Veteriner İlaçları ve İlaçtan Kaynaklanan Sorunlar*

Veteriner hekimlikte kullanılan ilaçlar farklı amaçlarla uygulama alanı bulurlar. Bu türden ilaçların akılcı kullanımı son derece önemlidir. Bu durum özellikle hayvan sağlığı, halk sağlığı ve çevre sağlığı açısından önem arz eder. İlaçların kullanımı ile birlikte yararlı etkiler şekillenebileceği gibi bazı zararlı etkiler de ortaya çıkabilir. Bu zararlı etkiler içerisinde özellikle ilaç kalıntıları ve antibakteriyel direnç konusu son derece önemlidir. Bu derleme kapsamında söz konusu iki olumsuz etkiye yönelik genel bir değerlendirme ve güncel bilgiler sunuldu. Halk sağlığı yönüyle de önemli olan bu etkilerin önlenmesi konusunda yapılabilecek yaklaşımlar ifade edildi.

Anahtar Kelimeler:

Veteriner, ilaç, istenmeyen etki, kalıntı

PDF

___

1. Anonim: Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler ile Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik; 17.12.2011 tarih ve 28185 sayılı Resmi Gazete.
2. Anonim: Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasaklanan ve Belli Başlı Şartlara Bağlanan Hormon ve Benzeri Maddeler Hakkında Tebliğ; 2003/18; 19.06.2003 tarih, 25143 sayılı Resmi Gazete.
3. Booth NH, McDonald LE (2001): Veterinary Pharmacology and Therapeutics. 8th Edition. Iowa State Press. A Blackwell Peblishing Comp. Ames. Iowa. US.
4. Brander GC, Pugh DM, Bywater RJ (1982): Veterinary Applied Pharmacology and Therapeutics. 4th Edition, Bailliere Tindall, London.
5. EMA (2015). Sales of veterinary antimicrobial agents in 29 European countries in 2014. Trends from 2011 to 2014. Sixth ESVAC report. Sixth ESVAC report.
6. EMA (2015). Committee for Medicinal Products for Veterinary Use (CVMP) Meeting of 13-15 January 2015. CVMP opinions on veterinary medicinal products.
7. Gilman AG, Rall TW, Nies AS, Taylor P (1992): Pharmacological Basis of Therapeutics. 8th Edition. McGraw-Hill, Inc. NewYork.
8. Kaya S (2007): Veteriner Uygulamalı Farmakoloji, Cilt 2, Baskı 4. Medisan Yayın Serisi: 65. Ankara.
9. Kaya S, Ünsal A (2007): Besinlerdeki İlaç Kalıntıları ve Denetimi. Alınmıştır: Veteriner Hekimliğinde Farmakoloji. Cilt 2. Baskı 4. Editör: S. Kaya. Medisan. Ankara. sf: 805-845.
10. Kayaalp O (2009): Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji. 12nci Baskı. Pelikan Yayıncılık, Ankara.
11. Nouws JFM (1981): Tolerances and Detection of Antimicrobial Residues in Slaughtered Animals. Arc.für Lebensmittelhyg. 32:103-110.
12. Pulce C, Lamaison D, Keck G, Bostvironnois C, Nicolas J, Descotes J. (1991): Collective Human Food Poisoning by Clenbuterol Residues in Veal Liver. Vet. Hum. Toxicol. 33:480-481.
13. Roche JF (1991): Growth Promoters. In: Veterinary Applied Pharmacology and Therapeutics. 5th edition. Eds: G.C. Brander, D.M. Pugh, R.J. Bywater. and W.L. Jenkins, Bailliére Tindall. London. p: 279-290.
14. RUMA (2013): Statement on the preventive use of antibiotics in farm animals April 2013. http://www.ruma.org.uk/news/20130307. htm.
15. RUMA (2018): Position Paper on Antibiotic Resistance and Antibiotic Use in Livestock. The Responsible Use of Medicines in Agriculture.
16. Sundlof SF (1993): Antimicrobial Drug Residues in Food-Producing Animals. In: Antimicrobial Therapy in Veterinary Medicine. Eds: J.F. Prescott, and J.D. Baggot. Iowa State Univ.Press. Ames. USA. p: 569-591.
17. Tayar M, Yarsan E (2014): Veteriner Halk Sağlığı. Dora Yayıncılık. ISBN: 978-605-4798-63-6. Bursa.
18. WHO (2017): Implementation Of The Global Action Plan On Antimicrobial Resistance. WHO GAP AMR Newsletter No.30
19. WHO (2017): WHO Guidelines On Use Of Medically Important Antimicrobials In Food-Producing Animals.
20. Yarsan E (2003): Hayvansal Gıdalarda Veteriner İlaç Kalıntıları. Gıda Paneli: Denizli Veteriner Hekimler Odası. 26.04.2003. Denizli.
21. Yarsan E (2010): Hayvansal Gıdalarda Veteriner İlaç Kalıntıları ve Halk Sağlığı Yönüyle Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Bilim Kurulu (AVBAT) Semineri, 29.12.2010. Ankara.
22. Yarsan E (2012): Hayvansal Gıdalarda Kimyasal Kalıntı Problemi ve Antibiyotik/Antelmintik Direnç Paneli. 11 Mayıs 2012, Kars.
23. Yarsan E (2012): Veteriner Hekimlikte Antibiyotikler ve Bilinçli Kullanım İlkeleri. 18 Ekim 2012. Bilinçli Antibiyotik Kullanımı ve Antimikrobiyel Direnç Sempozyumu. Ankara.
24. Yarsan E (2012): Veteriner Hekimlikte Antibiyotikler: Antibiyotiklere Direnç ve Direncin Çok Yönlü Etkileri. Ankara: MakroMedya; 2012; p. 1-30.
25. Yarsan E (2017): “Veteriner Hekimlikte Akılcı Antibiyotik Kullanımı ve Antimikrobiyal Direnç”. VetEBA Kongresi. 3 Mart 2017. Kayseri.
26. Yarsan E (2017): Veteriner Hekimlikte İlaç Kullanımı. Sf: 1-3. (Ed: Prof.Dr.Ender Yarsan. Veteriner Hekimlikte Antibiyotikler (Pratik Bilgiler Rehberi). Editör: Prof.Dr.Ender Yarsan. Güneş Kitabevi, Ankara. 2.Baskı.
27. Yarsan E (2018): Veteriner İlaç Rehberi. 2.Baskı. Güneş Kitabevi, Ankara.