BİR HASTANIN GÜNCESİ: KEMİK İLİĞİ NAKLİ YAPILAN HASTALARA PSİKOSOSYAL YAKLAŞIM
Yüksek doz kemoterapi eşliğinde otolog veya allogenik kemik iliği nakli yapılan hastalarda; bunaltı, keder, ambivalans, çocukluk dönemine gerileme ve bilişsel işlevlerin bozulması tedavi sürecinde sıklıkla karşılaşılan olağan ruhsal durumlardır. İntihar eğilimi ve/veya girişimi, keder duygusundan öte ciddi depresyon, yoğun bunaltı duygusu, patolojik gerileme ve delirium tablosu hızlı tanı ve tedavi gerektiren durumlardır. Tedavi sürecinde kullanılan kemoterapötikler, kortikosteroidler ve narkotikler gibi ilaçların yan etkileri, metabolik ensefalopati ve elektrolit dengesinin bozulması ile birlikte kanser tanısının kişide oluşturduğu duygusal travma, kemik iliği nakli kararı ve nakil sürecinin güçlükleri bu dönemde karşılaşılan zorluklardandır. Hastaların yaşam kalitelerini azaltan birey üzerinde ciddi fiziksel, ekonomik ve ruhsal etkiler yaratan kemik iliği nakli tedavisine psikososyal tedavi boyutunun eklenmesi bir zorunluluktur. Bu yazıda kemik iliği nakil ünitesinde otolog kemik iliği nakli yapılan bir üst düzey bürokratın klinikte yattığı süreçteki duygu ve düşüncelerini yansıtan makalesi ve yayınlardan kısaca aktarılan bilgiler yer almaktadır. A.Y.C'nin nakil döneminde geçirdiği duygusal sürecin aktarıldığı makale, okuyucuya farklı bir bakış açısı getirmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Kemik iliği nakli, ruhsal sorunlar, psikososyal yaklaşım
İn recieving a of bone marrovv transplant some psychological reactions are regarded as normal. These reactions are anxiety, grief, regression, ambivalance and neuropsychiatric disregulation of the brain. Besides these vvidely accepted reactions some psychological symptoms vvhich may need intervention can also be observed in these patients. These reactions include; persistent suicidal ideation or frank suicidality, depression that clearly departs from the normal grief reaction, disruptive anxiety, pathological regression vvhich may be attaining frank psychiatric decompansation and organic delirium. When patients have one of these symptoms urgent psychopharmocological and psychotherapeutic interventions are needed. Some problems presented by being an established cancer patient and the side effects of the used drugs (chemothearapeutics, corticosteroids and narcotic analgesics) metabolic encephalopathy and electrolit imbalance. These treatments created a suitable medium for these reactions to occur. İn bone marrovv transplant patients, the psychological symptoms may arise in any phase of the course of the disease (diagnosis, therapy, or recovery). For that reason, psychological treatment modalities should be included in to the whole process of the medical treatment protocol. İn this paper, the psychological state of the person during such therapy is presented through his vvritings. This paper can raise a nevv vievvpoint in the evaluation of such patients
___
- Breitbart W (1994) Psycho-oncology: depression, anxiety, delirium. Semin Oncol. 21(6):754-769.
- Brovvn HN, Kelly MJ (1976) Stages of bone narrow transplantation: A psychiatric perspective. Psychosom Med. 1976; 38:439-446.
- Favvzy Fİ ve Greenberg (1996) Textbook of consultation liaison psychiatry, Rundell JR, Wise MG (eds), American Psychiatric Pres s.687. Futterman AD and VVellisch DK (1990)
- Psychodynamic themes of bone marrovv transplantation. Hematol Oncol Clin North Am. 4(3):699-709.
- Futterman AD, VVellisch DK, Bond G ve ark. (1991) The psychosocial levels system: A new rating scale to identity and asses emotional difficulties during bone marrovv transplantation. Psychosomatics; 32 (2):177-186.
- Gürman G, Oğuz TF, Haran S ve ark. (2000) Anxiety and depression throughout the hematopoietic celi transplantation process. Journal of Ankara Med School 22(3), 141-145.
- Harder H, Cornelissen JJ, Van Gool AR ve ark. (2002) Cognitive functioning qand qualty of life in long-term adult survivors of bone marrovv transplantation. Cancer, 1;95(1):183-192.
- Illescas-Rico R, Amaya Ayala F, JimenezLopez JL ve ark. (2002) Increased incidence of anxiety and depresion during bone marrovv transplantation. Arch Med res, 33(2):144-147.
- Kiss A (1994) Support of the transplant team. Supporty Çare Cancer, 2(1): 56-60 Strouse TB, VVolcott DL, Skotzko CE. (1996) Textbook of consultation liaison psychiatry, Rundell JR, VVİse MG (eds), American Psychiatric Pres s.640.
- Trask PC, Paterson A, Riba M ve ark. (2002) Assesment of psychological distress in prospective bone marrovv transplant patients. Bone Marrovv Transplant, 29(11 ):917-925.
- Trestman RL, Woo-Ming AM, Vegvar M ve ark (1998) Treatment of personality disorders. Textbook of psychopharmacology, second edition, The American Psychiatric Pres, Schatzberg AF and Nemeroff CB, s .903.
- VVellisch DK & VVolcott DL (1994) Psychological issues bone marrovv transplantation, Bone Marrovv Transplantation ed. S.J Forman, K.B. Blume, & E. D. Thomas, s 556-570.
- ISSN: 1300-980X
- Başlangıç: 1992
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
RUHSAL BOZUKLUKLARDA STİGMATİZASYONU ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR
BATMAN İNTİHARLARI BAĞLAMINDA ÖZGÜRLÜĞÜN VE GELENEKSEL TOPLUMSAL YAPININ KENTSEL KURGUSU
BİR HASTANIN GÜNCESİ: KEMİK İLİĞİ NAKLİ YAPILAN HASTALARA PSİKOSOSYAL YAKLAŞIM
Vesile ŞENTÜRK, Meltem YAYLI, Yavuz CİVELEK AHMET
ERGENLERDE GELİŞİMSEL KRİZ ÜZERİNE BİR KLİNİK ÖRNEK