Stoma ve Yara Bakım Hemşireliği’nin Tarihsel Gelişim Süreci: Türkiye Örneği

Bu çalışmanın amacı, Stoma ve Yara Bakım Hemşireliği (SYBH)’nin Türkiye’deki gelişim sürecini örnekleriyle açıklamaktır. SYBH; abdominal bölgede yapay yolla ağızlaştırılan açıklığı bulunan veya dış etkenler nedeniyle deri/deri altıdaki dokularda, organlarda anatomik ve fonksiyonel bütünlüğü bozulan bireyin, bakım gereksinimlerini belirlemeye, ilgili girişimleri uygulamaya, değerlendirmeye; bireyin kendi gereksinimlerini karşılayabilir düzeye getirmeye yönelik yapılan bakım uygulamalarının bütününü kapsar. Dünyada SYBH’nin gelişimi 1950’lerin sonlarına rastlamasına rağmen, Türkiye’deki gelişmeler bulunduğumuz çağın başlangıcına denk gelir. Türkiye’de bu alanda yaşanan en önemli gelişme, ilk Stomaterapi Ünitesinin ve Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği’nin kurulmasıdır. İkinci olarak, 2011 yılında SYBH’nin yasa ile tanımlanması ve görev/yetki/sorumluluklarının belirlenmesidir. Bir mesleğin profesyonelleşme sürecinde taşıyacağı kriterleri karşılamada önemli yol kat eden SYBH, Türkiye’de önemli projelerle gündeme gelmiştir. Sonuç olarak SYBH aktif olarak gelişmeye ve yapılanmaya devam ederek stoması ve yarası olan bireylerin/ ailelerin yaşamlarında fark yaratmaktadır.

The Importance of Dyadic Adjustment and Quality of Life in Infertile Couples

This study explains the historical development of ostomy and wound care nursing (OWN) in Turkey with examples. OWN involves all of the necessary care practices required when determining the care needs of an individual who has undergone an artificial opening into abdomen or in whom the anatomical and functional integrity of the skin and subcutaneous tissues/organs has been disrupted by external factors, when administering and evaluating the relevant interventions, and when administering care to allow patients to fulfil their own needs. Although the development of OWN dates to the late 1950s, its emergence in Turkey dates to the beginning of this century. The most remarkable progress noted in this field in Turkey has been the establishment of the first stomatherapy unit, the Association of Wound, Ostomy and Incontinence Nursing, while a further milestone has been that OWN was defined by law in 2011, determining its duties/power/ responsibilities. As an occupation, OWN, which has come a long way on the road to fulfilling the necessary criteria for its professional recognition, has gained currency with a number of important projects in Turkey. In conclusion, by continuing its active development and evolution, OWN is making a difference in the lives of patients and families alike.

PDF

___

1 . McFerran T. Nursing dictionary [Hemşirelik sözlüğü]. Pektekin Ç, Dursun Ş, translator. İstanbul: İstanbul Medikal Sağlık ve Yayıncılık; 2017.

2 . Göçmen Baykara Z. Hemşirelik bakım kavramı. TJOB. 2014;1(2):92-9. doi: 10.5505/tjob.2014.54264.

3 . Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. T.C. Resmi Gazete; 2011 April 19. No. 27910. Available from: http://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm

4 . Karadağ A. Gazi Hastanesi Stomaterapi Ünitesi. Cerrahi Ostomi Dergisi. 2008;1(1):50-2.

5 . YOİHD Nedir? [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/sayfa.aspx?id=86

6 . Hemşirelik kanununda değişiklik yapılmasına dair kanun. T.C. Resmi Gazete; 2007 May 2. No. 26510. Available from: http://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070502-3.htm

7 . Dernek Haberleri [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/haberler.aspx

8 . Adıgüzel O, Tanrıverdi H, Sönmez Özkan D. Mesleki profesyonellik ve bir meslek mensupları olarak hemşireler örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2011;9(2):239-60.

9 . Yara Dökümanları [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/sayfa.aspx?id=81

10 . Formlar [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/sayfa.aspx?id=78

11 . Videolar [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/sayfa.aspx?id=118

12 . . Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi [internet]. Available from: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/

13 . PubMed US National Library of Medicine National Institutes of Health. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=ostomy +wound+nursing+turkey

14 . Google Akademik. Available from: https://scholar.google.com.tr/ scholar?as_ylo=2018&q=stoma+yara+hem%C5%9Firelik+&hl=tr&a s_sdt=0,5

15 . Karadağ A, Hisar F, Özhan Elbaş N. The level of professionalism among nurses in Turkey. J Nurs Scholarsh. 2007;39(4):371-4. doi: 10.1111/j.1547-5069.2007.00195.x.

16 . Mevcut Üyeler [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/sayfa.aspx?id=115 17 . Ulusoy F. Hemşireliğin meslekleşmesi. Türk Hemşireler Dergisi. 1990;39(1):13-6.

18 . . Stomaterapi Üniteleri [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/sayfa.aspx?id=117

19 . Organizasyon ve İşlev Standartları [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/sayfa. aspx?id=129

20 . Dünya Ostomililer Günü Etkinliği [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/haber. aspx?id=20

21 . Basınç Ülserini Önleme Günü Etkinliği [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd. org.tr/haber.aspx?id=69

22 . Stoma Hastaları ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd. org.tr/images/cust_files/170310164636.pdf

23 . Hemşirelik yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete; 2010 March 8. No. 27515. Available from: h t t p : / / w w w . r e s m i g a z e t e . g o v . t r / eskiler/2010/03/20100308-4.htm

24 . Tamamlanan Kurslar [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www.yoihd.org.tr/sayfa.aspx?id=108

25 . Karadağ A. Derneklerimizi tanıyalım, Yara Ostomi İnkontinans Hemşireliği Derneği. Sağlıkla. 2013;Nisan:32-3.

26 . Stoma ve Yara Bakımı Hemşireliği Sertifikalı Eğitim Uygulama Yetkisi Alan Sağlık Tesisler [internet]. T.C. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü Sağlık Bakım, Hasta Hizmetleri ve Eğitim Dairesi Başkanlığı. Available from: https://khgmsaglikbakimdb.saglik.gov.tr/ TR,44170/1-stoma-ve-yara-bakimi-hemsireligi-sertifikali-egitimuygulama- yetkisi-alan-saglik-tesisler.html

27 . Stoma ve Yara Bakım Hemşireliği Sertifika Programı. Koç Üniversitesi Semahat Arsel Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Merkezi. Available from: https://sanerc.ku.edu.tr/wp-content/uploads/sites/53/2018/01/ Stomabrosur1001.pdf

28 . “14. Yara Bakım Hemşireliği Kursu.” Yara Bakım Derneği, 20-22 Nisan 2018, Adana. Available from: https://www.kongreuzmani.com/14-yarabakim- hemsireligi-kursu.html

29 . Stoma ve Yara Bakım Hemşireleri Etik İlkeleri 2014 [internet]. Yara Ostomi İnkontinans Hemşireleri Derneği. Available from: http://www. yoihd.org.tr/images/cust_files/141027142205.pdf

30 . Karadağ A. Stoma ve yara bakım hemşireliği: Tarihsel gelişim süreci, rol ve işlevleri. J Pediatr Nurs-Special Topics. 2015;1(1):1-8.

31 . Karadağ A, Çalışkan N, Göçmen Baykara Z. Hemşirelik teorileri ve modelleri. 1st ed. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2017.

Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 2618-5741
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2004
Yayıncı: Koç Üniversitesi HYO Semahat Arsel Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Merkezi (SANERC)