BİRİNCİ BASAMAKTA RUH SAĞLIĞI HİZMETLERİ
Günümüzde ruh sağlığı genel sağlığın ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmektedir. Ruh sağlığı ile ilgili sorunlar sık görülmeleri, yeti kaybı ile sonuçlanabilmeleri ve ekonomik kayıplara neden olabilmeleri nedeniyle toplumsal açıdan büyük bir öneme sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre küresel düzeyde hastalık yükünün % 12.3'ünün ruh sağlığı ile ilgili sorunlar oluşturmaktadır. Türkiye'de de saha araştırmaları ruh sağlığı bozukluklarının yaygınlığının % 20 dolayında olduğuna işaret etmektedir. Birinci basamak ve pratisyen hekimler bu önemli halk sağlığı sorununda korunma ve tedavi yönünden ilk başvuru yeri olması nedeni ile önemli bir konuma sahiptir. Ruh sağlığı hizmetleri ile ilgili uygulamadaki sıkıntılarda çok yönlü nedenler söz konusudur. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplumun ruhsal sorunlara yaklaşımı ve bu konudaki eğitim ve beceri eksiklikleri, ruh sağlığı ile ilgili yasalarda ve örgütlenmedeki sorunlar başlıcalarıdır. Ancak birinci basamak sağlık hizmetleri odaklı çözüm yaklaşımları öncelikle ele alınmaktadır. Bu makalede, ruhsal sorunların önemi, birinci basamağın bu konudaki rolü, ruh sağlığı hizmetlerinin birinci basamağa entegre edilmesi ile ilgili tüm sorunlar gözden geçirilmiş ve çözüm önerileri ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Birinci basamak, sağlık hizmetleri, ruh sağlığı
Mental Health Services İn The Primary Çare
Novvadays, mental health is appropriated as an undeniable part of general health. Mental disorders are very important problem of public health due to higher prevalence rates, disability observations and causing economical losses. Accoring to World Health Organisation mental disorder is consist 12.3% of global burden diseases in the vvorld. İn Turkey, field studies indicated that prevalance of disorder related to mental health arround 20% Primary çare and general practitioners have a previliged site due to first application point of this public health problem. Problems about mental health Services have many different sources but primary çare focusing solutions are taken in to account priorly. Community approach to mental disorder, doctor's approach to mental disorders and lack of education and skills in that subject, problems in laws and organisation about mental health are mainly barriers. Importance of mental disorders, current status of primary çare on this subject and integration of mental health services and primary çare are revievved and solution suggestions are discussed in this article.
Keywords:
Primary çare, health services, mental health,
___
- Afana AH, Dalgard OS, Bjertness E, Grunfeld B (2002) The Abılıty of General Practıtıoners to Detect Mental Dısorders Among Prımary Çare Patıents in a Stressful Envıronmental Gaza Strıp J Public Health Med Dec, 24(4) 326-31
- Akalın ES, Cımılı C, Kuzhan E (2002) Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eğitimi Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 11(2) 58-62
- Akdur R (1998) Türkiye'de Sağlık Hizmetleri Halk Sağlığı, Antıp Ankara
- Ayrancı U, Yenilmez Ç (2002) Eskişehir İlinde Birinci Basamak Sağlık Kurumlarında Verilen Ruh Sağlığı Hizmetlerinin Değerlendirilmesi Türk Psikiyatrı Dergisi, 13(2) 115-124
- BalI S, Goddard A, Shekhar A (2002) Evaluatıng and Treatıneg Anxıety Dısorders in Medıcal Settıngs J Postgrad Med, Oct-Dec, 48(4) 317-21
- Birinci Basamakta Ruh Sağlığı ve Bozuklukları Tanı Tedavi Rehabilitasyon, Sağlık Bakanlığı T S H Gn Md , Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü (1997)
- Brundtland GH (2000) Mental Health in the 21s t Century Bulletın of the World Health Organızatıon, 78(4) 411
- Bıjl RV, Ravellı A (2000) Psychıatrıc Morbıdıty, Service Use, and Need for Çare in the General Populatıon Results of the Netherlands Mental Health Surbey and Incıdence Study Am J Public Health, Apr, 90(4) 602-7
- Byme M, Murphy AW, Plunkett PK, McGee HM, Murray A, Bury G (2003) Frequent attenders to an emergency department a study of prımary health çare use, medıcal profile, and psychosocıal characterıstıcs, Ann Emerg Med, Mar 41(3) 309-18
- Clarke DM, McKenzıe DP, Davıd MC (2003) Anexamınatıon of The Effıcıency of The 12-ıtem Sphere Ouestıonnaıre as a Screenıng Instrument For Common Mental Dısorders in Prımary Çare, Aust NZJ Psychıatry, Apr, 37(2) 236-239
- Çocuğun Psıkososyal Gelişimi Açısından Temel Mesajlar (0-2 Yaş), Sağlık Bakanlığı T S H Gn Md , Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Ankara U T F Çocuk Psikiyatrisi Bilim Dalı (1996)
- Den Boer JA, Evans DL, Lee S, Salın-Pascual RA (2002) Unravelıng the Dıagnostıc Clues of Depressıon and GAD The Prımary Çare Challenge, Psychopharmacol Bull, Summer, 36 Suppl 2 150-7
- Dünya Sağlık Raporu 1998, 21 Yüzyılda Yaşam Herkes İçin Bir Vizyon, Sağlık Bakanlığı, Ankara (1998)
- http //www geocıtıes com/saglıktoplum/ruh html
- Goldberg D, Gask L (2002) Teachıng Emental Health Skıls to General Practıtıoners and Medıcal Offıcers Seıshın Shınkeıgaku Zasshı, 104(9) 741-7
- Guruje O (2002) Psychologıcal Dısorders and Symptoms in Prımary Çare Assocıatıon Wıth Dısabılıty and Service Use After 12 Month, Soc Psychıatry Psychıatr Epıdemıol, May, 37(5) 220-4
- Güleç C (1992) Türkiye'de Depresyon, JAMA, Şubat, 5(2) 28
- Hamıel D, Moss D, Shvartzman P (2003) Clınıcal Psychphysıology in The Prımary Çare System Harefuah, Mar, 142(3) 193-6,238
- Jyvasjarvı S, Joukamaa M, Vaısanen E, Larıvapa P, Kıvela S, Keınanen-Kıukaannıemı S (2001) Somatızıng Frequent Attenders in Prımary Health Çare J Psychosom Res, Apr, 50(4) 185- 92
- Nambı SK, Prasad J, Sıngh D, Abraham V, Kuruvılla A, Jacob KS (2002) Explanatory Models and Common Mental Dısorders Among Patıents Wıth Unexplaıned Somatıc Symptoms Attendıng a Prımary Çare Facılıty in Tamıl Nadu, Natl Med J Indıa, NovDec, 15(6) 331-5
- Kuey L, Güleç C (1987) Türkiye'de Ruhsal Bozukluklar Epıdemıyolojısı, Toplum ve Hekim 44(16) 437-449,
- Lecrubıer Y (2001) The Burden of Depressıon and Anxıety in General Medıcıne, J Clın Psychıatry, 6 Suppl 8 4-9, dıscussıon 10-1
- Oral T, Kıyak D, Temiz S Uluşahın A, Baran i, Ogel K (1994) Birinci Basamakta Ruhsal Bozuklukların Tanı ve Tedavisi ICD-10, Temel Sağlık Hizmetleri Formu Oluşturma Çabaları, 4 Ulusal Halk Sağlığı Kongresi
- Ormel J, Koeter WJ, Brınk W, VVıllıge G (2002) Genel Tıpta Anksıyete ve Depresyonun Tedavisi ve Gıdısı, JAMA, Şubat, Cilt 5, Sayı 2, Depresyon Eki, S 1 8
- Oureshı NA, Al-Habeeb TA, Al-Ghamdy YS, Magzoub MM, Schmıdt H (2001) Psychıatrıc Referrals İn Prımary Çare and General Hospıtals in Oassım Regıon Saudı Arabıa, Saudı Med J Jul, 22(7) 619-24
- Regıer D, Narrovv WE, Rae DS, Manderscheıd RW, Locke BZ, Goodvvın FK (1993) The De Facto US Mental and Addıctıve Dısorders Service System Epıdemıologıcal Catchment Area Prospectıve l-Year Prevalance Rates of Dısorders and Services, Arch Gen Psych, 50, 85-94
- Rosenberg E, Lusıer MT, Beaudoın C Kırmayer LJ, Dufort GG (2003) Determınants of The Dıagnosıs of Psychologıcal Problems by Prımary Çare Physıcıans in Patıents wıth Normal GHO.-28 Scores, Thıs Mon, Apr, 49(4) 249-60
- Ruh Sağlığı Çalışma Grubu Raporu I Ulusal Sağlık Kongresi (1992)
- Sağlık Bakanlığı (2001) Sağlık 21-Herkese Sağlık, Türkiye'nin Hedef ve Stratejileri, Ankara
- Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı, 1996-1999, Ankara (2001)
- Skapınakıs P, Levvıs G, Mavreas V (2003) Cross-Cultural Dıfferences in the Epıdemıology of Unexplaıned Fatıgue Syndromes in Prımary Çare, Br J Psychıatry, Mar, 182 205-9
- Soykan A (2001) Birinci Basamakta Depresyon ve Tedavisi Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 10(6) 221-4
- Şahın M, Özer C, Dağdevıren N, Şahın O, Akturk Z (2001) Birinci Basamakta Somatızasyon Bozukluğuna Yaklaşım, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 10(1) 12-14
- Temel Sağlık Hizmetleri Yoluyla 0-24 Aylar Arası Çocuğun Psıkososyal Gelişiminin Desteklenmesi II Eğitim Rehberi, Sağlık Bakanlığı T S H Gn Md , Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü (1996)
- Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu, Sağlık Bakanlığı T S H Gn Md , Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü (1998)
- Ubhg T, Hagen KB, Kvıen TK (2002) Why Do Patıents wıth Chronıc Musculoskeletal Dısorders Consult Theır Prımary Çare Physıcıans9 , Curr Opın Rheumatol, Mar, 14(2) 104-8
- http //www un org tr/who/mhealt html
- Wı!eman L, May C Chew-Graham CA (2002) Medıcally Unexplaıned Symptoms and the Problem of Povver in the Prımary Çare Consultatıon a Qualıtatıve Study, Fam Pract, Apr, 19(2) 178-82
- VVıttchen HU (2002) Generalızed Anxıety Dısorder Prevalence, Burden, and Cost to Socıety, Depress Anxıety, 16(4) 162-71
- ISSN: 1300-980X
- Başlangıç: 1992
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi