Ortaokul Öğrencilerindeki Eğitim Stresi, Okul Tükenmişliği ve Okula Yabancılaşma Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

In this study, the relationship between educational stress, school burnout and school alienation were analysed depending on the views of secondary school students. The study group was composed of 652 students attending to nine different secondary schools in the province of Ankara in the second semester of the 2015-2016 academic year. The data were collected with the Education Stress Scale (ESS), the School Burnout Scale (SBS) and the School Alienation Scale (SAS). The data collected from the participants were analysed by using descriptive statistics such as arithmetic mean and standard deviation, as well as confirmatory factor analysis (CFA) and Pearson’s correlation and multiple regression analysis. The findings revealed a significant correlation between education stress, school burnout and school alienation. The results of regression analysis showed that educational stress and school burnout were significant predictors of school alienation. As the findings were assessed as a whole, it was reached that both experiences of the students on education stress and school burnout are important factors for their school alienation.

Anahtar Kelimeler:

"Educational stress, school burnout, school alienation, secondary school students

Examination of the Relationship Between Educational Stress, School Burnout and School Alienation of Secondary School Students

öğrencilerinin görüşlerine bağlı olarak eğitim stresi, okul tükenmişliği ve okula yabancılaşma arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 eğitim öğretim yılının ikinci döneminde Ankara ilinde yer alan dokuz ortaokulda öğrenim gören 652 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma verileri Eğitim Stresi Ölçeği (ESÖ), Okul Tükenmişliği Ölçeği (OTÖ) ve Okula Yabancılaşma Ölçeği (OYÖ) ile toplanmıştır. Katılımcılardan toplanan veriler, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel istatistiklerin yanı sıra doğrulayıcı faktör analizi (DFA), Pearson korelasyon ve çoklu regresyon analizi ile çözümlenmiştir. Bulgular eğitim stresi, okul tükenmişliği ve okula yabancılaşma arasında anlamlı bir korelasyon olduğunu ortaya koymuştur. Regresyon analizi sonuçları ise eğitim stresi ve okul tükenmişliğinin, okula yabancılaşmanın anlamlı bir yordayıcısı olduğunu göstermiştir. Bulgular bir bütün olarak değerlendirildiğinde, öğrencilerin okula yabancılaşmalarında kendilerinde var olan eğitim stresi ve okul tükenmişliğinin önemli etmenler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords:

"Eğitim stresi, okul tükenmişliği, okula yabancılaşma, ortaokul öğrencileri,

PDF

___

Abalı, O. (2006). Ergenlik Dönemi ve Sorunları. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Ardıç, A. (2009). Öğrencilerde Strese Neden Olan Etkenler ve Başa Çıkma Davranışları, T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, Ankara: EARGED (Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı).
Ateş, A.S. (2015). Örgütsel stresin örgütsel yabancılaşma üzerine etkisi Kocaeli'nde özel bir hastanede, hastane çalışanları üzerine yapılan bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
Aypay, A. ve Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşları ve okul tükenmiş-liği arasındaki ilişkiler. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 181-199.
Balamurugan, M. ve Kumaran, D. (2008). Development and Validation of Students' Stress Rating Scale (SSRS). Online Submission, 7(1), 35-42.
Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Yöntem Teknik ve İlkeler. (Beşinci Baskı) Ankara: PEGEM A Yayıncılık
Balkıs, M. Duru, E. Buluş, M. ve Duru, S. (2011). Tükenmişliğin öğretmen adayları ara-sındaki yaygınlığı, demografik değişkenler ve akademik başarı ile ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 151-165.
Barnett, R. (1994). The Limits of Competence: Knowledge, Higher Education and Society. Philadelphia: The Society for Research into Higher Education & Open University Press.
Brown, M.R. Higgins, K. ve Paulsen, K. (2003). Adolescent Alienation: What Is It and What Can Educators Do about It? Intervention in School and Clinic, 39(1), 3–9.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanı-mı.Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 8 (32).
Cazan, A.M. ve Nastasa, L.E. (2015). Emotional Intelligence, Satisfaction with Life and Burnout among University Students, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 180, 1574-1578.
Chambel, M.J. ve Curral, L. (2005). Stress in Academic Life: Work Characteristics as Predictors of Student Well-Being and Performance. Applied Psychology, 54, 135 – 147.
Chang, E.C. Rand, K.L. ve Strunk, D.R. (2000). Optimism and risk for job burnout among working college students: stress as a mediator. Personality and Individual Differences, 29(2), 255-263.
Cherniss, C. (1980). Staff Burnout. Job Stress in the Human Services. London: Sage Pub-lications.
Conner, J. Pope, D. ve Galloway, M. (2009). Success with Less Stress. Educational Lea-dership, 67(4), 54–58.
Copeland, E.P. (2008). Stress in Children and Adolescents: Tips for Parents. National Association of School Psychologists Communiqué, 37(3), 50-56.
Cordes, C.L. ve Dougherty, T.W. (1993). A Review and an Integration of Research on Job Burnout. The Academy of Management Review, 18(4), 621–656.
Coşkun, Y. ve Altay, C.A. (2009). Lise öğrencilerinde yabancılaşma ve benlik algısı ilişki-si. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 41-56.
Cüceloğlu, D. (2000). İnsan ve Davranışı (10. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Çağlar, Ç. (2013) Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Yabancılaşma Düzeyleri İle Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1497-1513.
Çapulcuoğlu, U. ve Gündüz, B. (2013). Öğrenci Tükenmişliğini Yordamada Stresle Başa-çıkma, Sınav Kaygısı, Akademik Yetkinlik ve Anne-Baba Tutumları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 201-218.
Çivitçi, A. (2015). The Moderating Role of Positive and Negative Affect on the Relations-hip between Perceived Social Support and Stress in College Students. Educational Scien-ces: Theory & Practice, 15(3), 565-573.
Dahlin, M. Joneborg, N. ve Runeson, B.(2007). Performance- based self esteem and bur-nout in a cross sectional study of medical students. Medical Teacher, 29(1), 43-48.
Demirci, N. Engin, A. O. Bakay, İ. ve Yakut, Ö. (2013). Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 288-296.
Eskicumalı, A. Arslan, S. ve Demirtaş, Z. (2015). Utilization of Information and Commu-nication Technologies as a Predictor of Educational Stress on Secondary School Stu-dents. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 14(2), 241-246.
Fimian, M. J. Fastenau, P. A. ve Tashner, J. H. (1989). The measure of classroom stress and burnout among gifted and talented students. Psychology in the Schools, 26(2), 139-153.
Freudenberger, H. J. (1974). Staff Burn-Out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
Frosh, S. (1991). Identity Crisis: Modernity, Psychoanalysis and the Self. London: Mac-millian.
Gibbons, C. (2012). Stress, Positive Psychology and the National Student Survey. Psycho-logy Teaching Review,18(2), 22-30.
Igodan, C. ve Newcomb, L. H. (1986). Are You Experiencing Burnout. Journal of Exten-sion, 24(1). (2016, Aralık 17).
Kara, S. (2014). Lise Öğrencilerinde Okul Tükenmişliği İle Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Karger, H. J. (1981). Burnout as Alienation. Social Service Review, 55(2), 270-283.
Katıtaş, S. (2012). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinde Okula Yabancılaşma Ve Okulu Bırakma Eğilimi Şanlıurfa İli Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Kırıcı, E. (2016). Turist Rehberlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İşe Yabancılaşma Eğilim-lerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversite-si, Nevşehir.
Kızılçelik, S. ve Y. Erjem (1992). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Konya: Göksu Matbaası.
Korkut, F. (2007). Counselor Education, Program Accreditation and Counselor Credentia-ling in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling, 29(1), 11-20.
Koyuncu, N. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Eğitim Stresi Düzeyi İle Öğrenmeye İlişkin Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mevlana Üniversitesi, Konya.
Köklü, N. Büyüköztürk, Ş. ve Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2007). Sosyal Bilimler İçin İstatistik (2. Baskı). Ankara: Pagem A Yayıncılık.
Kutsal, D. (2009). Lise Öğrencilerinin Tükenmişliklerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Luo, Y. Wang, Z. Zhang, H. Chen A. ve Quan, S. (2016). The effect of perfectionism on school burnout among adolescence: The mediator of self-esteem and coping style. Perso-nality and Individual Differences, 88, 202-208.
Mann, S. J. (2001). Alternative Perspectives on the Student Experience: Alienation and Engagement. Studies in Higher Education, 26(1), 7-19.
Maslach, C. (2003). Burnout: The Cost of Caring. Cambridge, MA: Malor Books.
McGrath, J. E. (1970). Social and Psychological Factors in Stress. Illinois: Holt Rinehart and Winston Inc.
Meier, S. F. ve Schmeck, R. R. (1985). The burned-out college student: A descriptive profile. Journal of College Student Personal, 26, 63-69.
Murberg, T. A. ve Bru, E. (2004). School-Related Stress and Psychosomatic Symptoms among Norwegian Adolescents. School Psychology International, 25(3), 317-332.
Newmann, F. M. (1981). Reducing Student Alienation in High School: Implications of Theory. Harvard Educational Review, 51(4), 546-564.
OECD (2017), PISA 2015 Results (Volume III): Students’ Well-Being. Paris: PISA, OECD Publishing.
Okumuşoğlu, O. (2015). Sınıf Tekrarı Yapan ve Yapmayan Lise Öğrencilerinin Benlik Saygıları ve Öznel İyi Oluşlarının; Akademik Tükenmişliği, Kontrol Odağı, Eğitim Stres-leri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mevlana Üniversitesi, Konya.
Özçınar, M. (2011). Örgütlerde Yabancılaşma İle Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İliş-kiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupı-nar Üniversitesi, Kütahya.
Özdemir, Y. ve Özdemir, M. (2015). Eğitim Stresi ve Benlik Saygısının Ortaokul Öğrenci-lerinin Okul Tükenmişliği Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 1-10.
Özler, N ve Dirican, M. (2014). Örgütlerde Yabancılaşma İle Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39, 291-310.
Persaud, N. ve Persaud, I. (2016). The Relationship between Socio-Demographics and Stress Levels, Stressors, and Coping Mechanismsamong Undergraduate Students at a University in Barbados. International Journal of Higher Education, 5(1), 11-27.
Pilkauskaite-Valickienea, R. Zukauskienea, R. ve Raizienea, S. (2011). The role of attach-ment to school and open classroom climate for discussion on adolescents’ school-related burnout. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 637–641.
Pines, A. M. Aronson, E. ve Kafry, D. (1981). Burnout: From Tedium to Personal Growth. New York: Free Press.
Pomfret, E. (2004). Keep Your Children Free of Stress. The Journal, 16.
Ramirez, E. (2009). Schools Battle Student Stress with Creative Strategies. U.S. News ve World Report, 20. , (2016, Aralık 17).
Russell, C. (1994). School Practices that Prevent and Contribute to Alienating Students from School. Doctoral Dissertation, The University of Texas, Austin.
Salmela-Aro, K. Kiuru, N. Leskinen, İ.E. ve Nurmi, E. (2009). School Burnout Inventory: Reliability and Validity. European Journal of Psychological Assessment, 25(1), 48–57.
Schlichte, J. Yssel, N. ve Merbler J. (2005) Pathways to Burnout: Case Studies in Teacher Isolation and Alienation. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 50(1), 35-40.
Seçer, İ. Halmatov, S. Veyis, F. ve Ateş, B. (2013). Okul Tükenmişlik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Turkish Journal of Education, 3(2), 16-24.
Seçer, İ. Veyis, F. ve Gökçen, R. A. (2015). Eğitim Stres Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyar-lanması: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. İlköğretim Online, 14(1), 216‐229.
Sedere, U. M. (2010). Towards A Stress Free Education: International Perspective. Faculty of Education of The Open University of Sri Lanka 5th Annual Academic Sessions, 2-7 < https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED508198.pdf > (2016, Aralık 17).
Selye, H. (1976). Stress in Health and Disease. Boston: Butterworth (Publishers) Inc.
Sharma, M. ve Tanmeet, J. (2012). The Role of Perceived Social Support in Adolescents with Academic Stress. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 38(1), 149-155.
Sidorkin, A. M. (2004). In The Event of Learning: Alienation and Participative Thinking in Education. Educational Theory, 54 (3), 251-262.
Slater, M. D. (2003). Alienation, Aggression, and Sensation Seeking as Predictors of Ado-lescent Use of Violent Film, Computer, and Website Content. Journal of Communica-tion, 53, 105-121.
Sun, J. Dunne, M. P. Hou, X. ve Xu, A. (2011) Educational Stress Scale for Adolescents: Development, Validity, and Reliability with Chinese Students. Journal of Psychoeduca-tional Assessment. 29(6), 534–546
Şimşek, H. ve Ataş Akdemir, Ö. (2015). Üniversite Öğrencilerinde Okula Yabancılaşma. Current Research in Education, 1(1), 1-12. (2016, Aralık 17).
Taylor, J. S. (2000). Through a critical lens: native American alienation from higher edu-cation. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Seattle, WA, USA. (2016, Aralık 17).
TDK (Türk Dil Kurumu) (Tarihsiz). Güncel Türkçe sözlük. (2016, Aralık 17).
Webster, N. (1996). Webster’s Encyclopedic Unabridged Dictionary of the English Langu-age. New York: Gramercy Books.
WHO (1998) Primary Prevention of Mental, Neurological and Psychosocial Disorders, Chapter 5: Burnout. Geneva. 91- 110.
Yiğit, S. (2010). İlköğretim 5., 6., 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Okula Yabancılaşma Dü-zeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.