Kahramanmaraş Halfalı Deresi Yağış Havzasında Uzaktan Algılama Teknikleri ve RUSLE Yöntemi Kullanılarak Erozyon Risk Haritasının Oluşturulması

Bu çalışma ile Kahramanmaraş ili merkezine 25 km uzaklıkta bulunan Halfalı Deresi Yağış Havzasında Uzaktan algılama Teknikleri ve RUSLE (Revised Universal Soil Loss Equation) yöntemi kullanılarak alanın potansiyel erozyon risk durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntemin uygulanması amacıyla yağmurun erozivite indeksi (R), modifiye fournier indeksi (MFI) yardımıyla oluşturulmuştur. Toprak erodibilite faktörü (K) çalışma alanından alınan toprak örnekleri ve tersinir ağırlıklı ortalama tekniğiyle belirlenmiştir. Eğim uzunluğu ve eğim derecesi faktörü (LS) sayısal arazi yükseklik modelinden yararlanılarak ve bitki amenajman faktörü (C) uydu görüntüleri kullanılarak elde edilmiştir. Belirlenen faktörlere ait haritalar oluşturulmuştur. Elde edilen haritalardan yararlanarak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla map algebra modülü raster calculater komutu kullanılarak araştırma alanına ait erozyon miktarı belirlenmiştir. Erozyon miktarı 5 sınıfa bölünmüş ve erozyon risk haritası oluşturulmuştur. Elde edilen potansiyel erozyon risk haritasına göre, araştırma alanının %60.35'inde çok hafif, %2.60'ında hafif, %6.08' inde orta, %10.37'sinde şiddetli ve %20.60'ında çok şiddetli erozyon görülmektedir

Producing Erosion Risk Map Using Remote Sensing Techniques and RUSLE Method in Halfalı Stream Catchment of Kahramanmaras

In this study, it is aimed to determine the potential erosion risk condition of the area using remote sensing techniques and RUSLE method in Halfalı Stream Catchment, which is 25 km away from Kahramanmaras province. With the purpose of applying this method, rainfall erosivitiy index (R) has been generated by means of modified fournier index (MFI). Soil erodibility factor (K) has been produced using Inverse Distance Weighted technique and soil sample obtained from study area. Slope length and slope steepness factor (LS) has been created by the help of digital terrain elevation model. Vegetation management factor (C) has been generated using remote sensing techniques. Whole factors obtained have been overlapped in Geographic Information System (GIS) and soil loss belonging to study area has been determined using raster calculator command within map algebra module. Erosion risk map has been produced, and has been divided into 5 classes. According to potential erosion risk map obtained, 60.35 % of area has been subject to very low erosion risk, while 2.60%, 6.08%, 10.37% and 20.60% has been subject to low, medium, high and very high erosion risk, respectively

PDF

___

AGM, 2008. Ağaçlandırma ve erozyon kontrolü genel müdürlüğü, URL (erişim tarihi: 08.01.2011) http://www.agm.gov.tr.
Altın, M. 2006. Erozyon, doğa ve çevre, TEMA vakfı yayınları, (mera-erozyon ilişkileri, Ed: Ahmet Aydemir), İstanbul.
Anonymous, 1997. Understanding GIS, The ARC/ INFO method. environmental systems research ınstitute, ınc. Distributed in the Americas by John Willey & Sons, Inc. 605 Third Avenue, New York, USA.
Arnoldus, H.M. J. 1977. Methodology used to determine the maximum potential average soil loss due to sheet and rill erosion in Morocco, Assessing Soil Degradation, FAO Soils Bulletin, 34, 8-9.
Arnoldus, H.M.J. 1980. An approximation of the rainfall factor in the universal soil loss equation. ın: M. De Boodt and D. Gabriels (Editors), Assessment of Erosion. J.Wiley and Sons, Chichester, 127-132 s. England.
Bal, A. 1990. Soil properties and their uses. John Wiley and Sons. London. Balcı, A.N., Erodobility Characteristics of Some Forest Soils Developed Under the Influence of Arid and Humid Climatic Conditions, İ.Ü.Ö.F Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 2402, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, B, 21, 1 (1971), 48-58.
Bayramin, İ., Dengiz, O., Baskan, O., Parlak M. 2003. Soil erosion risk assessment with ICONA Model; Case Study: Beypazarı Area, Turk Journal Agriculture Forestry 23, 105-116.
Beasley, D.B., Huggins, L.F., Monke, E.J. 1980. Answers: A model for watershed planning, Trans. of the ASAE 23 (4), 938-944s.Corine, 1992. Soil erosion risk and ımportant land resources in the southern regions of the European Community. EUR 13233, Luxembourg.
Covert, A. 2003. Accuracy assessment of WEPP-based erosion models on three smal, harvested and burned forest watersheds. MSc Thesis, Natural Resource College of University of Idaho, USA.
Cürebal, İ., Ekinci, D. 2006. Kızılkeçili deresi havzasında CBS tabanlı RUSLE -yöntemiyle erozyon analizi, Türk Coğrafya Dergisi, 47, 115– 130.
Çakal, M.A., Özlü, A., Birhan, H., Bakır, H., Gültepe, N.Z., Ayday, C. 1997. Tortum gölü havzasının uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemiyle erozyon risk haritasının hazırlanması.
Türkiye’nin Erozyon Sorunu ve Adana’nın Yeri Kongresi, Çağrılı Bildiriler, Proje Tasarımları, Önlem ve Öneriler Kitabı, 5–6 Aralık 1997, Adana.
Çelik, V. 2011. Değirmen deresi havzasında (Bolvadin-Afyonkarahisar) toprak erozyonu risk analizi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Çepel, N. 1997. Toprak kirliliği erozyon ve çevreye verdiği zararlar, Tema Vakfı Yayınları 14, İstanbul.
Doğan, O. ve C. Güçer. 1976. Su erozyonunun nedenleri, oluşumu ve üniversal denklem ile toprak kayıplarının saptanması. T.C. Köy İşleri Bak. TOPRAKSU Genel Müd. TOPRAKSU Araş. Enst. Müd. Yay. No.41. Ankara. 159s.
Doğan, O. 2002. Türkiye yağışlarının erozyon oluşturma gücü ve universal toprak kaybı eşitliğinin yağış erozyon indeks değerleri. KHGM, Ankara Araş. Enst. Müd. Yay. Genel Yay. No:220, Rapor Yay. No:R-120, Ankara. 211s.
DMİ, 2015. Devlet meteoroloji işleri Gn. Md., K.Maraş Meteoroloji İl Müdürlüğü, K.Maraş Meteoroloji İstasyonu Verileri, 1975-2015. Kahramanmaraş.
Anonymous, 2010. Urban stormwater management manual for Malaysia, Chapter 13 - Design Rainfall.
Ekinci, D. 2005. CBS tabanlı uyarlanmış RUSLE yöntemi ile kozlu deresi havzası’nda erozyon analizi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 13, 109-119.
Filho, M. V., O. C. Neto, 1995. Geoprocessing tecniques applied to the study of the dynamics of land use and land cover at smal watersheds. International Geoscience and Remote Sensing Symposium. v. 1,95CH35770, p.297-299.
Giordani, C., and Zanchi, C., 1995: Fundamentals of Soil Conservation. Bologna, Patron. 220 (In Italian).
Goldman, S.J., Jackson, K, Bursztynsky, T. A. 1986. Erosion and Sediment Control Handbook. Chapter 4.
İrvem, A., Topaloğlu, F. and Uygur, V. 2007. Estimating spatial distribution of soil loss over Seyhan River Basin in Turkey. Journal of Hydrology 336, 30-37.
Kantarcı M.D. 1980.The research on distinguishing and mapping of forest site unity and soil types in Belgrade forest. Istanbul University Faculty of Forestry publication No:2636, Istanbul, Turkey (in Turkish).
Karaburun, A., Demirci, A. ve Karakuyu, M. 2009. Erozyon tahmininde CBS tabanlı rusle metodunun kullanılması: büyükçekmece örneği, 3.
Dokuz Eylül Üniversitesi CBS Sempozyumu CBS ve Bilgi Teknolojileri 10-11 Aralık, İstanbul. Lal, R. 1990.Soil erosion in the tropics: principles and management. McGraw-Hill, New York.
Loch, R.J. 2000. Effects of vegetation cover on runoff and erosion under simulated rain and overland flow on a rehabilitated site on the Meandu Mine, Tarong, Australian Journal of Soil Research 2000 Vol. 38 No. 2, 299-312
Lu, H., Yu, B. 2002. Spatial and seasonal distribution of rainfall erosivity in australia. Australian Journal of Soil Research, 40(6), 887- 901.
Millward, A.A and Mersey, J.E. 1999. Adapting the RUSLE to model soil erosion potential in a mountainous tropical watershed, Catena, 38,109– 129.
Moore, I.D and Burch, G.J. 1986. Physical basis of the length–slope factor in the universal soil loss equation. Soil Science Society of America Journal, 50, 1294–1298.
Morgan, R.P. 1995. Soil Erosion and conservation, second edit. Longman Group, Cranfield, s. 412.
Okatan, A., Aydın, M. ve Urhan O. Ş. 2007. Coğrafi bilgi sistemlerinin havza amenajmanında kullanımı ve önemi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 30 Ekim- 02 Kasım, Trabzon.
Özsoy, G. 2007. Uzaktan algılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemi kullanarak (CBS) erozyon riskinin belirlenmesi. Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. 140s. Bursa.
Öztürk, N. 1995. Coğrafi bilgi sistemi (GIS) ve sayısal uydu verilerinin detaylı toprak etüdlerinde kullanma olanakları. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Toprak Anabilim Dalı, Adana. 106s.
Renard, K.G and Freimund, J.R. 1994. Using monthly precipitation data to estimate the r-factor in the revised USLE. Journal of Hydrology, 157, 287- 306.
Renard, K.G., Foster, G.R., Weesies, G.A., McCool, D.K and Yoder, D.C. 1997. Predicting soil erosion by water: a guide to conservation planning with the revised universal soil loss equation (RUSLE). Agriculture Handbook No.703, USDA, Washington, DC.
Roose, E. 1977. Erosion and runoff in West Africa from 20 Years of Records for Smal Experimental Plots. Works and Documents of OSTROM, No:78, Paris.
Savacı, G. 2012. Kahramanmaraş ili göz ve haman deresi yağış havzalarında CORINE metodolojisi ile erozyon risk haritalarının oluşturulması. Yüksek Lisans Tezi.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. 154s. Kahramanmaraş. Sönmez, K. 1994. Toprak koruma ders kitabı. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yayınları. No: 169, Erzurum, s.192.
Sönmez, E. 2010. Mekânsal Potansiyel ve Kalkınmayı Geciktiren Sorunlara Coğrafi Bir Yaklaşım: Göksu Çayı Havzası (Adıyaman), Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
Stockıng, M.A and Elwell, H.A. 1976. Rainfall erosivity over rhodesia. Trans. Of the Inst. Of British Geographers, New Series, 1(2), s.231-245.