Onur ERGÖNÜL, Cengiz ÖZER, Zeliha ORHAN ÖZALP, Tamer UYSAL, İlknur Korkutal

Erkenci Üzüm Çeşitlerinde (Vitis vinifera L.) Embriyo Kültürü ve Embriyo Canlılığı Üzerine Çalışmalar

Embriyo kültürü ıslah çalışmalarına entegre edilerek çalışmalarınetkinliğini arttıran ve kombinasyonlar üzerinde oluşanolumsuzlukları aşmaya yarayan bir doku kültürü tekniğidir. Buteknik, asma ıslahı çalışmalarında çekirdeksizlik, erkencilik, türlerarası melezlemeler ile farklı ploidi seviyesinde bitkiler elde etmeyeyönelik olarak kullanılmaktadır. Üzümde erkencilik özellikle sofralıküretim amaçlandığında aranan karakterlerden biridir. Ancak ıslahçalışmalarında çekirdeklerindeki düşük çimlenme oranlarıdolayısıyla erkenci çeşitler etkin bir şekilde kullanılamamaktadırlar.Bu kısıtı aşmak adına kullanılan embriyo kültürü çalışmaları ileembriyoların dejenere olması engellenerek yeni çeşit adaylarınınortaya çıkması sağlanmaktadır. Bu çalışmada erkenci çeşitler anaebeveyn olarak kullanılmış, oluşturulan melezlemekombinasyonlarından elde edilen çekirdeklerin bir kısmı in vivodaçimlendirilmiştir. Kalan çekirdekler ise son tozlamadan sonrakihaftalara dikkat edilerek in vitroda E20A besi ortamına alınmıştır.Üzerinde çalışılan Yalova İncisi, Trakya İlkeren, Tekirdağ Sultanı,Cardinal, Velika ve Bozcaada Çavuşu çeşitlerinin son tozlamadansonra optimum kültüre alınma süreleri tespit edilmiştir. ÖzellikleTrakya İlkeren, Cardinal ve Velika çeşitlerinde in vivoda çok düşükolan çimlenme oranlarına karşın embriyo kültürü çalışmalarındayüksek embriyo canlılıklarına ulaşılmıştır. Çalışma sonucundaTrakya İlkeren ve Velika için 6., Cardinal için 7. haftaizolasyonlarının optimum kültüre alma süreleri olduğu tespitedilmiştir.

Studies on Embryo Culture and Embryo Viability in Early Ripening Cultivars (Vitis vinifera L.)

Embryo culture is a tissue culture technique that is integrated into breeding studies to increase the effectiveness of the breeding studies and to help eliminating the negativities occurring on combinations. This technique is being used for seedlessness, earliness, interspecies hybridization and obtaining plants at different ploidy levels in grapevine breeding studies. Earliness in grape is one of the desired characters, especially when it is intended for table grape production. However, due to the low germination rates in the seeds, early varieties cannot be used effectively. With the embryo culture studies used eliminating this constraint, the degeneration of embryos is prevented and new variety candidates can be obtained. Here, early ripening grape varieties were used as maternal parent and some of the seeds obtained from the hybridization combinations were germinated in in vivo techniques. The remaining seeds were taken into the E20A medium in in vitro, paying attention to the weeks after the last pollination. For embryo culture, optimum sampling time of Yalova İncisi, Trakya İlkeren, Tekirdağ Sultanı, Cardinal, Velika and Bozcaada Çavuşu varieties were determined. Despite the very low germination rates in in vivo method in cv. Trakya İlkeren, cv. Cardinal and cv. Velika, high embryo viability was obtained in embryo culture studies. As a result of the study, it was determined that 6th weeks for Trakya İlkeren and Velika, 7th weeks for Cardinal variety were optimum sampling times.

PDF

___

Bajaj YPS 1990. Wide Hybridization in Legumes and Oilseed Crops Through Embryo, Ovule and Ovary Culture. In. Bajaj Y. P. S. (ed) Biotechnology in Agriculture and Foresty, 10, Legumes and Oilseed Crops I. Springer, Berlin Heidelberg New York, pp 337.
Boz Y, Kebeli N, Özer C 2002. Çekirdeksiz Üzüm Çeşitlerinden Yeni Hibritlerin Elde Edilmesinde Embriyo Kültürünün Kullanılması Üzerinde Araştırmalar. Türkiye V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu Bildiriler, 5-9 Ekim 2002, s:53-56.
Branas J 1974. Viticulture. Imprimerie Dehan. Montpellier. 356s.
Çalkan Sağlam, Ö 2006. Sultani Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinin Ebeveyn Olarak Kullanıldığı Melezlemelerden Embriyo Kültürü Yoluyla Bitki Eldesi Üzerinde Araştırmalar. MBAE Yayınları. Yayın No:112.
Çelik H, Karlı İlbay A 2003. The Use of in Ovulo Embryo Culture for Cross-Breeding Studies of Empty-Seeded Table Grape Cultivars. ISHS Acta Horticulturae. 603.
Goldy RG, Ramming DW, Emershad RL, Chaparro JX 1989. Increasing Production of Vitis vinifera X V. Rotundifolia Hybrids through Embryo Rescue. Hort. Science 24: 820–822.
Elidemir A, Uzun Hİ 2002. Melez Üzümlerin (Vitis vinifera L.) Embriyo Kültürü Yoluyla Çoğaltılması Üzerine Araştırmalar. Türkiye 5. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu Bildiriler, 5-9 Ekim 2002, s: 262-269.
Ji W, Wang Y 2013. Breeding for Seedless Grapes Using Chinese Wild Vitis spp. II. In vitro Embryo Rescue and Plant Development. J Sci. Food Agric., 93: 3870-3875.
Karlı A, Çelik H 1996. Erkenci Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Embriyo Kültürü Üzerinde Araştırmalar. XIII Ulusal Biyoloji Kongresi, Cilt: 2, s: 1-10, İstanbul.
Kebeli N, Boz Y, Özer C 2003. Studies on The Applying of Embryo Culture in Breeding New Hybrids by Crossing Seedless Grape Cultivars. Acta Hortic., 625: 279–281.
Li J, Wang X, Wang X, Wang Y 2015. Embryo Rescue Technique and İts Applications for Seedless Breeding in Grape. Plant Cell Tiss Organ Cult., 120: 861-880.
Marasalı B 1992. Çavuş Üzüm Çeşidinde Tohum Taslakları ve Embriyo Gelişimi ile Boş Çekirdeklilik Arasındaki İlişkiler Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (Basılmamış Doktora tezi), Ankara. 93s.
Ramming DW, Emershad RL 1990. Embryo Culture of Early Ripening Seeded Grape (Vitis vinifera L.) Genotypes. Hortscience, 25(3): 339-342.
Sabır A, Tangolar S 2006. Dünyada Son Yıllarda Yürütülen Asma Islahı Çalışmalarının Hedefleri ve Kullanılan Islah Yöntemleri. Alatarım, 5(2): 9-16.
Tangolar S, Gök S, Ergenoğlu F, Çetiner S 1998. Bazı Çekirdeksiz Üzüm Çeşitlerinin Embriyo Kültüründen Yararlanılarak Çoğaltılması. Türk Tarım ve Orman Dergisi, 22(1): 87-92.
Tangolar S, Eti S, Gök S, Ergenoğlu F 1999. Çekirdeksiz x Çekirdeksiz Üzüm Melezlemelerinden Embriyo Kültürü Kullanılarak Bitki Elde Edilmesi. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23 (Ek Sayı 4): 935-942.
Tsolova V 1990. Obtaining Plants from Crosses of Seedless Grapevine Varieties by Means of in vitro Embryo Culture. Vitis, 29: 1-4.
Ulaş S, Kesgin M, Dilli Y 2015. The Success of in vitro Embryo Rescue Technique in Hybridization of Seedless Grape Varieties. BIO Web of Conferences 5, 01008.
Yalçın Elidemir A, Uzun HA 1999. Erkenci ve Çekirdeksiz Üzümlerin (Vitis vinifera L.) Embriyo Kültürü Yoluyla Çoğaltılması Üzerine Araştırmalar. Akdeniz Üniv. Ziraat Fak. Derg., 12: 93-106.
Yalvaç T 2006. Bazı Uygulamaların Üzüm Çekirdeklerinin Çimlenme Oranı ve Hızına Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Ens. Yüksek Lisans Tezi. Isparta. 55s.