Uluslararası Sürdürülebilir Kent Ölçütleri Bağlamında Türkiye İçin Bir Değerlendirme

Çağımızda yaşanan ekolojik krizin temelinde insan faaliyetleri yatmaktadır. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (Intergovermental Panel on Climate Change-IPCC) tarafından yapılan çalışmalarla bilimsel olarak kanıtlandığı üzere insanların özellikle kentsel alanlarda gerçekleştirdiği faaliyetler, doğal kaynakların zarar görmesine ve doğanın taşıma kapasitesinin çok üzerinde kirletilmesine sebep olmaktadır. Dolaysıyla iklim değişikliği başta olmak üzere çevresel problemlerle mücadelede uluslararası toplum tarafından gerçekleştirilen çalışmaların ve çabaların başarıya ulaşabilmesi için insan faaliyetlerinin yoğunlaştığı kentlere odaklanılması büyük önem taşımaktadır. Sürdürülebilir nitelikte kentsel gelişmeyi sağlamak doğrultusunda farklı ülkeler, uluslararası birlikler ve uluslararası organizasyonlar tarafından sürdürülebilir kent modelleri ve ölçütleri ortaya konulmuştur. Ortak hedefler etrafında birleşseler de farklı sürdürülebilir kent modellerine ait ölçütler, bu modellerin tasarlandığı ülkelere ya da kuruluşların önceliklerine göre şekil almaktadır. Bu çalışma kapsamında, sürdürülebilirliği amaçlayan söz konusu kent modellerinin, Türkiye kentlerinde çevresel ve kentsel sorunların çözümünde kullanılabilirlikleri ve katkılarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında ele alınan 17 sürdürülebilir kent modelinin ölçüt setleri incelenmiştir. Modeller kapsamında yapılan değerlendirmede sürdürülebilir kentlere ulaşmada; kentlerde katılımcı bir yaklaşımla doğal kaynakların bütünleşik yönetiminin sağlanmasının, yerel enerji kaynaklarının kullanılmasının, sıfır atık yaklaşımının hayata geçirilmesinin, yerel kültürel değerlerin korunmasının, akıllı ulaşım ve altyapı imkânlarının oluşturulmasının ve tüm bunlara yönelik politika ve stratejilerin yerel özellikler de dikkate alınarak tespit edilmesinin ortak unsurlar olarak ön plana çıktığı görülmüştür. Çalışma kapsamında yapılan değerlendirmede, söz konusu modellerin prensip ve ölçütlerinden yola çıkılarak, Türkiye'nin çevresel, ekonomik, sosyal ve kültürel koşullarının göz önünde bulundurulması ile Türkiye için ulusal bir sürdürülebilir kent modelinin kurgulanmasına önemli katkı sağlayacakları sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilirlik, Kent Modelleri, Çevre, Yerellik, kent ölçütleri

An Evaluation for Turkey in the Context of International Sustainable Urban Criteria

Human activities are the basis of the ecological crisis in our age. As scientifically proven by the studies conducted by the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), activities carried out by people, especially in urban areas, cause damage to natural resources and create pollution beyond the carrying capacity of the nature. Therefore, it is of great importance to focus on urban areas where human activities are concentrated in order to achieve the success of the efforts by the international community in the fight against environmental problems, especially for climate change. Sustainable urban criteria have been put forward by different countries, international associations and international organizations to ensure sustainable urban development. Despite they contain some common goals, the criteria for different sustainable urban evaluation systems are shaped according to the countries or organizations' priorities. In this study, evaluation of usability and contribution of the sustainable urban criteria while solving environmental problems in the urban areas was aimed. Within the scope of the study, 17 sustainable urban evaluation criteria sets were examined. In the evaluation made within the scope of the criteria sets; ensuring the integrated management of natural resources in the urban areas, using local energy resources, implementing the zero-waste approach, protecting local cultural values, creating smart transportation and infrastructure facilities and determining the policies and strategies for all these by taking local characteristics into consideration were defined as the common points. From the evaluation made in this study, it was obtained that the stated sustainable urban criteria sets, with taking into consideration of Turkey's environmental, economic social and cultural conditions, will provide important contribution to creating the national sustainable urban criteria set for Turkey.

Keywords:

Artificial Intelligence, Painting, Photography, Machine Learning,

PDF

___

Aalborg Şartı (1994) http://www.sustainablecities.eu/fileadmin/repository/Aalborg_Commitments/Aalborg_Commitments_English.pdf, (erişim: 22.02.2018)
Aaalborg10+, http://www.aalborgplus10.dk/ (erişim: 22.02.2018)
Arar, A., A. (2017), Yerel Gündem 21, http://www.mfa.gov.tr/yerel-gundem-21.tr.mfa (06.10.2018)
Avrupa Kentli Hakları Deklarasyonu, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, http://mimarlarodasıankara.org/?id=964 (erişim: 22.02.2018)
BM-Binyıl Kalkınma Hedefleri http://www.un.org.tr/includes/files/Binyil02.pdf (erişim: 22.02.2018)
BM-HABİTAT III, (2016), Outcome Document of the UN Conference on Housing and Sustainable Urban Development, https://www2.habitat3.org/bitcache/99d99fbd0824de50214e99f864459d8081a9be00?vid=591155&disposition=inline&op=view, (erişim: 15.05.2018)
Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-HABITAT) (2018), http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-insan-yerlesimleri-programi.tr.mfa (erişim: 15.05.2018)
Birpınar, M. ve Tuğaç, Ç. (2018), “Impacts of Climate Change on Water Resources of Turkey”, 4th International Conference on Water Resources and Wetlands, Romanian Limnogeographical Association, Tulcea-Romania.
BM-Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri 11: Sürdürülebilir Şehirler ve Yaşam Alanları, http://www.kureselhedefler.org/hedefler/surdurulebilir-sehir-ve-yasam-alanlari/ (erişim: 22.02.2018)
Citta Slow-Türkiye, http://cittaslowturkiye.org/#cittaslow (erişim: 22.02.2018)
ÇŞB-Habitat, https://habitat.csb.gov.tr/ (erişim: 23.06.2018)
ÇŞB-Şehir 2023, http://csb.gov.tr/sehir-2023-te-erkilet-icin-adimlar-atildi-bakanlik-faaliyetleri-23139 (erişim: 22.08.2018)
ÇŞB-Sıfır Atık (2018), http://sifiratik.gov.tr/, (erişim: 22.11.2018)
EC Europa (2018), Indicators for Sustainable Cities Report, In-depth Report 12. Produced for the European Commission DG Environment by the Science Communication Unit, UWE, Bristol. http://ec.europa.eu/environment/integration/research/newsalert/pdf/indicators_for_sustainable_cities_IR12_en.pdf (erişim: 21.05.2018)
ECOCITY Final Report (2001), http://www.rma.at/sites/new.rma.at/files/ECOCITY%20%20_%20Final%20Report.pdf, (17.02.2018)
ECOCITY Book 2: How to Make it Happen (2008), http://www.gea21.com/_media/proyectos/ecocity/ecocity_book_2.pdf (17.01.2018)
EEA (2018), Urban Metabolism Framework, http://www.eea.europa.eu/ (erişim: 22.08.2018)
Ertan, 2008, “Kentli Hakları ve Kente Karşı Suç Bağlamında Kentli Etiği”, Muğla Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), 20:1-22.
European Green Capital (2013), http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/wp-content/uploads/2013/02/EGCA_2021_Will_Your_City_Brochure.pdf (erişim: 22.08.2018)
European Green Capital Award (2018), http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/applying-for-the-award/eligibility_check/ (erişim: 22.08.2018)
INDC-TR (2015), https://www4.unfccc.int/sites/submissions/INDC/Published%20Documents/Turkey/1/The_INDC_of_TURKEY_v.15.19.30.pdf (erişim: 16.02.2018)
IPCC Cities and Climate Change Science Conference, http://www.ipcc.ch/meetings/cities/, (erişim 25.05.2018)
Jabareen Y. R., (2006), “Sustainable Urban Forms”, Journal of Planning Education and Research, 26: 38-56.
Karasu, M., A. (2008), “Kentli Haklarının Gelişimi ve Hukuki Boyutları”, TBB Dergisi, 78(2008): 37-52.
Karakuzulu, Zerrin, (2010), “Sürdürülebilir Kentler ve Kasabalar, Yerel Gündem 21 ve Bursa Örneği", TÜCAUM VI. Ulusal Coğrafya Sempozyumu 2010- Bildiri Kitabı, 397-406.
Keleş, R.(1994). Kent ve Çevre Haklarının Korunması Üzerine Gözlemler. Prof. Dr. Yılmaz Günal’a Armağan, 49(3-4): 275-281.
Keleş, A. ve Mengi, R. (2013), Avrupa Birliği’nin Bölge Politikaları, İstanbul: Cem Yayınevi.
Kuban, B. (2014), Yerel Seçimler İçin Sürdürülebilir Kentler Şartı, http://ekoiq.com/yerel-secimler-icin-su%CC%88rdu%CC%88ru%CC%88lebilir-kentler-sarti-yeni-bir-sey-soylemek-mu%CC%88mku%CC%88n-mu%CC%88/ (erişim: 16.02.2018)
Küresel Hedefler (2018), http://www.kureselhedefler.org/ (erişim: 16.10.2018)
KWR (2018), City Blueprint, https://www.kwrwater.nl/en/tools-producten/city-blueprint/ (erişim: 16.10.2018)Le Courbusier (2009), Atina Anlaşması (Çev. Ayda Yörükan), İstanbul: YKY.
Lehmann S., (2010), “Green Urbanism: Formulating a Series of Holistic Principles”, SAPIENS, http://sapiens.revues.org/1057, (erişim: 05.05.2018)
Mega, V. ve Peterson, J. (1998), Urban Sustainability Indicators, https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_files/pubdocs/1998/07/en/1/ef9807en.pdf (erişim: 16.10.2018)
Mutlu, A. (2002), “Kent Hakları bakımından Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ve Türkiye”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 11(3), s. 33-58.
OECD, (2016), Compact City Policies: A Comparative Assessment, http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/urban-rural-and-regionaldevelopment/compact-city-policies_9789264167865-en#.WRMoIdLyjMw, (erişim: 14.05.2018)
OSB (2016), İklim değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi, http://iklim.ormansu.gov.tr/ (erişim: 14.05.2018)
Özcan K. (2012), “Sürdürülebilir Kent Modeli”, “Sürdürülebilir Kentsel Gelişme”, Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük, Melih Ersoy (Ed.), İstanbul: Ninova Yayıncılık.
PeBBu, (2017), Compact City, http://www.reading.ac.uk/PeBBu/state_of_art/urban_approaches/compact_city/compact_city.htm (erişim: 14.05.2018)
Pektaş, E. K. & Akın, F.(2010) “Avrupa Kentsel Şartları Perspektifinde Bir Kentli Hakkı Olarak Katılım Hakkı ve Türkiye”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, B.Duru (Çev.), 12(2), 23-49.
Resmi Gazate (2016), Karapinar Yenilenebilir Enerji Kaynak Alani (Yeka) Yurt İçinde Üretim Karşılığı Tahsisi (YÜKT) Yarışma İlanı http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/ilanlar/eskiilanlar/2016/10/20161020.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/ilanlar/eskiilanlar/2016/10/20161020-4.htm (erişim: 14.02.2018)
RFSC (2018), The Reference Framework for Sustainable Cities, http://rfsc.eu/ (erişim: 14.05.2018)
Siemens (2018), Europeen Green City Index, https://www.siemens.com/entry/cc/features/greencityindex_international/all/en/pdf/report_en.pdf (erişim: 14.05.2018)
Siemens.co.uk (2018), What is Urban Sustainability? https://www.siemens.co.uk/education/pool/teachers/crystal/downloads/what_is_urban_sustainability_v1.pdf, (erişim: 14.05.2018)
STAR (2016), STAR Community Rating System, http://www.starcommunities.org/wp-content/uploads/2016/10/STARV2_RatingSystem_Final1.pdf (erişim: 14.05.2018)Sustainable Cities (2012), Indicators for Sustainability: How Cities Are Monitoring And Evaluating Their Success, https://sustainablecities.net/wp-content/uploads/2015/10/indicators-for-sustainability-intl-case-studies-final.pdf (erişim: 21.11.2018)
Sürdürülebilir Kalkınma http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2017/05/esenler.pdf (erişim: 21.11.2018)
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Raporu (2018), http://sdgactioncampaign.org/wp-content/uploads/2018/06/TheSustainableDevelopmentGoalsReport2018.pdf (erişim: 21.11.2018)
Şentürk, H. (2008) Belediyeler İçin Kent Hukuku ve Kentli Hakları Rehberi, http://www.ihd.org.tr/index.php/makaleler-mainmenu-125/937-kent1haklarinin-kavramsal-temeller.html/ (erişim: 14.05.2018)
Türkiye İstatistik Kurumu, Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15844 (erişim: 14.05.2018)
UCI (2018), Urban China Initiative, http://www.urbanchinainitiative.org/en/about/index.html (erişim: 14.05.2018)
UNFCCC- Paris Agreement (2015), http://unfccc.int/files/essential_background/convention/application/pdf/english_paris_agreement.pdf (erişim: 14.05.2018)
Urban Ecosystem-Europa (2007), http://www.dexia.com/EN/journalist/press_releases/Documents/20080201_urban_ecosystem_UK.pdf (erişim: 14.05.2018)
Urban Indicators Guidelines (2004), https://unhabitat.org/urban-indicators-guidelines-monitoring-the-habitat-agenda-and-the-millennium-development-goals (erişim: 14.05.2018)
Urge-Vorsatz D. (2018) Resilient Cities, 1,5 Degree Global Warming, Working Group III, https://www.slideshare.net/ipcc-media/resilient-cities-and-15c-climate-change (erişim: 21.11.2018)
Williams, C., Zhou, N., He, G., Levine, M. (2012), “Measuring in All the Right Places: Themes in International Municipal Eco-City Index Systems” , Conference Paper, ACEE Summer Study on Energy Efficiency in Buildings, https://aceee.org/files/proceedings/2012/data/papers/0193-000365.pdf#page=1 (erişim: 21.11.2018)
World Bank (2012), The Eco2 Cities, http://siteresources.worldbank.org/INTURBANDEVELOPMENT/Resources/336387-1270074782769/Eco2_Cities_Guide-web.pdf (erişim: 20.01.2018)
Zhou N., He G., Williams C., Fridley D., (2015), “ELITE Cities: A Low-carbon Eco-city Evaluation Tool for China”, Ecological Indicators, Vol: 48 (2015), pp.448-456.