ALPER KARAVARDAR

7027

Denetimde kanıtsal mantık kullanımı: satış ve tahsilât döngüsü için örnek bir uygulama

Bu çalışma, denetim faaliyetlerinin yürütülmesinde kanıtsal mantık kullanımına genel bir giriş yapmak amacına yöneliktir. Belirsizlik altında karar verme sorunu birçok disiplinde ortaya çıkan bir sorundur. Denetim faaliyetlerinde denetçiler kısmi belirsizlik atında karar vermek zorunda olup, kanıtsal mantık, karar problemlerinde belirsizliğin modellenmesin- de kullanılmaktadır. Bu çalışmada öncelik risk, belirsizlik, belirsizlik mo- delleri kavramlarına kısaca değinildikten sonra kanıtsal mantık yaklaşımı açıklanacaktır. Kanıtsal mantığın kullanımına ilişkin Bayesyen işleyişle Dempster ve Shafer’ın kanaat fonksiyonları yaklaşımları incelenecek- tir. Çalışmanın son kısmında denetim riskinin hesaplanmasında kanıtsal mantık anlayışına uygun olarak bir işletmenin iddia aşamasında, satış ve tahsilât döngüsü için, kullanılan iki modele uygun olarak, denetim riski hesaplanarak model çıktıları yorumlanacaktır. Yapılan çalışma neticesinde kanıtsal mantık yaklaşımının finansal tablo denetiminin içerdiği risklerin hesaplanmasında denetçilere sağladığı objektif kavrayış değerlendirilerek, denetimin ilerleyen aşamalarının planlanmasında sunduğu çeşitli faydalar gösterilmeye çalışılacaktır.

Usıng evıdentıal reasonıng ın audıtıng: an applıcatıon of sales and collectıons cycle

This study aims to make a general introduction to the use of evidential reasoning in auditing activities. Decision making under uncertainty is a major problem in many disciplines. Financial auditors have to decide under partial uncertainty in auditing activities and evidential reasoning is used in the modelling of uncertainty in decision problems. In this study, risk, un- certanity, uncertainty models will be described briefly; after that, evidential reasoning approach will be examined. Bayes theory and Dempster-Shafer Theory Belief functions which are related to evidential reasoning will be examined. In the last part of this study, audit risk calculations which are related to evidential reasoning approach will be shown with an application of sales and collections cycle in a firm and audit risk models’ outputs will be interpreted. As a result of the study, evidential reasoning’s usefulness which provides an objective tool to auditors in financial statements audi- ting will be shown.
PDF

___

  • American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (1976). Special Reports. SAS No.62. New York : AICPA American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (1977) Re- quired Communication of Material Weaknesses in Internal Accoun- ting Control. SAS No.60. New York : AICPA American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (1980).
  • Evidential Matter. SAS No.31. New York : AICPA American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (1981) Au- dit Sampling. SAS No.39. New York : AICPA American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (1983) Au- dit Risk and Materiality in Conducting an Audit. SAS No.47. New York : AICPA American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (1988) The Auditor’s Responsibility to Detect and Report Errors and Irregula- rities. SAS No.53. New York : AICPA American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (2006). Audit Evidence. SAS No.106. New York : AICPA Canadian Institute of Chartered Accountants (CICA). (1980) Extent of Audit Testing. Toronto : CICA Colbert, J. L. (1987). “Audit Risk - Tracing the Evolution” Accounting Horizons , 1, 3 (1987): 49-57.
  • Cushing, B. E. ve Loebbecke, J. K. (1983). “Analytical Approaches to Audit Risk: A Survey and Analyis” Auditing: A Journal of Pratice & Theory , 3, 1 (1983): 23-41.
  • Dijk, van E. ve Zeelenberg, M. (2003) “The discounting of ambiguous information in economic decision making” Journal of Behavioral De- cision Making, 16 (2003):341-352.
  • Eilifsen, A. Ve ötekiler (2010). Auditing&Assurance Services. 2.bs. United Kingdom :Maidenhead McGraw-Hill Education. Elliott, R. K. ve Rogers, J. R. (1972). “Relating Statistical Sampling to Audit Objectives” Journal of Accountancy , 134, 1 (1972): 46-55.
  • Gordon, J., ve Shortliffe, E. H. (1985) “Method for Managing Evidential Reasoning in a Hierarchical Hypothesis Space” Artificial Intelligence (1985):323 -357.
  • IFAC. (2009) “315. témaszámú NOzetközi könyvvizsgálati standard: A lényeges hibás állítás kockázatának azonosítása és felmérése a gazdálkodó egység éskörnyezetének megismerésén keresztül” Letöltés dátuma: 2011. október 3., forrás: http://www.mkvk.hu/tudastar/standar- dok veri tabınından erişildi Leslie, D.A. ve Kinney, W.R.Jr. (1984) “An Analysis of the Audit Fra- mework Focusing on Inherent Risk and Role of Statistical Sampling in Compliance Testing” Proceeding of the 1984 Touche Ross/University of Kansas Symposium on Auditing Problems (May):89-136, ABD’de su- nulan bildiri Lolbert, Tamas. (2008). Statisztikai eljárások alkalmazása az ellenőrzésben, különös tekintettel a pénzügyi ellenőrzésre (Yayınlan- mamış Doktora Tezi), Budapeşte, Corvinus University of Budapest Lowrance, J.D., Garvey, T.D. ve Strat, T.M. (1986) “A Framework for Evidential Reasoning Sysyems” Proceedings of the 1986 AAAI Confe- rence, 896-903, ABD’de sunulan bildiri Mautz, R.K. ve Sharaf, H.A. (1987): The philosophy of auditing, Ame- rican Accounting Association Sarasota, 1961 Monograph nr.6, Cited by Colbert (1987):58-78.
  • Mohl, Gergely. (2013) The Theory of Risk Assessment and its Domes- tic Practice in Financial Audit (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Buda- peşte, Corvinus University of Budapest Shenoy, P. P. ve Shafer, G. (1990) “Axioms for Probability and Belief- Function Computation, in Shachter, R. D., T. S. Levitt, J. F. Lemmer, and L. N. Kanal, eds.” Uncertainty in Artificial Intelligence” 4, North- Holland (1990):169-198.
  • Shortliffe, E. H. ve Buchanan, B. G. (1975) “A Model of Inexact Reaso- ning in Medicine” Mathematical Biosciences, 23 (1985):351-379.
  • Srivastava, R. P. Ve Shafer, G. (1992) “Belief-Function Formulas for Au- dit Risk” The Accounting Review, April (1992): 249-283.
  • Srivastava, R. P., Mock,T. J. ve Turner, J. (2009) “A Fraud Risk Formula for Financial Statement Audits under the Bayesian Framework” ABA- CUS, 45, 1 (2009):66-87.
  • Srivastava, R. P., ve Mock, T.J. (2010) “Audit Risk Formula with Mixed Evidence” Proceedings of the Conference on the Theory of Belief Func- tions, April 1-2, 2010, Fransa’da sunulan bildiri.
  • Srivastava, R.P. (2005). “Alternative Form of Dempster’s Rule for Bi- nary Variables” International Journal of Intelligent Systems. 20, 8, August (2005):789-797.
  • Srivastava, R.P.(2010). “An Introduction to Evidential Reasoning for De- cision Making under Uncertainty: Bayesian and Belief Functions Pers- pectives” International Journal of Accounting Information Systems, 12 (December 8, 2010):126–135.
  • Teymur, Cengiz. (2008) Kural Tabanlı Karar Verme Sistemlerinde Belirsizliğin Modellenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, İ.T.Ü.
  • Wágner, V (2010). “Kockázatértékelés jelentősége a pénzügyi . kimutatások ellenőrzésében” Számviteli tanácsadó , 2, 6 (2010): 16-21.
  • Warren, C. S. (1979). “Audit Risk” Journal of Accountancy , 148, 2 (1979): 66-74.
Mali Çözüm-Cover
  • ISSN: 1303-5444
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 1991
  • Yayıncı: İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Türev ürünlerin muhasebeleştirilmesi

Orçun OCAKOĞLU

Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilemediği tevsi yatırımlarda kazanç tutarının değişmesi

Fuat USTA

Denetimde kanıtsal mantık kullanımı: satış ve tahsilât döngüsü için örnek bir uygulama

ALPER KARAVARDAR

Vergi karmaşıklığı modern vergi sistemlerinin kaçınılmaz sonu mudur?

YAKUP KARABACAK