Tek Partili Yılların Ekonomi-Politiği ve Kadro Hareketi

1930’lu yıllarda, devletçi sanayileşme ağırlıklı politikalar ile hazırlanmış olan birinci ve ikinci beş yıllık sanayi planlarının uygulanması ile 1929 ekonomik buhranının olumsuz etkileri ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. Türkiye, bu dönemde Sovyetler Birliğinden sonra planlı kalkınmayı ekonomik ve toplumsal açıdan bir araç ve amaç olarak kullanan ikinci ülke olarak anılmaktadır. 1930’lu yıllarda uygulanılmaya çalışılan sanayi planları bu amaç ile hareket edilerek ve mevcut araçlar kullanılarak uygulanmaya çalışılmıştır. 1930’lu yıllara ait diğer bir gelişme ise devletçi sanayi politikalarının uygulanmasına destek veren bir aydın hareketi olan Kadro hareketidir. Planların hazırlanmasında kendilerinden ve yazdıkları yazılardan döneme damgalarını vurdukları konusunda belirgin bir hemfikirlilik vardır. Kadro hareketinin önerdiği devletçilik anlayışının temelinde, Türk devrim ideolojisini sistemleştirmeyi amaç edinen bir yaklaşım sergilenmiştir. Kadrocular; iç politika ile ilgili önerdikleri devletçilik ve planlı kalkınma, bunun yanında dış politika için önerdikleri merkez-çevre kuramı ile özgün bir akımın temsilcileri olmuşlardır

Anahtar Kelimeler:

Devletçilik, Kadro Hareketi, Devletçi Sanayileşme Politikası

A Political Economy Of Single-Party Years In Turkey And Kadro Movement

In 1930s, the negative effects of the Great Depression of 1929 was tried to be encountered by the introduction of the first and second 5 year industrial plans those were made up by the etatist industrial policies. In this period, Turkey was to be mentioned as the second country after Soviet Union that used development by planning for both economic and social aim an end. This was the main aim to employ the industrial plans in 1930s. Another improvement in 1930s was the Kadro Movement, which also was an enlightment movement that supported the development of etatist industrial policies. It was clear that they helped the improvement of the plans. The etatistic understanding that was proposed by the Cadre Movement was about an approach that aimed to systemize the Turkish Revolution ideology. Etatism and planned development, which were proposed for the internal policies and centre& periphery theory which was proposed for the external policies by the Cadre, had become a representative of a sui generis approach.

Keywords:

Etatism, Kadro Movement, Etatist Industrial Policies,

PDF

___

Ağaoglu, Ahmet (1994),Serbest Fırka Hatıraları, İstanbul, İletişim Yay.
Ağaoğlu, Samet (1998), Babamın Arkadaşları, İstanbul, İletişim Yayınları
Alpar, Cem, (1978), “Kadro Dergileri Tıpkı Basım”, 3 Cilt, AİİTA, Ankara
Aydemir, Şevket Süreyya (1989), Suyu Arayan Adam, 8. Baskı, İstanbul,
Aydemir, Şevket Süreyya (1990), İnkılap ve Kadro, İstanbul, Remzi Kitabevi, s.73.
Boratav, Korkut (1982), Türkiye’de Devletçilik, Savaş Yay., Ankara
Boratav, Korkut (1983), Türkiye’de Devletçilik, İktisat Politikaları ve Devletçilik İçinde, (Der. Nevin Coşar), Belge Yayınevi, İstanbul
Boratav, Korkut (2003), Türkiye İktisat Tarihi (1908-2002), Ankara, İmge Yay.,
Boratav,Korkut, (1999), “Korumacı ve Devletçi Sanayileşme;1933-1939”, 75.Yılda Çarklar- dan Chiplere İçinde, Türkiye İş Bankası, IMKB, Türk Tarih Vakfı, .
Bostancı, Naci (1990), “Kadrocular ve Sosyo-Ekonomik Görüşleri”, Ankara.
Cemal, Hasan (1999), Kimse Kızmasın Kendimi Yazdım, İstanbul: Doğan Kitapçılık.
Coşar, Nevin (1995), Türkiye’de Devletçilik, İstanbul: Bağlam Yay..
Çavdar, Tevfik, (2003), Türkiye Ekonomisinin Tarihi 1900-1960, İstanbul: İmge Kitabevi.
DİE, (1994), İstatistik Göstergeler, 1923-1992, Ankara
Ertan, Temuçin Faik (1994), Kadrocular ve Kadro Hareketi, Ankara, Kültür Bakanlığı Yay., ss.51-52.
Georgeon, François (1986) Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri-Yusuf Akçura- (1876-1935), İstanbul, Yurt Yay., s.16
Gülalp, Haldun (1987), Gelişme Stratejileri ve Gelişme İdeolojileri, İstanbul: Yurt Yay.
İnan, Afet (1933), Devletçilik İlkesi ve T.C Birinci Sanayi Planı, Ankara: TTK Yay.
Kaymak, Erol (1993), Sultan Galiyev ve Sömürgeler Enternasyonali, İstanbul, İrfan Yay.
Kepenek Yakup ve Nurhan Yentürk, (1995) Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi
Kerwin, Robert W. (1995), “Türkiye’de Devletçilik ve Sanayileşme”, (Der. Nevin Coşar), “Türkiye’de Devletçilik”, İstanbul: Bağlam Yay.
Keser, İhsan (2000), Türkiye’de Siyaset ve Devletçilik, Ankara: Gündoğan Yay.
Köse, A. H. Şenses, ve Yeldan, Erinç (2003), “İktisat Üzerine Yazılar, Küresel Düzen, Bi- rikim, Devlet ve Sınıflar”, İstanbul: İletişim Yay.
Kuruç,Bilsay (1993) Belgelerle Türkiye İktisat Politikası, CiltII, Ankara
Özdemir, Hikmet (1993) Sol Kemalizm (1960’lar Türkiye’sinde Yön Hareketi), İstanbul, İz Yay.
Pamuk, Şevket (2003) “ Karşılaştırmalı Açıdan Türkiye’de İktisadi Büyüme: 1880-2000”, İktisat Üzerine Yazılar I, Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sorunlar, Der. A.H.Köse, F. Şenses, E Yeldan, İletişim Yayınları, sf.383,399
Semiz, Yaşar (1996), Atatürk Döneminin İktisadi Politikası, Konya: Saray Kitapevi, Konya.
Sezen, Seriye (1999), Devletçilikten Özelleştirilmeye Türkiye’de Planlama, Ankara: TODAİ Yay.
Sezgin, Ömür (1978), “Kadro Hareketi”, Cem Alpar (Derl), Kadro Tıpkı Basım, Ankara, AİTİA Yay., ss.. 11-20.
Sunay, Cengiz (2007), Türk Siyasi Hayatının Bunalım Evreleri ve Ordu, Türkiye Günlüğü, Sayı: 89, ss.103-140.
Sunay, Cengiz (2008), Tek Partili Yılların Ekonomi politiği, Türkiye Günlüğü, Sayı: 91, ss.103-118
Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim (1977) 1929 Dünya Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları, Ankara: ODTÜ Yay.
Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim (1982), Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Olu- şumu, Ankara: ODTÜ Yay.
Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim (2003), Kadrocuları ve Kadro’yu Anlamak,İstanbul: Türk Tarih Vakfı Yurt Yay.
Tezel, Yahya S. (1986) Cumhuriyet döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yayınları, 2.nci Basım,
Tezel, Yahya Sezai (2002), Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yay.
Tokgöz, Erdinç (1999), Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi, Ankara, İmaj Yay.
TÜRK TARİH KURUMU (1989), “Türkiye Cumhuriyetinin İkinci Sanayi Planı”, Ankara, TTK Yay.
Türkeş, Mustafa (1999), Kadro Hareketi, Ankara, İmge Yayın evi
Türkeş, Mustafa (2001), A Patriotic Leftist Development Strategy Proposal in Turkey in the 1930’s: The Case of The Kadro (Cadre), Movement, Int. J. Middle East Stud. 33.