Arkun TATAR, Sami ÇAMKERTEN

5817

KLİNİK OLMAYAN ÖRNEKLEMDE ALEKSİTİMİNİN YORDAYICISI OLARAK DUYGU ODAKLI YAPILAR VE BENLİK SAYGISI

Bu çalışmada, benlik saygısının ve empati, duygusal zeka, duygusal farkındalık, kaygı, depresyon gibi duygu odaklı ölçeklerin klinik olmayan örneklemde aleksitiminin yordanmasında ne derecede etkili olduklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya 18-71 yaşları arasında, 321 kadın, 287 erkek olmak üzere 608 kişi katılmıştır. Çalışmada, tüm katılımcılara A Aleksitimi Ölçeği, Duygusal Zeka Ölçeği, A Duygusal Öz Farkındalık Ölçeği-10, Empati Ölçeği, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, Durumluluk ve Sürekli Kaygı Ölçeği, Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri uygulanmıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılarak aleksitimi puanın yordanmasında diğer ölçeklerin etkisi incelenmiştir. Aleksitimi puanının yordanmasında çoklu R2 değeri tüm grupta 0,593, kadınlarda 0,627, erkeklerde 0,560 bulunmuştur. Aleksitiminin yordanmasında duygusal zekanın, empatinin, duygusal farkındalığın, pozitif ve negatif duygu durumunun, kaygının ve benlik saygısının etkili olduğu görülmüştür. Aleksitiminin “Duygusal” bileşeninin yordanmasında depresyon, durumluk kaygı ve pozitif duygu durumu puanı istatistiksel olarak anlamlı düzeyde etkili olmamıştır. Aleksitiminin “Bilişsel” bileşeninin yordanmasında ise anksiyete, benlik saygısı ve negatif duygu durumu puanı istatistiksel olarak anlamlı düzeyde etkili olmamıştır. Kadın ve erkek grupları için işlemler ayrı ayrı olacak şekilde tekrarlanmıştır. Yordayıcı değişkenlerde bazı farklılıklar olmakla birlikte genel olarak benzer sonuçlar elde edilmiştir. 
Anahtar Kelimeler:

aleksitimi, duygu, duygusal zeka, duygusal öz farkındalık, empati

PDF

___

  • Alfasi, D., & Soffer-Dudek, N. (2018). Does alexithymia moderate the relation between stress and general sleep experiences? Personality and Individual Differences, 122, 87-92.
  • Atari, M., & Yaghoubirad, M. (2016). The big five personality dimensions and mental health: the mediating role of alexithymia. Asian Journal of Psychiatry, 24, 59-64.
  • Aydemir, Ö., Güvenir, T., Küey, L., & Kültür, S. (1997). Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölceği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 8(4), 280-287.
  • Bagby, M., Taylor, G. J., & Ryan, D. (1986). Toronto Alexithymia Scale: relationship with personality and psychopathology measures. Psychotherapy and Psychosomatics, 45(4), 207-215.
  • Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI). Psicothema, 18, 13-25.
  • Baron-Cohen, S., & Wheelwright, S. (2004). The Empathy Quotient: an investigation of adults with Asperger syndrome or high functioning autism, and normal sex differences. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34(2), 163-175.
  • Berke, D. S., Macdonald, A., Poole, G. M., Portnoy, G. A., McSheffrey, S., Creech, S. K., & Taft, C. T. (2017). Optimizing trauma-informed intervention for intimate partner violence in veterans: the role of alexithymia. Behaviour Research and Therapy, 97, 222-229.
  • Bora, E., & Baysan, L. (2009). Empati Ölçeği-Türkçe formunun üniversite öğrencilerinde psikometrik özellikleri. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 19(1), 39-47.
  • Borhani, K., Ladavas, E., Fotopoulou, A., & Haggard, P. (2017). “Lacking warmth”: alexithymia trait is related to warm-specific thermal somatosensory processing. Biological Psychology, 128, 132-140.
  • Brown, J. D., & Marshall, M. A. (2001). Self-esteem and emotion: Some thoughts about feelings. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(5), 575-584.
  • Chalah, M. A., & Ayache, S. S. (2017). Alexithymia in multiple sclerosis: a systematic review of literature. Neuropsychologia, 104, 31-47.
  • Chiu, C. D., Lee, M. H., Chen, W. C., Ho, H. L., & Wu, H. C. (2017). Alexithymia and anesthetic bladder capacity in interstitial cystitis/bladder pain syndrome. Journal of Psychosomatic Research, 100, 15-21.
  • Cruise, K. E., & Becerra, R. (2018). Alexithymia and problematic alcohol use: a critical update. Addictive Behaviors, 77, 232-246.
  • de Panfilis, C., Ossola, P., Tonna, M., Catania, L., & Marchesi, C. (2015). Finding words for feelings: the relationship between personality disorders and alexithymia. Personality and Individual Differences, 74, 285-291.
  • Dehghani, F., Dehghani, F., Kafaie, P., & Taghizadeh M. R. (2017). Alexithymia in different dermatologic patients. Asian Journal of Psychiatry, 25, 42-45.
  • Demartini, B., Petrochilos, P., Ricciardi, L., Price, G., Edwards, M. J., & Joyce, E. (2014). The role of alexithymia in the development of functional motor symptoms (conversion disorder). The Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry, 85(10), 1132-1137.
  • di Tella, M., Ghiggia, A., Tesio, V., Romeo, A., Colonna, F., Fusaro, E., Torta, R., & Castelli, L. (2017). Pain experience in fibromyalgia syndrome: the role of alexithymia and psychological distress. Journal of Affective Disorders, 208, 87-93.
  • Eker, İ., & Yılmaz, B. (2016). Risk alma davranışı: çocukluk çağı travmaları ve benlik saygısı temelinde bir değerlendirme. Klinik Psikiyatri Dergisi, 19(1), 27-36.
  • El Abiddine, F. Z., Dave, H., Aldhafri, S., El-Astal, S., Hemaid, F., & Parker, J. D. A. (2017). Cross-validation of the 20-item Toronto Alexithymia Scale: results from an Arabic multicenter study. Personality and Individual Differences, 113, 219-222.
  • Frewen, P. A., Dozois, D. J., Neufeld, R. W., & Lanius, R. A. (2008). Meta-analysis of alexithymia in posttraumatic stress disorder. Journal of Traumatic Stress: Official Publication of The International Society for Traumatic Stress Studies, 21(2), 243-246.
  • Frewen, P. A., Lanius, R. A., Dozois, D. J., Neufeld, R. W., Pain, C., Hopper, J. W., Densmore, M., & Stevens, T. K. (2008). Clinical and neural correlates of alexithymia in posttraumatic stress disorder. Journal of Abnormal Psychology, 117(1), 171-181.
  • Gabriel, B., Untas, A., Lavner, J. A., Kolec, M., & Luminet, O. (2016). Gender typical patterns and the link between alexithymia, dyadic coping and psychological symptoms. Personality and Individual Differences, 96, 266-271.
  • Gao, T., Li, J., Zhang, H., Gao, J., Kong, Y., Hu, Y., & Mei, S. (2018). The influence of alexithymia on mobile phone addiction: the role of depression, anxiety and stress. Journal of Affective Disorders, 225, 761-766.
  • Garofalo, C., Holden, C. J., Zeigler‐Hill, V., & Velotti, P. (2016). Understanding the connection between self‐esteem and aggression: the mediating role of emotion dysregulation. Aggressive Behavior, 42(1), 3-15.
  • Gençöz, T. (2000). Pozitif ve negatif duygu ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 15(46), 19-26.
  • Ghiggia, A., Romeo, A., Tesio, V., di Tella, M., Colonna, F., Geminiani, G. C., Fusaro, E., & Castelli, L. (2017). Alexithymia and depression in patients with fibromyalgia: when the whole is greater than the sum of its parts. Psychiatry Research, 255, 195-197.
  • Guttman, H., & Laporte, L. (2002). Alexithymia, empathy, and psychological symptoms in a family context. Comprehensive Psychiatry, 43(6), 448-455.
  • Günther, V., Matthes, A., Kersting, A., Egloff, B., & Suslow, T. (2016). Alexithymia and the implicit self-concept of extraversion in women. Personality and Individual Differences, 88, 21-25.
  • Heaton, P., Reichenbacher, L., Sauter, D., Allen, R., Scott, S., & Hill, E. (2012). Measuring the effects of alexithymia on perception of emotional vocalizations in autistic spectrum disorder and typical development. Psychological Medicine, 42(11), 2453-2459.
  • Hoffmann, F., Banzhaf, C., Kanske, P., Gartner, M., Bermpohl, F., & Singer, T. (2016). Empathy in depression: egocentric and altercentric biases and the role of alexithymia. Journal of Affective Disorders, 199, 23-29.
  • Hornsveld, R. H. J., & Kraaimaat, F. W. (2012). Alexithymia in Dutch violent forensic psychiatric outpatients. Psychology, Crime and Law, 18(9), 833-846.
  • Huang, K. C., Tzeng, D. S., Lin, C. H., & Chung, W. C. (2017). Interpersonal-Psychological Theory, alexithymia, and personality predict suicide ideation among maladjusted soldiers in Taiwan. Suicide and Life-Threatening Behavior, 47(5), 603-611.
  • Jordan, K. D., & Smith, T. W. (2017). The interpersonal domain of alexithymia. Personality and Individual Differences, 110, 65-69.
  • Kajanoja, J., Scheinin, N. M., Karlsson, L., Karlsson, H., & Karukivi, M. (2017). Illuminating the clinical significance of alexithymia subtypes: a cluster analysis of alexithymic traits and psychiatric symptoms. Journal of Psychosomatic Research, 97, 111-117.
  • Kang, S. M., Shaver, P. R., Sue, S., Min, K. H., & Jing, H. (2003). Culture-specific patterns in the prediction of life satisfaction: roles of emotion, relationship quality, and self-esteem. Personality and Social Psychology Bulletin, 29(12), 1596-1608.
  • Kerr, S., Johnson, V. K., Gans, S. E., & Krumrine, J. (2004). Predicting adjustment during the transition to college: alexithymia, perceived stress, and psychological symptoms. Journal of College Student Development, 45(6), 593-611.
  • Khosravani, V., Ardestani, M. S., Bastan, F. S., & Kamali, Z. (2017). The relationship between alexithymia and symptom dimensions in patients with obsessive-compulsive disorder. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 14, 127-133.
  • Leweke, F., Leichsenring, F., Kruse, J., & Hermes, S. (2012). Is alexithymia associated with specific mental disorders. Psychopathology, 45(1), 22-28.
  • Luminet, O., Bagby, R. M., Wagner, H., Taylor, G. J., & Parker, J. D. (1999). Relation between alexithymia and the five-factor model of personality: a facet-level analysis. Journal of Personality Assessment, 73(3), 345-358.
  • Mann, L. S., Wise, T. N., Trinidad, A., & Kohanski, R. (1994). Alexithymia, affect recognition, and the five-factor model of personality in normal subjects. Psychological Reports, 74(2), 563-567.
  • Marshall, W. L., Marshall, L. E., Serran, G. A., & O'Brien, M. D. (2009). Self-esteem, shame, cognitive distortions and empathy in sexual offenders: their integration and treatment implications. Psychology, Crime and Law, 15(2-3), 217-234.
  • Mattila, A. K., Keefer, K. V., Taylor, G. J., Joukamaa, M., Jula, A., Parker, J. D., & Bagby, R. M. (2010). Taxometric analysis of alexithymia in a general population sample from Finland. Personality and Individual Differences, 49(3), 216-221.
  • Mikolajczak, M., & Luminet, O. (2006). Is alexithymia affected by situational stress or is it a stable trait related to emotion regulation? Personality and Individual Differences, 40(7), 1399-1408.
  • Montoro, C. I., Reyes del Paso, G. A., & Duschek, S. (2016). Alexithymia in fibromyalgia syndrome. Personality and Individual Differences, 102, 170-179.
  • Nowakowski, M. E., McFarlane, T., & Cassin, S. (2013). Alexithymia and eating disorders: a critical review of the literature. Journal of Eating Disorders, 1(21),1-14.
  • Oktan, V., & Şahin, M. (2010). Kız ergenlerde beden imajı ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 543-556.
  • Oosterwegel, A., Field, N., Hart, D., & Anderson, K. (2001). The relation of self‐esteem variability to emotion variability, mood, personality traits, and depressive tendencies. Journal of Personality, 69(5), 689-708.
  • Öner, N., & LeCompte, W. A. (1985). Durumluk-sürekli kaygı envanteri el kitabı (2. baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
  • Parker, J. D., Taylor, G. J., & Bagby, R. M. (2001). The relationship between emotional intelligence and alexithymia. Personality and Individual Differences, 30(1), 107-115.
  • Pistorio, M. L., Veroux, M., Sinagra, N., Basile, G., & de Pasquale, C. (2017). Alexithymia in kidney transplantation patients. Transplantation Proceedings, 49, 642-645.
  • Popa-Velea, O., Diaconescu, L., Mihailescu, A., Popescu, M. J., & Macarie, G. (2017). Burnout and its relationships with alexithymia, stress, and social support among Romanian medical students: a cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(6), 1-10.
  • Preece, D., Becerra, R., Allan, A., Robinson, K., & Dandy, J. (2017). Establishing the theoretical components of alexithymia via factor analysis: introduction and validation of the attention-appraisal model of alexithymia. Personality and Individual Differences, 119, 341-352.
  • Rehman, A., Gumley, A., & Biello, S. (2018). Sleep quality and paranoia: the role of alexithymia, negative emotions and perceptual anomalies. Psychiatry Research, 259, 216-222.
  • Rey, L., Extremera, N., & Pena, M. (2011). Perceived emotional intelligence, self-esteem and life satisfaction in adolescents. Psychosocial Intervention, 20(2), 227-234.
  • Salminen, J. K., Saarijarvi, S., Aarela, E., Toikka, T., & Kauhanen, J. (1999). Prevalence of alexithymia and its association with sociodemographic variables in the general population of Finland. Journal of Psychosomatic Research, 46(1), 75-82.
  • Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J., & Dornheim, L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 25(2), 167-177.
  • Shah, P., Hall, R., Catmur, C., & Bird, G. (2016). Alexithymia, not autism, is associated with impaired interoception. Cortex, 81, 215-220.
  • Tatar, A., Özdemir, H., Çelikbaş, B., & Özmen, E. (2018). A Duygusal Öz Farkındalık Ölçeği’nin geliştirilmesi ve klinik olmayan örneklemde duygusal öz farkındalığın kaygı ve depresyondaki rolünün incelenmesi. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 4(13), 793-806.
  • Tatar, A., Saltukoğlu, G., Alioğlu, S., Çimen, S., Güven, H., & Ay, Ç. E. (2017). Özellik yaklaşımıyla aleksitimiyi ölçme-I: A Aleksitimi Ölçeği madde seçimi ve faktör yapısının oluşturulması. Nöropsikiyatri Arşivi, 54(3), 216-224.
  • Tatar, A., Tok, S., Bender, M. T., & Saltukoğlu, G. (2017). Asıl Form Schutte Duygusal Zeka Testinin Türkçeye çevirisi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(2), 139-146.
  • Taylor, G. J., Bagby, R. M., & Parker, J. D. A. (2016). What’s in the name ‘alexithymia’? a commentary on “affective agnosia: expansion of the alexithymia construct and a new opportunity to integrate and extend Freud’s legacy.” Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 68, 1006-1020.
  • Thomsen, D. K., Mehlsen, M. Y., Viidik, A., Sommerlund, B., & Zachariae, R. (2005). Age and gender differences in negative affect-is there a role for emotion regulation? Personality and Individual Differences, 38(8), 1935-1946.
  • Timoney, L. R., & Holder, M. D. (2013). Emotional Processing Deficits and Happiness: Assessing the Measurement, Correlates, and Well-Being of People with Alexithymia. Dordrecht: Springer.
  • Tselebis, A., Kosmas, E., Bratis, D., Moussas, G., Karkanias, A., Ilias, I., Siafakas, N., Vgontzas, A., & Tzanakis, N. (2010). Prevalence of alexithymia and its association with anxiety and depression in a sample of Greek chronic obstructive pulmonary disease (COPD) outpatients. Annals of General Psychiatry, 9(1), 1-7.
  • Vorst, H. C., & Bermond, B. (2001). Validity and reliability of the Bermond-Vorst Alexithymia Questionnaire. Personality and Individual Differences, 30(3), 413-434.
  • Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: the PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063-1070.
  • Westwood, H., Kerr-Gaffney, J., Stahl, D., & Tchanturia, K. (2017). Alexithymia in eating disorders: systematic review and meta-analyses of studies using the Toronto Alexithymia Scale. Journal of Psychosomatic Research, 99, 66-81.
  • Yelsma, P. (1995). Self-esteem and alexithymia. Psychological Reports, 77(3), 735-738.
Kriz Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-980X
  • Başlangıç: 1992
  • Yayıncı: Ankara Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

PSİKOLOJİK OTOPSİ: ADLİ ALANDA ÇALIŞANLAR BU KAVRAMI BİLİYORLAR MI?

Gülşah Şükran KALE, İ. Hamit HANCI, Hatice DEMİRBAŞ

KLİNİK OLMAYAN ÖRNEKLEMDE ALEKSİTİMİNİN YORDAYICISI OLARAK DUYGU ODAKLI YAPILAR VE BENLİK SAYGISI

Arkun TATAR, Sami ÇAMKERTEN

DİNAMİK YÖNELİMLİ ETKİLEŞİM GRUP PSİKOTERAPİSİNDE İYİLEŞMENİN BEİER CÜMLE TAMAMLAMA TESTİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Oğuzhan HERDİ, Damla SAYAR AKASLAN, Ece AĞTAŞ ERTAN, Gülay ALPTEKİN, Vesile ŞENTÜRK CANKORUR

ÇOCUK İZLEM MERKEZİ MODELİ VE BU MODELDE GÖZLENEN SORUNLAR

Gülçin ORHAN, Betül ULUKOL, Hayri CANBAZ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKOSOMATİK ÜNİTESİ GRUP PSİKOTERAPİSİNİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Selma Çilem KIZILPINAR, Ece AĞTAŞ ERTAN, Kazım Cihan CAN, Vesile ŞENTÜRK CANKORUR

DESTEKLEYİCİ DİNAMİK PSİKOTERAPİNİN TEMEL STRATEJİLERİ

Pervin Tunç