Türkiye’de Erken Cumhuriyet Dönemi Mesleki ve Teknik Eğitimin Durumu Hakkında Bir Muhtıra1 (Kemal Zaim)

İnsanoğlu varlığının devamı için beslenme, barınma ve coğrafi şartlarla mücadele edebilmek için mesleğe ihtiyaç duymuştur. Meslek eğitimi, yaparak ve yaşayarak usta çırak ilişkisiyle informal boyutta başlamıştır. Mesleki ve teknik eğitim, bilimin ilerlemesi ve çeşitlenmesiyle birlikte ülkelerin üretim yapmasında ve rekabet etmesinde önemli hale gelmiş, örgün ve yaygın eğitim sistemleri içerisinde yerini almıştır. Özellikle sanayileşme dönemiyle birlikte artan iş gücü ihtiyacı, mesleki ve teknik eğitimde üretici bireylerin yetiştirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu yolda uğraş veren ülkeler günümüzde gelişmişlik düzeylerini artırmışlardır. Osmanlıdan Cumhuriyete geçilirken en büyük eksikliklerden biri de mesleki eğitimden ziyade teknik eğitime ağırlık verilmesi olmuştur. II. Meşrutiyet Döneminden itibaren bu konuda çok sayıda görüş ve önerilerin sunulduğu aşikârdır. Mesleki ve Teknik eğitimin tam anlamıyla uygulamaya konulması, Türkiye’de gelişmiş ülkelere nazaran geç de olsa ancak cumhuriyet döneminde uygulama alanı bulmuştur. Mesleki ve teknik eğitim konusunda ülkeye davet edilen yabancı uzmanların yanı sıra yerli uzmanlar da görüşlerini sunmuşlardır. Bu araştırmada 1927 tarihinde Kemal Zaim (Sunel) tarafından yazılan ve Maarif Vekâleti Yüksek Tedrisat Müdüriyeti tarafından yayınlanan “Mesleki Tedrisat Hakkında Muhtıra” nın günümüz Türkçesine transkripsiyonu yapılmıştır. 92 yıl önce yazılan bu muhtıra, mesleki ve teknik eğitimdeki durumu geçmiş ve günümüz açısından karşılaştırma fırsatı verdiğinden dolayı önemli görülmüştür.

About the Early Republic Period Vocational and Technical Education in Turkey A Memorandum (Kemal Zaim)

Human kind has needed vocation in order to deal with nutrition, accomodation and geographcal conditions for its survival. Vocational training has started in an informal form with apprentice and master relationship by living and doing. Vocational and technical training has gained importance for countries so that they would be able produce and to be a part competition after the enhancement and diversification of scientific knowledge and branches. As a result, vocational and technical training have become a part of formal education systems. Especially the increasing need for the work force after the industrial revolution has necessiated training productive individuals in vocational and technical training. The countries who have put effort in that regard are developed ones nowadays. During the transition phase from the Ottoman era to Turkish Republic, one of the significant insufficiances was putting emphasis on technical training rather than vocational one. In this context, it is obvious that there has been considerable amount of discussion and views on this issue since the Second Constitutional Era. Although Turkey has lagged behind in terms of full application of vocational and technical training in comparison to developed countries, it was during the Republican Era that the emphasis on vocational and technical training have come to the front. Foreing experts who were invited to the country as well as native ones have put forward their views and ideas in regard to vocational and technical training. In the present study, a transcription to contemporay Turkish of The Memorandum on Vocational Training written by Kemal Zaim (Sunel) and published by Directorate of Higher Education of Ministry of Education in 1927 is presented. The memoranum written 92 years ago is regarded significant since it gives an opportunity to compare the past and the present situation on vocational and technical training.

___

  • Akyüz, Y.(2019). Türk eğitim tarihi. 31. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • İsmail, H.T., (1927) “Türkiye meslek mekteplerinin ıslahı ve tesisi”, Muallimler Mecmuası, 5(51-52), 2157-2171.
  • Karagöz, S., (2018a). İkinci meşrutiyetten harf inkılabına süreli yayınlarda eğitim (1908-1928). Ankara: Vize yayıncılık.
  • Karagöz, S.,(2019b).Cumhuriyet dönemi eğitimine yön veren yerli ve yabancı uzman raporları (1911-1927) 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Karagöz, S.,(2019c). Yetişkin eğitiminin türkiye’de tarihsel gelişimi.(Yetişkin Eğitimi Ve Hayat Boyu Öğrenme (Edt: Mustafa Güçlü). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Kemal Zaim (1927). Mesleki tedrisat hakkında muhtıra. Maarif Vekâleti, Yüksek tedrisat Müdüriyeti, İstanbul: Devlet Matbaası.1- 25.
  • M. Zühdi (1918),. “Tahsili ticari-avrupa ticaret mekteplerinin tarihçesi” Muallim Mecmuası, 2(20), 704-712.
  • TBMM Albümü(2010). TBMM Basın ve halkla ilişkiler müdürlüğü yayınları No: 1 (1920 - 2010). TBMM Genel Sekreterliği Basın Ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü.
  • Gazete: Hakimiyet-i Milliye, 11 Nisan 1923, Hakimiyet-i Milliye, 17 Mayıs 1923.