Öteki Devletler ve Milletler: Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Analizi

Araştırma Türkiye’nin çağdaş devlet ve milletler ile tarihî devlet ve milletlere bakışını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma nitel araştırma modeline dayalı doküman incelemesi tekniğiyle yapılandırılmıştır. Araştırmada tabakalı örneklem tekniğine uygun olarak Milli Eğitim Bakanlığı yayınevi kitabı seçilmiştir. Veriler doküman inceleme tekniğine uygun olarak MaxQda 12 programı aracılığı ile toplanmış, veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Analiz birimi kelime ve analiz bağlamı cümledir. Araştırmada Türkiye ders kitaplarında milletleri şovenliğe sevk eden "Nasyonalizm"in değil herkesin kendi milletini sevmesi ve onu yükseltmek için çalışması anlamına gelen "Patriotisme"in benimsendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

devletler, ders kitabı, milletler, ötekiler, sosyal bilgiler

Other States and Nations: Social Studies Coursebook Analysis

This study aims to detect the perspectives of Turkish States towards contemporary and historical states and nations. The study was structured by a document review technique based on a qualitative research model. Ministry of National Education Publishings’ book was selected in accordance with the stratified sampling technique in the study. The data were collected through document review technique by the program of Maxqda 12, and datas was subjected to content analysis. Analysis unit is word and analysis context is sentence. It was found that "Patriotism" was adopted, which means that everybody loves their nation and works to raise it, rather than "Nationalism" which drives nations to chauvinism in the coursebook.

Keywords:

nations, others, social studies, states, textbook,

PDF

___

Alkan, T. (1989). Siyasal Bilinç ve Toplumsal Değişim. Ankara: Gündoğan Yayınları.
Arslan, Ş. (2008). İlköğretim 1. kademe birinci sınıf matematik-türkçe ve hayat bilgisi ders kitaplarındaki illüstrasyonların grafiksel açıdan incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Bağcı, H. (2007). Dokuzuncu sınıf bilgi ve iletişim teknolojileri ders kitabının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Berelson, B. (1952). Content Analysis In Communication Research. Illiniois: Free Press.
Ceyhan, E., Yiğit, B. (2005). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çebi, A., (2006). Ders Kitaplarında Anlatım ve Dil.(Ed. Özcan Demirel, K. Kıroğlu ). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi içinde (s.105-123). Ankara: Öğreti.
Duman, T., Çakmak, M. (2004). Ders Kitaplarının Nitelikleri. (Ed. Leyla Küçükahmet). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu içinde (s.17-33). Ankara: Nobel.
Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş. Ankara: Anı.
Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi, Kuramsal ve Pratik Bilgiler. İstanbul: Siyasal Kitabevi.
İnal, K. (2004). Eğitim ve İktidar. Ankara: Ütopya.
İpek, İ. (2011). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında vatandaşlık eğitiminin sosyal bilgiler öğretim programındaki hedeflere uygunluğu yönünden değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
Kabapınar, Y. (2009). Yeni Öğrenme Anlayışının Işığında Sosyal Bilgiler Ders Kitapları. (Ed. Cemil Öztürk). Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s.367-401). Ankara: PegemA.
Kafesoğlu, İ. (1965). Danimarka'da Toplanan Tarih Kongresi. Türk Kültürü, 36. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
Kılıç, D. (2005). Ders Kitabının Öğretimdeki Yeri. (Ed.Özcan Demirel, Kasım Kıroğlu). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi içinde (s.37-53). Ankara: Öğreti.
Küçükahmet, L. (2001). Ders Kitabı ve Eğitimdeki Önemi. (Ed. Leyla Küçükahmet). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu içinde (s.2-18). Ankara: Nobel Yayınları.
Pingel, (2004). Avrupa Evi Ders Kitaplarında 20. Yüzyıl Avrupa’sı. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Osmanoğlu A. E., Öztürk, C. (2012). Türkiye ve Mısır Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Vatandaşlık Algısının Karşılaştırmalı Analizi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 43-62 PEGEMA yayınları, Ankara.
Osmanoğlu A. E. (2013a). Türkiye ve Mısır Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Din Algısının Karşılaştırılması. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9,) 1983-2006.
Osmanoğlu A. E. (2013b). Türkiye ve Mısır Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Milliyetçi Değerler: Karşılaştırmalı bir Analiz. Internatio-nal Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), s. 989-1012.
Osmanoğlu, A.E. (2014). Türkiye ve Mısır Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Osmanlı Algısı: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Dicle Üniversi-tesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 94-107.
Roberts, S.L. (2014). A Review of Social Studies Textbook Content Analysis Since 2002. Social Studies Research and Practice, 9(3)1-65.
Safran, M. ve Ata, B. (1996). Barışçı Tarih Öğretimi Üzerine Çalışmalar; Türkiye’de Tarih Ders Kitaplarında Yunanlılara İlişkin Kulla-nılan Dil ve Yunanlılara İlişkin Öğrenci Görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 11-26.
Şimşek, A. Alaslan, F. (2014). Milliyetçi Tarihten Millî Tarihe, Çatışmacı Eğitimden Barışçı Eğitime Doğru Türkiye’de Tarih Ders Kitapları. Akademik Bakış Dergisi, 40.
T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı (2. Baskı). (2013). Ankara: Saray Matbaacılık.
Tertemiz, N., Kayabaşı, E. (2001). Ders Kitabı ve Eğitimdeki Önemi. (Ed. Leyla Küçükahmet). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kıla-vuzu içinde (s.1-30). Ankara: Nobel yayınları.
Wade, R. C. (1993). Content Analysis of Social Studies Textbooks: A Review of Ten Years of Research. Theory and Research in Social Education, 21, 232-256.
Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, A. (2009). 1998 ve 2004 sosyal bilgiler programına göre hazırlanan ders kitaplarındaki bazı kavramların veriliş biçimlerinin karşılaştırılması. Marmara Coğrafya Dergisi, 19, 130-152. URL,1: Dünya Bülteni, http://www.dunyabulteni.net 25.04.2017 tarihinde alınmıştır.