in patients with MS. Multidisciplinary approaches are important for the solution.

Keywords:

Multiple Sclerosis, psychiatric, depression, suicide, cognitive impairment,

PDF

___

Cohen JA. The future of multiple sclerosis treatment. J Neurol Sci 2009;277:S55-561.
Jefferies K. The neuropsychiatry of multiple sclerosis. Adv Psychiatr Treat 2006; 12: 214–220.
Topkaya AE, Sahin S, Aksungar FB, Boru UT, Yildiz Z, Sur H. Is there any relationship between streptococcal infection and multiple sclerosis? Med Sci Monit 2007; 13 (12): 567-569.
Saruhan-Direskeneli G, Esin S, Baykan-Kurt B, Ornek I, Vaughan R, Eraksoy M. HLA-DR and -DQ associations with multiple sclerosis in Turkey. Hum Immunol 1997; 55 (1): 59-65.
Cottrel SS, Wilson SAK. The affective symptomatology of disseminated sclerosis: a study of 100 cases. J Neurol Psychopathol 1926; 7:1– 30. 'İnterferonlar'
Diaz-Olavarrieta C, Cummings JL, Velazquez J, Garcia de Hastalık modifiye edici tedavilerden günümüzde en sık la Cadena C. Neuropsychiatric manifestations of multiple sclerosis. J Neuropsychiatry Clin Neurosci 1999;11:51–57.
Patten S B, Metz L M. Depression in multiple sclerosis. neden olabilmektedir. Depresyon ve intihar riski olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır. Tedavi öncesi bilinçlendirme ve yakın takip önerilmektedir (29). Nadir olgu sunumlarında interferon kullanımı sırasında psikotik bozukluklar da rapor edilmiştir (30). Psychother Psychosom 1997; 66:286–292.
Calabrese M, Favaretto A, Martini V, Gallo P. Grey matter lesions in MS: From histology to clinical implications. Prion ; 23;7(1). Berg D, Supprian T, Thomae J, Warmuth-Metz M, Horowski A, Zeiler B, et al. Lesion pattern in patients with multiple sclerosis and depression. Mult Scler 2000; 6: –162.
İnterferonlardan sonra en sık kullanılan hastalık modifiye Pujol J, Bello J, Deus J, Martí-Vilalta JL, Capdevila A. Lesions in the left arcuate fasciculus region and depressive symptoms in multiple sclerosis. Neurology 1997; 49: – 1110. sırasında depresyon nadir bir yan etki olarak rapor edilmiştir.
Oral bir preperat olan fingolimod'un ise faz II çalışmaları sırasında yaşam kalitesi ve depresyon puanlarında düzelme yönünde değişikliklere neden olduğu rapor edilmektedir (34). Ancak bu ilaçların kullanımı sırasında gelişebilecek psikiyatrik bozukluklara ait toplum temelli geniş çalışmalar gereklidir. Bakshi R, Czarnecki D, Shaikh ZA, Priore RL, Janardhan V, Kaliszky Z, et al. Brain MRI lesions and atrophy are related to depression in multiple sclerosis. Neuroreport 2000;11: –1158.
Bİe Lunde HM, Aae TF, Indrevåg W, Aarseth J, Bjorvatn B, Myhr KM, et al. Poor sleep in patients with multiple sclerosis. PLoS One 2012; 7 (11): e49996.
Feinstein A, Feinstein K, Gray T, O'Connor P. Prevalence and neurobehavioral correlates of pathological laughing and crying in multiple sclerosis. Arch Neurol 1997;54: 1121. sclerosis: a review of assessment and treatment approaches in adult and pediatric populations. ISRN Neurol 2012; 2012:427102.
Ozakbas S, Cagiran I, Ormeci B, Idiman E. Correlations between multiple sclerosis functional composite, expanded disability status scale and health-related quality of life during and after treatment of relapses in patients with multiple sclerosis. J Neurol Sci 2004;218(1-2):3-7.
Cerullo MA. Corticosteroid-induced mania: Prepare for Personality disorder in multiple sclerosis correlates with cognitive impairment. J Neuropsychiatry Clin Neurosci ; 13 (1): 70-76. the unpredictable. J Family Practice 2006;5(6):3.
Zephir H, De Seze J, Stojkovic T, Delisse B, Ferriby D, Stathopoulou A, Christopoulos P, Soubasi E, Gourzis P. Cabaret M, et al. Multiple sclerosis and depression: influence of interferon beta therapy. Mult Scler 2003; 9 (3): 284-288. sclerosis patients: assessment and treatment. Int Rev Psychiatry 2010; 22 (1): 43-54.
Lamotte G, Cogez J, Viader F. Interferon-β-1a-induced Minden SL. Mood disorders in multiple sclerosis: psychosis in a patient with multiple sclerosis. Psychiatry Clin Neurosci 2012; 66 (5): 462-463. diagnosis and treatment. J Neurovirol 2000;6 (Suppl2): S160– 167.
La Mantia L, Munari LM, Lovati R. Glatiramer acetate for Edwards LJ, Constantinescu CS. A prospective study of multiple sclerosis. Cochrane Database Syst Rev ;(5):CD004678. conditions associated with multiple sclerosis in a cohort of consecutive outpatients attending a multiple sclerosis clinic. Mult Scler 2004;10:575–581.
Hartung HP, Gonsette R, König N, Kwiecinski H, Guseo A, Morrissey SP, et al. Mitoxantrone in Multiple Sclerosis Study Group (MIMS). Mitoxantrone in progressive multiple sclerosis: a placebo-controlled, double-blind, randomised, multicentre trial. Lancet 2002; 360 (9350): 2025.
Agan K, Gunal DI, Afsar N, Tuncer N, Kuscu K. Psychotic depression: a peculiar presentation for multiple sclerosis. Int J Neurosci 2009; 119 (11): 2124-2130.
Sweet BV. Natalizumab update. Am J Health Syst Pharm ;64(7):705-716. Chiaravalloti ND, DeLuca J. Cognitive impairment in Montalban X, Comi G, O'Connor P, Gold S, de Vera A, multiple sclerosis. Lancet Neurol 2008; 7(12):1139-1151.
Eckert B, et al. Oral fingolimod (FTY720) in relapsing multiple sclerosis: impact on health-related quality of life in a phase II study. Mult Scler 2011;17 (11):1341-1350.
Chwastiak LA, Ehde DM. Psychiatric issues in multiple sclerosis. Psychiatr Clin North Am 2007; 30(4): 803–817.
Robinson RG, Parikh RM, Lipsey JR, Starkstein SE, Price TR. Pathological laughing and crying following stroke: validation of a measurement scale and double blind treatment study. Am J Psychiatry 1993;150: 286-293.
Patten S B, Metz L M. Depression in multiple sclerosis. neden olabilmektedir. Depresyon ve intihar riski olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır. Tedavi öncesi bilinçlendirme ve yakın takip önerilmektedir (29). Nadir olgu sunumlarında interferon kullanımı sırasında psikotik bozukluklar da rapor edilmiştir (30). Psychother Psychosom 1997; 66:286–292.
Calabrese M, Favaretto A, Martini V, Gallo P. Grey matter lesions in MS: From histology to clinical implications. Prion ; 23;7(1). Berg D, Supprian T, Thomae J, Warmuth-Metz M, Horowski A, Zeiler B, et al. Lesion pattern in patients with multiple sclerosis and depression. Mult Scler 2000; 6: –162.
İnterferonlardan sonra en sık kullanılan hastalık modifiye Pujol J, Bello J, Deus J, Martí-Vilalta JL, Capdevila A. Lesions in the left arcuate fasciculus region and depressive symptoms in multiple sclerosis. Neurology 1997; 49: – 1110. sırasında depresyon nadir bir yan etki olarak rapor edilmiştir.
Oral bir preperat olan fingolimod'un ise faz II çalışmaları sırasında yaşam kalitesi ve depresyon puanlarında düzelme yönünde değişikliklere neden olduğu rapor edilmektedir (34). Ancak bu ilaçların kullanımı sırasında gelişebilecek psikiyatrik bozukluklara ait toplum temelli geniş çalışmalar gereklidir. Bakshi R, Czarnecki D, Shaikh ZA, Priore RL, Janardhan V, Kaliszky Z, et al. Brain MRI lesions and atrophy are related to depression in multiple sclerosis. Neuroreport 2000;11: –1158.
Bİe Lunde HM, Aae TF, Indrevåg W, Aarseth J, Bjorvatn B