ÇOCUKLARDA TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU BELİRTİLERİNİ SÜRDÜREN AİLESEL ETMENLER

Giriş: Çocuklarda travma sonrası sorunların ortaya çıkışını ve sürmesini travmanın şiddeti ve özelliklerine ek olarak aile işlevlerine ilişkin etmenler ve çocuğun işlev düzeyi de etkilemektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı Kırıkkale Mühimmat Fabrikası'nda 1997 yılında meydana gelen patlamadan 10 ay sonra travma sonrası stres bozukluğu belirtileri gösteren ve göstermeyen çocukların aileye ilişkin etmenler yönünden karşı laştırılmasıdır. Yöntem: Bu araştırma için Kırıkkale'de patlamanın olduğu fabrikaya en yakın ilköğretim okulu seçilerek bu okulun 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinden 96 kişiyle klinik görüşme yapılmış ve DSM IV Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ölçütlerine göre tanı konmuş, Çocuklar için Travma Sonrası Stres Tepki Ölçeği kullanılarak belirli şiddeti değerlendirilmiştir. Buna ek olarak çocuklara; Çocukla için Durumluk Sürekli Kaygı Ölçeği, Çocuklar için Depresyon Ölçeği verilmiştir. Aileye ilişkin etmenleri değerlendirmek için anne babalara Genel Sağlık Anketi, Beck Depresyon Ölçeği, Durumluk Sürekli Kaygı Ölçeği ve Mc Master Aile İşlevleri Ölçeği uygulanmıştır. TSSB belirtileri gösteren ve göstermeyen gruplar karşılaştırılmıştır. Bulgular: TSSB belirtisi gösteren ve göstermeyen gruplar karşılaştırıldığında Aile İşlevleri Ölçeğinin 5 alt ölçeğinin puanlarında iki grup arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Ayrıca daha fazla belirti gösteren çocukların depresyon ve sürekli kaygı puanları da belirti göstermeyen gruba göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Tartışma ve Sonuç: Travmatik durumlarda ailenin işlevlerinin, iletişim becerilerinin ve günlük pratik yaşantıyı ayakta tutan problem çözme becerilerinin sağlıklı olması, çocukların ruh sağlığını koruyucu etmenlerden biri olarak ortaya çıkmıştır.

Introduction: The emergence and continuation of PTSD symptoms in childhood are predicted by the severity of the traumatic experience and also by the families' and the child's level of functioning. Objectives: This study aims to compare affected and non-affected children 10 months after the explosion in Kırıkkale ammunition factory in terms of family factors. Method: The primary school located nearest to the factory was chosen for this research. 96 students from 3rd , 4th , and 5th grades were interwieved using DSM IV criteria and Post Traumatic Stress Reaction-lndex. They were also asked to fiil CDI and STAI-C. GHO.BDI, STAI, and Mc Master Family Functioning Scale were sent to parents to be filled at home. Group of students that showed higher levels of PTSD symptoms was compared with the group that shovved no symptomatology. Results: Significant differences were observed betvveen five subscales of Family Functioning Scale. Symptomatic children also had higher scores on depression and trait anxiety scales. Discussion and Conclusion: Family functions, communication skills, and problem solving skills of the family that sustains daily living are important to protect the mental health of children during and after traumatic events.

___

  • AACAP Official Action (1998) Practice parameters for the assessment and treatment of children and adolescents with posttraumatic stress disorder. J Am Acad Child Adolecs Psychiatry, 37:10, Supp: 4-26.
  • Beck AT, Ward CH, Mendelson M ve ark (1961) An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry, 4: 561-571. Bulut I (1990) Aile değerlendirme ölçeği el kitabı. Özgüzeliş matbaası, Ankara
  • Davidson J (1993) Issues in the diagnosis of post traumatic stress disorder. American Psychiatric Press, Review of Psychiatry cilt: 12, Bölüm 2, 2. Post Traumatic Stress Disorder, ed: Robert Pynoos, s: 141-155.
  • Erden G, Kılıç E, Uslu R, Kerimoğlu E (1999) Çocuklar için travma sonrası stres tepki ölçeğinin geçerlilik güvenilirlik ön çalışması. (Yayınlanmamış veri)
  • Epstein NB, Bolvvin LM, Bishop DS (1983) The Mc Master Family Assessment Device. J Marital Family Therapy 2:171-180.
  • Green BL, Koral M, Grace M ve ark. (1991) Children and disasters: age, gender and parental effects on PTSD symptoms. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 30:945-951.
  • Goldberg D, VVilliams P (1991) A Users's Guide to the General Health Questionnaire. NFER-NELSON Publishing Company Ltd.
  • Haizlip TM, Corder B (1996) Coping with natural disasters. Severe Stress and Mental Disturbance in Children da. Ed: Pfeffer CR. American Psychiatric Press, s: 131-152.
  • Kılıç Ç (1996) Genel Sağlık Anketi: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 7:3-9. Kırıkkale Valiliği, Kırıkkale İlini Kalkındırma ve Tanıtma Vakfı (1997) 3 Temmuz 1997, Mühimmat Fabrikasında Yangın ve Patlama, Dünden Yarına Kırıkkale, İhlas Matbaacılık, Ankara.
  • Korol M, Green BL, Gleser GC (1999) Children's responses to a nuclear waste disaster: PTSD symptoms and outcome prediction. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 38: 5, 368-375.
  • Kovacs M (1981) Rating scale to assess depression in school aged children. Açta Paedopsychiat. 46: 305- 315.
  • Laor N, VVolmer L, Mayes L, Gershon A, VVeizman R, Cohen D (1997) Israeli preschool chidren uder Scuds: a 30 month follow-up. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 36(3): 349-356.
  • Mc Farlane A (1987) Posttraumatic phenomena in a longitudinal study of children follovving a natural disaster. J. Am. Acad. Child Adolesc Psychiatry, 26: 764-769.
  • Nader KO, Hynoos RS, Fairbanks LA ve ark (1993) A preliminary study of PTSD and grief among the children of Kuvvait follovving the Gulf crisis. British J of Clinîcal Psychology. 32: 407-416.