Kent İle Kıyı Arasında Kamusal Mekan Kalitesinin Frankfurt - Main Örneği Üzerinden İncelenmesi

İnsan, bulunduğu doğal çevre içerisinde yaşamının devamlılığını sağlamanın yanında bir takım sosyal ve fiziksel aktivitelere de ihtiyaç duymaktadır. Bu ihtiyaçlarını karşılayabilmek için bulunduğu çevreyi paylaşmalı ve diğer insanlar ile sosyal bir etkileşim alanı içerisinde birlikte olmalıdır. İnsanların belirli bir değer ya da ayrıcalık gözetmeksizin aynı şartlarda kullanım ihtiyacı duyduğu bu ortak alanlar kamusal alanları oluşturmaktadır. Bu kentsel alanların insanlar üzerinde sosyal, fiziksel, düşünsel, algısal ve psikolojik bir takım etkileri vardır. Bu etkiler toplumun yaşam kalitesini ve insanların mekan ile kurdukları ilişkinin kalitesi belirler. Kıyı ve kent arasında sıkışmış olan mekanlar yeterince konforlu mu? Bu alanlarda su ile kurulan ilişki yeterince güçlü mü? Bu çalışmada bir kamusal alan olarak nehir kıyılarındaki mekan kalitesinin, Frankfurt – Main nehri özelinde incelenmesi ile kent ile kamusal açık alanlar arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Dünya genelinde 1000’den fazla kamusal alanda yapılan araştırmalar sonucu başarılı bir kamusal alan için dört temel kalite ölçütü; “erişim & bağlantılar, kullanım & eylemler, konfor & biçim, sosyalleşebilirlik” olarak belirlenmiştir (Madden, 2001: 11-20). Bu çalışma ile sırasıyla nehir ile kent arasındaki tarihsel süreç, kıyıların kent ile kurduğu ilişki, kıyılarda kamusal alan kullanımları, kıyı ve kent arasındaki alanların mekan kalitesinin ölçülmesi, gözlem ve literatür araştırması, harita ve fotoğraf ile belgeleme yöntemi ile Lynch’in ‘iyi bir şehir yapısı’ için belirlediği canlılık (sağlıklı bir çevre), hissiyat (mekan ve kimlik hissi), adaptasyon, erişim ve kontrol kriterleri üzerinden incelenmiştir (Lynch K., 1984). Bir puan tablosu oluşturarak, çalışma üzerine bir rapor oluşturulmuştur. Çalışma sınırlarını kentin zengin tarihi dokusunu oluşturan Bahnhofsviertel, Altstad ve nehrin karşı kıyısını oluşturan Sachsenhausen bölgesi arasındaki kamusal kıyı alanları ve Römerberg ile Dom Meydanları oluşturur. Bu çalışma sonucunda elde edilen bilgi, gözlem ve literatür araştırmasına dayanarak Frankfurt ve Main nehri arasındaki kıyı alanlarında bir kamusal mekan kalitesi değerlendirmesi yapmak, kıyı alanlarının gelişimine katkı sağlamak ve geleceğe yönelik kıyı kullanım önerileri getirerek kıyılarda mekan kalitesinin iyileştirilmesine katkı vermek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kamusal Mekan, Kamusal Kıyı Alanları, Mekan Kalitesi, Frankfurt Main Kıyıları

The Quality of Public Space Between the City and the Coast Examining the Frankfurt – Main Example

In addition to ensuring the continuity of the life in the natural environment, people also need some social and physical activities. In order to meet these needs, they should share their environment and be together with other people in a social interaction area. These common areas, which people need to use under the same conditions without considering a certain value or privilege, constitute public spaces. These urban areas have a number of social, physical, intellectual, perceptual and psychological effects on people. These effects determine the quality of life of the society and the quality of the relationship that people establish with the place. Are the spaces pressed between the coast and the city comfortable enough? Is the relationship with water strong enough in these areas? In this study, as a public space, the quality of the space on the banks of the river was examined in the Frankfurt-Main River and the relationship between the city and public open spaces was evaluated. As a result of research conducted in more than 1000 public spaces around the world, four basic quality criteria for a successful public space are; “access & connections, use & actions, comfort & form, sociability” (Madden, 2001: 11-20). n this study, the historical process between the river and the city, the relationship between the coasts and the city, the use of public spaces on the coasts, the measurement of the quality of the spaces between the coast and the city, the observation and literature research, the map and photograph and documentation method, Lynch's 'good city It has been examined through the criteria of vitality (a healthy environment), feeling (sense of place and identity), adaptation, access and control (Lynch K., 1984). By creating a scoreboard, a report on the study was created. The Bahnhofsviertel, which forms the rich historical texture of the city, and the public coastal areas between the Altstad and the Sachsenhausen region, which forms the opposite bank of the river, and the Römerberg and Dom Squares form the working boundaries. Based on the information, observations and literature research obtained as a result of this study, to make a public space quality assessment in the coastal areas between the Frankfurt and Main river, to contribute to the development of coastal areas and to contribute to the improvement of the quality of the space on the coasts by making suggestions for future coastal use.

Keywords:

Public Spaces, Public Riverside Spaces, Quality of Public Spaces, Frankfurt Main Riversides,

PDF

___

Alexander, C.; Ishikawa, S.; Silverstein, M. A Pattern Language; Towns-Buildings-Construction; Oxford University Press: New York, NY, USA, 1977.
Breen, A., & Rigby, D. (1996). The New Waterfront. Singapore: Mc Graw Hill.
Bruttomesso, R. (2001). Complexity on the urban waterfront. In R. Marshall (Ed.), Waterfronts in Post-Industrial Cities. New York: Taylor & Francis.
Carr, S., Francis, M., Rivlin, L.G. ve Stone, A. M. (1992). Public spaces. Cambridge: Cambridge Üniversitesi.
Carr, S., Francis, M., Rivlin, L.G., Stone, A.M., (1992), Public Space. Cambridge: Cambridge University Press.
Çelik F., Erdönmez E. (2016) Kentsel Mekanda Kamusal Alan İlişkileri, Yıl 2016, Cilt , Sayı 14, 145 - 163, 01.09.2016/ Madden, 2001,: 11-20)
Gehl, J. 2001. Life Between Buildings (5th Edition), Danish Architectural Press, Copenhagen.
Hakyemez, D. 1987. “Kıyılarımızın sorunu: Tanımsızlık” adlı yazı, Bilim ve Teknik Dergisi, Sayı: 230,
İnceoğlu, M., Aytuğ, A., Kentsel Mekânda Kalite Kavramı, Megaron Dergisi, 4,3, 2009,131-146.
Kılıç, A., Akın, O., Koç, E., (2016) Kıyı Alanlarına Yönelik Yasal ve yönetsel çevçevenin planlama yansımaları: Yasalar, kurumlar ve parçalanmış kıyı mekanı, Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fak. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul, Türkiye.
Kılınç C., İnceoğlu M., Balçık S.,ALKU Journal of Science 2021, Sayı 3(2): 50-63 e-ISSN: 2667-7814
Köseoğlu, Emine, 2012, Kurgusal Olarak Farklılaşan Örüntülerde Mekânsal Okunabilirliğin Biçimsel, Dizimsel ve Öznel Boyutları, Yıldız Teknik Üniversitesi, FBE, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
Lanchester, H.V. Park Systems for Great Cities. Builder 1908, 95, 343–348.
Lynch, K, (1984), Good city form, Cambridge, Mass.: MIT Press.
Lynch, K., Good City Form, MIT Press, Cambridge, Mass; içinde, İnceoğlu, M., Aytuğ, A., Kentsel Mekânda Kalite Kavramı, Megaron Dergisi, 4,3, 2009,131-146.
Nasar J.L., (1998), The evaluative image of the city Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Nasar J.L., (1988), Environmental aesthetics: theory, research, and applications, Cambridge: Cambridge University Press.
Rapoport, A., (1982), The meaning of the built environment: A nonverbal communication. Beverly Hills, CA: 145 Sage Publications
Robinson, C.M. The Improvement of Towns and Cities or The Practical Basis of Civic Aesthetics; G.P. Putnam’s Sons: New York, NY, USA, 1901. [Google Scholar]
Voordt, D. J. M. van der, (2005), Architecture in use: an introduction to the programming, design and evaluation of buildings / Amsterdam: Architectural Press.
Şekil 1. Mekansal Kalite Göstergeleri (Van d.V.T.J.M, Van W. H.B.R., 2005) / Spatial Quality Parameters (İnceoğlu 2007 ve Voordt 2005)
Şekil 2. Frankfurt Kent Tarihi, Erişim Tarihi: 25.11.2021 https://prezi.com/rgs-hc_wmb9x/die-stadtentwicklung-von-frankfurt/
Şekil 3. Frankfurt 2021, Stadtplannungsamt Kentin Yapılaşma Haritası Erişim Tarihi 17.12.2021 https://geoportal.frankfurt.de/karte
Şekil 4. Frankfurt Innenstadt-Altstadt ve Main Nehri Morfolojik Yapısı Erişim Tarihi: 11.11.2021 https://docplayer.org/48368610-Stadtentwicklung-frankfurt-am-main-die-leitprojekte-martin-hunscher-stadtplanungsamt-frankfurt-am-main.html
Şekil 5. 1890-1900 arası Nikolai Kilisesi ve Adalet Çeşmesi Erişim Tarihi: 15.11.2021 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Romerberg_and_Nicholas_Church,_Frankfort_on_Main_ (i.e.Frankfurt_am_Main),_Germany-LCCN2002713664.jpg
Şekil 6. Römerberg Meydanı, Rekontrüksiyon Çalışmaları Sonucu https://jordanrec.com/archives/57519
Şekil 7. Frankfurt Katedrali ve Eiserner Köprüsü Erişim Tarihi: 19.11.2021 https://viel-unterwegs.de/reiseziele/deutschland/frankfurt-am-main/sehenswuerdigkeiten/
Şekil 8. Ersin Abay _ Kıyı Analiz Eskizleri
Şekil 9. Ersin Abay _ Bağlantı Yolları Analizi
Şekil 10. Frankfurt Tarihi Köprü ve Maininsel Erişim Tarihi: 11.12.2021 https://www.dreamstime.com/photos-images/bridge-over-main-river-frankfurt-germany.html
Şekil 11. Frankfurt Main Nehir Kıyısı ve Parklar Erişim Tarihi: 08.11.2021 https://www.frankfurt-greencity.de/en/berichte-uebersicht/status-and-trends/climate-and-open-spaces/renewing-frankfurts-energy/
Şekil 12. Römerberg Meydanı, Dom Meydanı ve Pauls Meydanı Erişim Tarihi: 15.11.2021 http://cargocollective.com/borgarmynd/Frankfurt-3d-Map
Şekil 13. Ersin Abay _ Römerberg Meydan Analizi
Şekil 14. Ersin Abay _ Kent Doku Analizi
Şekil 15. Eiserner Steg / Sachsenhausen Tarafından Kente Bakış Erişim Tarihi : 01.12.2021 https://www.hotel.de/blog/frankfurt-sachsenhausen/
Şekil 16. Ersin Abay _ Kıyı Donatı Aktivite Analizi
Şekil 17. Main Nehri Açık Mekanlar Erişim Tarihi: 02.12.2021 https://www.alamyimages.fr/photo-image-allemagne-hesse-frankfurt-am-main-main-cafe-a-frankfurt-promenade-riverside-85978020.html
Şekil 18. Ersin Abay, Mehmet Can Altun, Görsel Çevrede Etki Analizi Beşiktaş Meydanı Örneği, Anket Çalışması