Figen KILIÇ, Gamze YAVUZ KONOKMAN, TUğba YANPAR YELKEN

Yaratıcı Öğrenme Ortamı Değerlendirme Ölçeği Geliştirme: Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının yaratıcı öğrenme ortamını değerlendirmesine yönelik bir ölçme aracı geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda 52 maddeden oluşan deneme formu Türkiye’de Akdeniz ve Karadeniz Bölgesindeki iki devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesinde 2016-2017 öğretim yılında öğrenim gören 311 öğretmen adayına uygulanmıştır. Varimax döndürme yöntemine dayalı açımlayıcı faktör analizi çalışmaları ölçeğin üç faktörlü üç bileşenli bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymuştur. Ölçeğin bütününe ilişkin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı .89, ölçeğin test tekrar test güvenirlik değerlerinin .94 (p<.05) bulunmuştur. Üç bileşen birlikte toplam varyansın %58.114’ünü açıklamaktadır. Doğrulayıcı faktör analizi çalışmaları sonucuna göre, önerilen modele ilişkin uyum indekslerinden GFI (.87), IFI (.98), NFI (.97), NNFI (.98), RMSEA (.063), CFI (.98), AGFI .(86) hesaplanmıştır ve elde edilen değerler modelin gözlenen yapıya uygun olduğunu göstermektedir. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin, öğretmen adaylarının yaratıcı öğrenme ortamı değerlendirmesine yönelik geçerli ve güvenilir veri toplama aracı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Ölçek geliştirme, yaratıcı öğrenme ortamı

A Scale Development for Evaluation of Creative Learning Environments: Explanatory and Confirmatory Factor Analysis

This study aims to develop a scale for evaluating creative learning environments created by pre-service teachers. In accordance with this aim, a pilot form including 52 items was applied to 311 pre-service teachers who study in Education Faculties of two different state universities in Black Region and Mediterranean Region in Turkey during 2016-2017 education year. Explanatory factor analysis based on varimax rotation method indicates that the scale has one factor with three components. Cronbach’s alfa reliability coefficient for overall scale was found to be .89 test-retest reliability coefficient of scale was found to be .94 (p<.05). Three components together explain 58.114 percent of total variance. According to confirmatory factor analysis, fit indices calculated for suggested model were found to be GFI (.87), IFI (.98), NFI (.97), NNFI (.98), RMSEA (.063), CFI (.98) and AGFI .(86). The obtained values indicate that the observed input matrix is predicted by the estimated model. As a result of analysis, it is seen that this scale is a reliable and valid data collection tool for pre-service teachers for evaluation of creative learning environment.

Keywords:

Creative learning environment, scale development,

PDF

___

Akbıyık, C. ve Şerefoğlu, S. (2006). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı [Critical thinking dispositions and academic achievement]. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Cukurova University Faculty of Education Journal], 3 (32), 90-99.
Akkanat, Ç. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) [Investigating scientific creativity levels of 7th graders Un-published Master Thesis]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü [Gaziosman-pasa University Educational Sciences Institute], Tokat.
Aksoy, B. (2004). Coğrafya öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımı (doktora tezi) [Problem Based Learning Approaches on Geography Instruction]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü [Gazi University Educational Sciences Institute], Ankara.
Aslan, A.E. (2000). Yaratıcı bir çocuk yetiştirmek [Raising a Creative Child]. In Halim Ergunalp (Ed.), II. International Creativity Conference (p.102-110). İstanbul: Bilge Yönetim.
Ayas, A., Çepni, S. ve Ayvacı, H. Ş. (2008). Fen ve teknoloji derslerinde öğrencileri aktif kılan yöntem, teknik ve modellemeler: kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi [Methods, techniques and models making students active in science and technology courses]. (ss. 25-29). Salih Çepni (Ed.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı [Factor analysıs: basıc concepts and usıng to development scale]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöne-timi [Educational Administration: Theory and Practice], 32, 470-483.
Child, D. (2006). The essentials of factor analysis. London: Continuum.
Coakes, J.S. (2005). SPSS: analysis without anguish: version 12.0 for Windows. Melbourne: John Wiley and Sons.
Collins, J.W. ve O’Brien, N.P. (2011). The greenwood dictionary of education. USA: Greenwood.
Demirel, Ö. (1993). Yaratıcılık: temel kavramlar ve kuramlar [Creativity: basic concepts and theories]. A. A. (Ed), Yaratıcılık ve Eğitim XVII. Eğitim Toplantısı [Creativity and Education XVII. Educational Meeting]. (17, ss. 9-10). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
De La Cruz-Bechtel, R. M. (2008). Unlocking creativity in the classroom (unpublished dissertation for the master of arts in teaching).The University of Texas at El Paso, USA.
Driver, R. (1994). Making sense of secondary science: research into children’s ideas. London; New York: Routledge.
Fleith, D. S. (2000). Teacher and student perceptions of creativity in the classroom environment. Roeper Review, 22(3), 148– 153.
Güngör, G. (2006). Coğrafya öğretiminde yaratıcı düşünme teknikleri kullanımının öğrenci başarısına etkisi [The effect of creative thinking techniques in geography instruction on stu-dents’ achievement] (yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü [Gazi University Institute of Educational Sciences], Ankara.
Hair, J. F. Jr., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis. NJ: Upper Saddle River, Prentice Hall.
Hu, W. ve Adey, P. (2002). A scientific creativity test for secondary school students. International Journal of Science Education, 24(4), 389-403.
Horng, J. S, Hong, J. C., ChanLin, L.J., Chang, S.H ve Chu, H.C. (2005). Creative teachers and creative teaching strategies. International Journal of Consumer Studies. 29(4), 352-358.
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford, ISBN 978-1-57230-690-5.
Korkmaz, H. (2002). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenmenin yaratıcı düşünme, problem çözme ve akademik risk alma düzeylerine etkisi (doktora tezi) [The effect of project-based learning in science education on creative thinking, problem-solving and academic risk-taking]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü [Hacettepe University Institute of Social Sciences], An-kara.
Laius, A. ve Rannikmae, M. (2005). The influence of social issue-based science thinking on students’ creative thinking. Science Education International, 16(4), 281-289.
Marsh, W. H. ve Hocever, D. (1988). A new more powerful approach to multitrait multimethod analyses: application of second order confirmatory factor analysis. Journal of Applied Psycho-logy, 73, 107-117.
Meador, K. (2003). Thinking creatively about science: suggestions for primary teachers. Gifted Child Today, 26 (1), 25-29.
Murphy, R. K. ve Davidshofer, O. C. (1998). Pschological testing principles and applications. New Jersey.
Noar, M. S. (2003). The role of structural equation modeling in scale development. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 10 (4), 622-647.
Oğuzkan, F. (1993). Eğitim terimleri sözlüğü [Dictionary of Educational terms] (3. Baskı). Ankara: Emel Matbaacılık.
Özmusul, M. (2012). Öğretmen eğitiminde yaratıcılık ve inovasyon [Creativity and innovation in teacher educatıon]. Kastamonu Eğitim Dergisi [Kastamonu Educational Journal], 20 (3), 731-746.
Piaget, J. (1976). To understand is to invent. New York: Penguin.
Rawat, T. C. (2010). A study to examine fluency component of scientific creative talent of elementary stage students of himachal pradesh with respect to area, Type of school and gender. International Transactions in Humanities and Social Sciences, 2(2), 152-161.
Richards, R. (2010). A trip through time with seven suggestions. In R. A. Beghetto and J. C. Kaufman (Eds.), Nurturing creativity in the classroom (pp: 206-234). New York: Cambridge University Press.
Runco, M. A. (2007). Creativity: theories and themes: research, development, and practice. Amsterdam: Elsevier Academic Press.
Sternberg, R. J. (2006). The nature of creativity. Creativity Research Journal, 18, 87-98. http://dx.doi.org/10.1207/s15326934crj1801_10.
Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1996). Investing in creativity. American Psychologist, 51, 677-688. http://dx.doi.org/10.4337/9781781004333.00011.
Sumer, N., (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamaları [Structural equation models: basic concept and practices]. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-73.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Needham Heights: Allyn & Bacon.
Taylor, A. (1997). Learning science through creative activities. School Science Review, 79, 39–46.
Tekin, M. (2008). Ortaöğretimde eğitim gören öğrencilerden spor yapan ve yapmayanlar arasındaki yaratıcılık ve çoklu zeka alanlarının araştırılması [Investigating creativity and multiple intelligen-ce areas between students who do sport and not in secondary school education] (yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü [Gazi University Institute of Educati-onal Sciences], Ankara.
Uzman, E, (2003). Okulöncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişiminin incelenmesi [Investigating creative thinking skills of teachers who work at pre-school education schools] (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü [Dokuz Eylül Institute of Educational Sciences], İzmir.
Walsh, W. B. ve Betz, E N. (1995). Tests and assessment (Third Edition). New Jersey: Prentice Hall.
Yenilmez, K. ve Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı [Contributions of teachers’ behaviors on creative thinking abilities]. Sosyal Bilimler Dergisi [Journal Social Sciences], 18, 95–105.