Evde Hasta Bakımı Yapan Kişilerin Karşılaştığı Zorluklar: Geçerli Bir Ölçek Aracılığıyla Elde Edilen Verilerin Analizi

Amaç: Bakıma muhtaç kişilerin kendi evlerinde bakımıyla ilgili olumlu bildirimler vardır; fakat evde bakımın aile üyesi olan bakıcılar üzerinde önemli bir yük oluşturabileceği konusunda kayda değer endişeler de vardır. Amacımız, bakıma muhtaç kişilere evlerinde bakım hizmeti veren hane halkından kişilerin, hayatın güçlüklerine karşı tutumlarını araştırmak ve bu tutumları bir kontrol gurubuyla karşılaştırmaktır.Gereç ve Yöntem: Hastalarına evlerinde bakım veren 50 bakıcı ve bakıcılık yapmayan 50 kişi karşılaştırılmıştır. Çalışmaya katılan kişilerin hayatın güçlüklerine karşı tutumları, daha önce geçerliliği gösterilmiş bir anket-ölçekle değerlendirildi. Bu anket-ölçekteki sorular, güçlüklere karşı düşünceler (GKD), hayata bakış (HB), problem çözme (PÇ), hedef ve idealler (Hİ) ve sosyal destek(SD) olmak üzere beş ayrı alanda skorlar üretmektedir. Skorların yüksek olması olumlu olarak değerlendirilmektedir.Bulgular: Bakıcı Gurubunun (BG) %76’sı kadın ve %58’i ev hanımlarından oluşuyordu; %54’ü beş yıl veya daha az eğitim almıştı. Bakıcı Gurubunun HB skorları KG’ye göre anlamlı şekilde düşük, buna karşılık PÇ skorları anlamlı şekilde daha yüksekti [Mann-Whitney U test, sırasıyla, 2,48±1,0 karşılık 3,0±0,79, p=0,006 ve 4,59±0,45 karşılık 4,28±0,69, p=0,035]. Univariate analiz sonuçları, hastabakıcılık durumu, yaş ve cinsiyetin, skorların hiçbiri üzerinde anlamlı etkide bulunmadığını gösterdi, fakat eğitim süresinin HB [F(1,95)=8,534, p=0,004] ve SD [F(1,95)=13,673, p=0,001] skorlarını anlamlı şekilde etkilediği görüldü. Beş yıl ve daha az eğitimalan alt-guruplarda HB skorları BG’de, KG’ye göre anlamlı olarak daha düşüktü [(BG: n=27, ort±se=2,22±0,20; KG:n=21, ort±se= 2,90±0,15, t-testi, p=0,009)].Sonuç: Hastabakıcılığın PÇ üzerinde olumlu, fakat HB skorları üzerinde negatif etkileri olduğu görülüyor. Eğitimin, alan skorlarını, olumlu veya olumsuz yönde, en çok etkileyen değişken olduğu görüldü.

The Challenges Facıng In-Home Caregıvers: An Analyses Of The Results Of A Survey Usıng A Valıdated Questıonnaıre

Objective: Even though there are reports indicating positive aspects of home-based caregiving of patients who are in need, there are also noteworthy concerns that this may lead to a significant load on such caregivers who are family members. The aim of our study is to investigate the attitudes of these caregivers against the challenges of life compared to a control group. Methods: Fifty caregivers who took care of their patients at home and 50 persons who had no in-home care task were compared. A questionnaire, scoring in five separate fields named as Thoughts against the challenges of life (TAC), Perspective on life (PL), Problem solving ability (PSA), Targets and ideals (TI) and Social support (SS), was conducted. It is assumed that persons with higher scores do better against challenges of life. Results: Seventy-six percent of Caregivers Group (CRG) were women and 58% of them were housewives. PL scores of CRG were significantly lower, but the PSA scores of them were significantly higher compared to those of CNG. Univariate analyses revealed that caregiving status, age and gender had no significant impact on any of the scores, but the duration of education had significantly affected the scores of PL. PL scores of subgroups educated 5 years or less were significantly lower in CRG compared to CNG group. Conclusion: Care-giving seems to have a positive impact on PSA scores, but a negative one on PL scores. Education was the variable most widely effecting field scores, both in positive and in negative directions.   Key words Home-based patient care, Caregivers, Mental health of caregivers, Attitudes of caregiversEvde Hasta Bakımı Yapan Kişilerin Karşılaştığı Zorluklar: Geçerli Bir Ölçek Aracılığıyla Elde Edilen Verilerin AnaliziÖZAmaç: Bakıma muhtaç kişilerin kendi evlerinde bakımıyla ilgili olumlu bildirimler vardır; fakat evde bakımın aile üyesi olan bakıcılar üzerinde önemli bir yük oluşturabileceği konusunda kayda değer endişeler de vardır. Amacımız, bakıma muhtaç kişilere evlerinde bakım hizmeti veren hane halkından kişilerin, hayatın güçlüklerine karşı tutumlarını araştırmak ve bu tutumları bir kontrol gurubuyla karşılaştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Hastalarına evlerinde bakım veren 50 bakıcı ve bakıcılık yapmayan 50 kişi karşılaştırılmıştır. Çalışmaya katılan kişilerin hayatın güçlüklerine karşı tutumları, daha önce geçerliliği gösterilmiş bir anket-ölçekle değerlendirildi. Bu anket-ölçekteki sorular, güçlüklere karşı düşünceler (GKD), hayata bakış (HB), problem çözme (PÇ), hedef ve idealler (Hİ) ve sosyal destek (SD) olmak üzere beş ayrı alanda skorlar üretmektedir. Skorların yüksek olması olumlu olarak değerlendirilmektedir. Bulgular: Bakıcı Gurubunun (BG) %76’sı kadın ve %58’i ev hanımlarından oluşuyordu; %54’ü beş yıl veya daha az eğitim almıştı. Bakıcı Gurubunun HB skorları KG’ye göre anlamlı şekilde düşük, buna karşılık PÇ skorları anlamlı şekilde daha yüksekti [Mann-Whitney U test, sırasıyla, 2,48±1,0 karşılık 3,0±0,79, p=0,006 ve 4,59±0,45 karşılık 4,28±0,69, p=0,035]. Univariate analiz sonuçları, hastabakıcılık durumu, yaş ve cinsiyetin, skorların hiçbiri üzerinde anlamlı etkide bulunmadığını gösterdi, fakat eğitim süresinin HB  [F(1,95)=8,534, p=0,004] ve SD [F(1,95)=13,673, p=0,001] skorlarını anlamlı şekilde etkilediği görüldü. Beş yıl ve daha az eğitim alan alt-guruplarda HB skorları BG’de, KG’ye göre anlamlı olarak daha düşüktü [(BG: n=27, ort±se=2,22±0,20; KG:n=21, ort±se= 2,90±0,15, t-testi, p=0,009)]. Sonuç: Hastabakıcılığın PÇ üzerinde olumlu, fakat HB skorları üzerinde negatif etkileri olduğu görülüyor. Eğitimin, alan skorlarını, olumlu veya olumsuz yönde, en çok etkileyen değişken olduğu görüldü.  Anahtar kelimelerEvde hasta bakımı, Hastabakıcılar, Hastabakıcıların zihinsel sağlığı, Hastabakıcıların tutumları 

___

  • 1. National Alliance For Caregiving; AARP. Caregiving in the U.S.: Executive Summary. Bethesda, Md.: National Alliance For Caregiving. 2009.
  • 2. Mc Corkle R, Grant M, Frank S. M, Baird S. Cancer Nursing: A Comprehensive Textbook. W.B. Saunders Company, Philadelpia. 1996.
  • 3. Uğur Ö. Onkoloji Hastasına Evde Bakım Verenlerin Bakım Yükünün Belirlenmesi (tez). (Determination of the burden of caregivers on oncology patients, thesis). İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2006.
  • 4. Öztop H, Şener A, Güven S. Evde Bakımın Yaşlı ve Aile Açısından Olumlu ve Olumsuz Yönleri. (Advantages and disadvantages of home care in the aspect of elderly and family).Yaslı Sorunları Araştırma Dergisi 2008;(1): 39-49.
  • 5. Tunks E, Bellissimo A. Behavioral Medicine: Concepts and Procedures. Stress, life events, and coping. New York: Pergamon; 1991.
  • 6. Tekin O, Göktaş O, Cebeci S. Yaşamın Güçlüklerine Karşı Tutumların Değerlendirilmesi – Bursa’da 298 Kişi Üzerinde Pilot Bir Çalışma. Yeni Tıp Dergisi 2009;26:79-84.
  • 7. Goktas O, Tekin O, Sencan I. Attitudes to the challenges of life among different occupation groups. Turk J Med Sci. 2011;41(6):1051-1057.
  • 8. Stoltz, P, Uden, G, Willman A. Support for Family Carers Who Care for an Elderly Person at Home – a Systematic Literature Review. Scandinavian Journal of Caring Sciences. 2004; 18(2),111-119.
  • 9. Erdem M. Yaşlıya Bakım Verme. (care for the elderly). Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2005; 8(3),101-106.
  • 10. Özçakar N, Kartal M, Dirik G, Tekin N, Güldal D. Burnout and relevant factors in nursing staff: What Affects the Staff Working in an Elderly Nursing Home? Turkish Journal of Geriatrics. 2012;15(3),266-272.
  • 11. Hanyok L A, Finucane T, Carrese J, Mullaney J. Potential Caregivers for Homebound Elderly: More Numerous Than Supposed? Journal of Family Practice. 2009;58 (7), E1-6.
  • 12. Kalınkara V, Kalaycı I. Yaşlıya Evde Bakım Hizmeti Veren Bireylerde Yaşam Doyumu, Bakım Yükü ve Tükenmişlik. (Life satisfaction, care burden and burnout of the individuals who have a caregiver service to the elderly at home).Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD). 2017;10(2),19-39.
  • 13. Arpacı F. Yaşlıya Bakan Kadınların Bakım Yüklerinin İncelenmesi. (A study into caregiving burden of women caring of the elderly). Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD) 2009; 1,61-72.
  • 14. Altın M. Alzheimer Tipi Demans Hastalarına Bakım Verenlerde Tükenmişlik ve Anksiyete (tez). İstanbul: Haydarpaşa Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği. 2006.
  • 15. Adak N. Yaşlıların Gayri Resmi Bakıcıları: Kadınlar. (Informal Caregivers of the Elderly: Women). Aile ve Toplum. 2003; 2,1-9.
  • 16. Akyar İ. Alzheimer Hastalarına Bakım Verenlerin Yaşadıkları Güçlükler (tez). (Strains of Caregivers of Alzheimer Patients, thesis). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2006.
  • 17. Çetinkaya F. Demanslı Hastaya Bakım Verenlerin Bakım Yükünün İncelenmesi (tez). (INVESTIGATION OF CARE BURDEN IN DEMENTIA PATIENT CAREGIVER, thesis). İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2008.
  • 18. Küçükgüçlü Ö. Bakım verenlerin Yükü Envanteri"nin Türk Toplumu İçin Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi (tez). İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2004.
  • 19. Dağdeviren T S. Evde Sağlık Hizmeti Alan Hastaların Bakım Veren Yakınlarında Bakım Yükünün Değerlendirilmesi (tez). Ankara: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Keçiören Eğitim ve Araştırma Hastanesi. 2017.
  • 20. Turk Tabipler Birliği Yayınları. (Turkish Medical Association). Evde Bakım Hizmetleri İle İlgili Sağlık Emek ve Meslek Örgütlerinin Görüş ve Yaklaşımları. 2016.
  • 21. Cayır Y, Avşar Ü Z, Avşar Ü, Cansever Z, Khan A S. Evde Sağlık Hizmetleri Alan Hastaların Özellikleri ve Bakım Verenlerin Beklentileri. (Characteristics of Patients Who Receive Home Health Services and Expectations of Caregivers). Konuralp Tıp Dergisi. 2013;5(3):9-12.
  • 22. Deniz S, Çeldir Emre J, Özdemir Ö. Evde Bakım Hizmetlerinin Takip Ettiği Hastalardaki Akciğer Enfeksiyon Sıklığı. (Frequency of Pulmonary Infection in Patients Followed by Home Care Services). Smyrna Tıp Dergisi. 2015; 1: 35-39.
  • 23. Boyoğlu R, Oktay S. Hastane Destekli Evde Bakım Hizmetleri ve Sunumu (Hospital-Supported Home Care Services and Presentation), l.O.F.N.H. Y.0 Hcmşirclik Dcrgisi, 2002;1(49), 99-118.
  • 24. Akça Kılıç N, Taşçı S. 65 Yaş Üstü Bireylere Bakım Verenlerin Yaşadıkları Sorunların Belirlenmesi. (Determination of the Problems Encountered by Those Providing Care for Elderly Above 65 Years Old). Sağlık Bilimleri Dergisi. 2005; 14(ek sayı):30-36.
  • 25. Kutlu M, Balcı S, Yılmaz, M. İletişim Beceri Eğitiminin Öğrencilerin Kendini Ayarlama ve İyimserlik Düzeylerine Etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 2004.
  • 26. Or R. Yaşlıya Bakım Veren Aile Bireylerinin Bakım Verme Yükü Ve Bakım Verenin İyilik Hali. (Caregiving Burden And Well-Being Of Family Caregivers Of Elderly Persons, thesis)Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2013.
KONURALP TIP DERGİSİ-Cover
  • ISSN: 1309-3878
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2009
  • Yayıncı: Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD adına Yrd.Doç.Dr.Cemil Işık Sönmez
Sayıdaki Diğer Makaleler

Distribution of Lymphoid Neoplasms in Northeast Turkey: A retrospective analysis of 1136 Cases According to the World Health Organization Classification

Zeynep SAGNAK YILMAZ, Ümit ÇOBANOĞLU

Türkiye’de COVİD-19 Salgın Sürecinde Bir Üniversite Hastanesi Deneyimi

Yasemin DURDURAN, Tevfik KÜÇÜKKARTALLAR, Bahar KANDEMİR, Fatma Gökşin Cİ HAN

Sağlık Alanında Metin Madenciliği Yöntemi

Selçuk Göksel TOPLU, Şengül CANGÜR

P2/MS ve AFP'nin Hepatoselüler Kanser Nüksünü Öngördürmedeki Yeri

Firdevs TOPAL, Ünal TAŞDEMİR, Zeynep Zehra GÜMÜŞ, Süleyman GÜNAY, Sabiye AKBULUT, Elif SARITAŞ YÜKSEK, Sezgin VATANSEVER, Fatih Esat TOPAL

Türkiye’nin Kuzeydoğusundaki Lenfoid Neoplazm Vakalarının Dağılımı: 1136 Vakanın Dünya Sağlık Örgütü Sınıflamasına Göre Retrospektif İncelenmesi

Ümit ÇOBANOĞLU, Zeynep SAGNAK YILMAZ

Türkiye’de Evde Sağlık Bakım Hizmetleri: Bolu Örneği

Muhammed Emin DEMİRKOL, Emine, Saadet CAN ÇİÇEK

Dermatoloji Polikliniğine Başvuran Hastaların Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları

Munise DAYE, Koray DURMAZ, Yasemin DURDURAN

Aile Yaşam Döngüsü

Fatma Gökşin Cİ HAN

Çocuklarda COVID-19 Hastalığı: Klinik Seyir, Tanı ve Tedaviye Genel Bakış ve Literatür Verilerinin Derlemesi

Önder KILIÇASLAN, Nadide Melike SAV, Seda Erişen KARACA, Kenan KOCABAY

Ankara’da Bir Kadın Doğum Hastanesine Başvuran Gebelerde Sigara Kullanımı ve Sigara Dumanından Pasif Etkilenme Durumlarının Araştırılması

Gamze BAL ERBAŞ, Tijen ŞENGEZER, Uzay YILDIRIM, Adem ÖZKARA