AFYON İLİ YUMURTA TAVUKÇULUĞU İŞLETMELERİNDE KÂRLILIK VE VERİMLİLİK ANALİZLERİ

Bu araştırma, Afyon İli yumurta tavukçuluğu işletmelerinde; teknik performans değerlerini, üretim sürecinde kullanılan girdi unsurlarının dağılımlarını, optimum kaynak kullanımındaki etkinlik derecesini, karlılık ve verimliliği artırmak için alınabilecek önlemleri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın materyalini, ildeki yumurta tavukçuluğu işletmeleri arasından tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 40 adet işletmeden anket yoluyla sağlanan 2002-2003 yıllarına ait veriler oluşturmuştur. İldeki yumurta tavukçuluğunda, ortalama üretim süresi 480 gün, mortalite oranı % 12.5; ortalama yemden yararlanma oranı (Y.Y.O.) ise 2.37 olarak hesaplanmıştır. Araştırmada, girdi unsurlarının toplam girdi içerisindeki oranları incelendiğinde; yarka maliyetinin % 16.94; yem’in % 69.35; işçilik’in % 3.07; veteriner-sağlık giderlerinin % 0.72; bakım-onarım ve amortisman giderlerinin % 2.42 ve diğer giderlerin % 7.50 pay aldığı tespit edilmiştir. İlde yumurta tavukçuluğunda mali rantabilite rasyosu 7.23; rantabilite faktörü ise 7.68 olarak gerçekleşmiştir. Model tahmin sonuçları, ölçekler itibariyle ve tüm işletmeler bazında ölçeğe göre azalan getirinin olduğunu göstermektedir. Girdi unsurlarının her biri için hesaplanan Marjinal Değer Prodüktiviteleri tüm işletmeler üzerinden; yarkada – 0.40 TL, yemde 1.65 TL, işçilikte – 2.73 TL, veteriner-sağlıkta 7.59 TL ve diğer giderlerde 0.91 TL olarak bulunmuştur. İşletmelerde ortalama verimlilik değerleri; küçük ölçekli işletmelerde 97.43; orta ölçekli işletmelerde 98.75 ve büyük ölçekli işletmelerde ise 98.03 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak, işletmelerin mevcut üretim yapılarını koruyarak, bu piyasa koşullarında ölçeklerini büyütmeleri işletmecilik açısından rasyonel bir karar olmayacaktır

The Profitability and Productivity Analyses of Layer Hen Enterprises in Afyon Province

This study was aimed to investigate the technical performance parameters, proportion of cost components in the total cost of production, efficiency of optimum source management, and determining measures to be taken for improvement of profitability and productivity. The data used in the study obtained from an interview survey from randomly selected 40 laying hen enterprises in the province in years 2002-2003. The average egg production period, mortality rate and Feed Conversion Ratio (FCR) were calculated as 480 days; % 12.5 and 2.37 respectively. The proportions of cost of pullet, feed, labour, vets&meds, depreciation-repair-maintenance and miscellaneous expenses in the total cost accounted for 16.94; 69.35; 3.07; 0.72; 2.42 and 7.50 respectively. The financial rantability ratio and rantability factor of all enterprises calculated as 7.23 and 7.68 respectively. The estimated regression model results showed a decreasing return to scale in an all scales and aggregate of all farms. The marginal product values calculated for all enterprises were – 0.40 TL for pullet, 1.65 TL for feed, – 2.73 TL for labour, 7.59 TL for veterinary-medicine, and 0.91 TL for the other costs. Average productivity values of enterprises were calculated to be 97.43; 98.75 and 98.23 in small, medium and large scale enterprises respectively. As a result, present marketing conditions don’t allow increasing the enterprise scales