Gülsüm GÜRLER HAZMAN, Neslihan KARAKUŞ BÜYÜKBEN

Vergi Teşviklerinin Yerel Ekonomik Büyüme ve İstihdam Üzerindeki Etkisi: TR33 Bölgesi Açısından Değerlendirme

Çalışma kapsamında teşviklere yönelik üç temel kategoriden (finansal/nakdi, mali/vergisel ve diğer teşvikler) biri olan vergisel teşvikler ele alınacaktır. Literatürde vergisel teşviklerin ekonomik etkisini ortaya koyan çalışmaların sınırlı sayıda olmasına bağlı olarak literatüre ve politika yapıcılarına katkı sağlaması bakımından çalışmada, TR33 bölgesindeki illere 2004-2017 yılları arasında uygulanan vergisel teşviklerin bölge ekonomisine sağladığı katkının araştırılması amaçlanmaktadır. Panel regresyon analizi yapılan çalışmadaki tahmin sonuçlarına bakıldığında KDV istisnası uygulamasının belirlenen dönem ve bölge açısından yerel ekonomik büyümeyi olumlu etkilediği ancak gümrük vergisi muafiyetinin benzer etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. İstihdam açısından ise hem gümrük vergisi muafiyeti uygulamasının hem de KDV istisnasının tahmin edilen katsayıları anlamlı çıkmamıştır.

The Effect of Tax Incentives on Local Economic Growth and Employment: Evaluation in Terms of TR33 Region

Within the scope of the study, tax incentives, one of the three main categories of incentives (financial/cash, fiscal/tax and other incentives), will be handled. In terms of contributing to the literature and policy makers due to the limited number of studies that demonstrate the economic impact of tax incentives in the literature, in this study, it is aimed to investigate the contribution of tax incentives applied to provinces in TR33 region between 2004-2017 to the economy of the region. Considering the results of the estimation in the study in which panel regression analysis was conducted, it was determined that the VAT exemption application had a positive effect on local economic growth in terms of the specified period and region, but the customs tax exemption had no similar effect. In terms of employment, the estimated coefficients of both the customs tax exemption and the VAT exception were not significant.

PDF

___

Akan, Y. ve Arslan, İ. (2008), “Türkiye’de Sektörel Yatırım Teşvik Belgeleri ile İstihdam Analizi: Doğu Anadolu Bölgesi Üzerine Bir Uygulama”, Çalışma ve Toplum, 2008/1(16), 107-119.

Aktan, C.C. (2001), “Teşvik Kollamacılık”, C.C. Aktan (der.), Yolsuzlukla Mücadele Stratejileri içinde, Ankara: Hak-İş Yayınları.

Altay, A. ve Karabulut, Ş. (2017), “Türkiye’de Mali Teşvik Sistemi ve Yatırımlara Sağlanan Mali Teşviklerin Değerlendirilmesi”, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4),189-202.

Ankara Ticaret Odası (ATO) (2000), Türkiye’de Uygulanan Teşvik Politikaları, Yayın No:14, Grafiker Ofset, Ankara. www.zucder.org.tr/zucder/docs/tesvik_politikalari.doc (Erişim Tarihi 09.12.2018)

Ay, İ.C. (2012), “II. Dünya Savaşı Ulusal Planlama Faaliyetleri: 1946 İvedili Sanayi Planı ve 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı'nın Karşılaştırmalı Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 62, 147-172.

Babatunde ve Adepeju, S. (2012), “TheImpact of TaxIncentives on Foreign Direct Investment in the Oil and Gas Sector in Nigeria”, IOSR Journal of Business and Management, 6(1), 1-15.

Baltagi, B. (2001), Econometric Analysis of Panel Data, United States: John Wlley and Sons.

Bulut, M. (2009), Yatırım İkliminin Geliştirilmesinde Vergi Politikalarının Rolü: Türkiye Örneği, Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 2009/388.

Cleeve, E. (2008), “How Effective are Fiscal Incentives to Attract FDI to Sub-Saharan Africa?”, Journal of Developing Areas, Tennessee State University, College of Business, 42(1), 135-153.

Çiloğlu, İ. (1997), “Teşvik Sisteminin Değerlendirilmesi”, Hazine Dergisi, Sayı:8, 1-15.

Duran, M.S. (1998),Türkiye'de Uygulanan Yatırım Teşvik Politikaları (1968- 1998), Hazine Müsteşarlığı Araştırma ve İnceleme Dizisi, Ankara.

Eser, E. (2011), Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvik Sistemleri ve Mevcut Sistemin Yapısına Yönelik Öneriler, Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanlık Tezi, Ankara.

Giray, F. (2016), Vergi Teşvik Sistemi ve Uygulamaları (3. Baskı), Bursa: Ekin Yayınevi.

Gujarati, D.N. (1999), Temel Ekonometri, İstanbul, Literatür Yayınları.

Gülmez, M. ve Noyan Yalman, İ. (2010), “Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri: Sivas İli Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 235-257.

Halaç, U. ve Kuştepeli, Y. (2008), Türkiye’de Bölgesel Gelirin Yakınsaması: Gelir Dağılımı Açısından Bir Değerlendirme, Dokuz Eylül University, Faculty of Business, Department of Economics, Discussion Paper Series, No:08/01, February.

Klemm, A. ve Parys, S.V. (2009), Empirical Evidence on the Effects of Tax Incentives, IMF Working PaperWP/09/136.

Kutlar, A. (2017), Panel Veri Ekonometrisi, Kocaeli, Umuttepe Yayınları.

Leblebici, F. (2002), Devlet Yardımları Uygulamasının Maliyeti ve Ekonomik Göstergelerle Mukayesesi, Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: 2663, Ankara.

Nene, M. ve Pasholli, A. (2011),“Financial Incentives and their Impact for Attracting FDI Survey with Foreign Investitures in Albania”, Journal of Knowledge Management, Economics and Information Technology, 7, 1-14.

Ohrn, E. (2019), “The Effect of Tax Incentives on US Manufacturing: Evidence from State Accelerated Depreciation Policies”, Journal of PublicEconomics, 180, 1-14.

Öz, E. ve Buyrukoğlu, S. (2017), “Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvik Politikalarının Makroekonomik Değişkenler Üzerindeki Etkisinin Ampirik Analizi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 322- 336.

Schalk, H.J. ve Untiedt, G. (2000),“Regional Investment Incentives in Germant: Impacts on Factor Demand and Growth”, The Annals of Regional Science, 34, 173-195.

Selim, S., Koçtürk, O.M. ve Eryiğit, P. (2014), “Türkiye’de Yatırım Teşvikleri ve Sabit Yatırımların İstihdam Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi”, Ege Akademik Bakış, 14(4), 661-673.

Sun, C., Zhan, Y. ve Du, G. (2020), “Can Value-Added Tax Incentives of New Energy Industry Increase Firm's Profitability? Evidence from Financial Data of China's Listed Companies, Energy Economics, 86, 1-13.

Tatar, G. (2011), Türkiye’de Maliye Politikası Aracı Olarak Teşvik Politikaları ve Çukurova Örneği (Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

Tekin, A. (2006),“Vergi Teşvikleri ve Ekonomik Etkileri”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:16, 301-316.

Tung, S. ve Cho, S. (2001),“Determinants of Regional Investment Decisions in China: An Econometric Model of Tax Incentive Policy”, Review of Quantitative Finance and Accounting, 17,167-185.

UNCTAD (2004), Incentives, New York: United Nations Publications.

Yavan, N. (2011), Teşviklerin Sektörel ve Bölgesel Analizi Türkiye Örneği, Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayınları, Yayın No: 27, Ankara.

Yavuz, A. (2010), “Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Yatırım Teşviklerinin Rekabet Koşulları Altında Özel Kesim Yatırımları ve İstihdam Üzerine Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 83-101.

Yılmaz, E. (2016), Türkiye’de Son Dönemde Uygulamaya Konan Teşvik Sistemlerinin Temel Özellikleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Merkezin Güncesi, 1 Aralık, https://tcmbblog.org/tr/turkiyede-sondonemde-uygulamaya-konan-tesvik-sistemlerinin-temel-ozellikleri/ (Erişim Tarihi: 11.12.2018)

Zee, H.H., Stotsky, J.G. ve Ley, E. (2002), “Tax Incentives for Business Investment: A Primer for Policy Makers in Developing Countries”, World Development, 30(9), 1497-1516.

Zeren, G. (2018), Bölgesel Kalkınmada Vergi Teşviklerinin Rolü ve Türkiye Değerlendirmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.