Öğretmen Yapımı Sosyal Bilgiler Dersi Sınav Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınavlarda sordukları soruları Yenilenmiş Bloom Taksonomisi basamaklarına göre analiz etmektir. Araştırma, nitel bir araştırma olarak tasarlanmış ve betimsel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma grubunu Sakarya ilinde görev yapan 32 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada “Bilişsel Süreç ve Bilgi Boyutu Soru İnceleme Formu” veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmada, öğretmenlerin sınav sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin bilişsel süreç ve bilgi boyutlarının hangi basamağına karşılık geldiğinin belirlenmesi amacıyla yapılan analizler sonucunda, soruların bilişsel seviyelerinin çoğunlukla hatırlama ve anlama basamaklarına karşılık geldiği, bilgi boyutu seviyesinin ise yüksek oranda olgusal bilgi boyutunda olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal bilgiler dersi, sınav soruları, yenilenmiş bloom taksonomisi

An Investigation on The Teacher-Made Social Studies Course Exam Questions in Terms of Revised Bloom’s Taxonomy

The aim of this study is to analyze the social studies teachers’ exam questions in terms of revised bloom taxonomy. The study is designed as a qualitative research and it is carried out using the descriptive survey model. The study group consisted of 32 social studies teachers working in Sakarya province. In the study, “The Cognitive Process Dimension and The Knowledge Dimension Questions Analysis Form” was used as a data collection tool. As a result of analysis related to the cognitive process dimension and the knowledge dimension of Revised Bloom’s Taxonomy, the questions, asked in the exams by the teachers, were found to be related to remembering and understanding in terms of the cognitive process dimension, and factual knowledge in terms of knowledge dimension of Revised Bloom’s Taxonomy.

Keywords:

Social studies courses, exam questions, revised bloom’s taxonomy,

PDF

___

Akpınar, E. (2003). Ortaöğretim coğrafya dersleri yazılı sınav sorularının bilişsel düzeyleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 13-21.
Akpınar, E. ve Ergin, Ö. (2006). Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Yazılı Sınav Sorularının Değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 172 Güz, 225-231.
Amer, A. (2006). Reflections on bloom’s revised taxonomy. electronic journal of research in educational psychology, 4 (8), 213-220.
Anderson, L.W. (Ed.), Krathwohl, D.R.(Ed.), Airasian, P.W., Cruikshank, K.A., Mayer, R.E., Pintrich, P.R., Raths, J., & Wittrock, M.C. (2001). Öğrenme, Öğretim ve Değerlendirme ile İlgili Bir Sınıflama: Bloom’un Eğitimin Hedefleri İle İlgili Sınıflamasının Güncelleştirilmiş Biçimi. (Çeviri: D. A, Özçelik 2010.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Arıkan, R. (2011). Araştırma Yöntem ve Teknikleri. (Geliştirilmiş İkinci Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Aslan, C. (2011). Soru sorma becerilerini geliştirmeye dönük öğretim uygulamalarının öğretmen adaylarının soru oluşturma becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36 (160), 236-249.
Aydemir, Y. ve Çiftçi, Ö. (2008). Edebiyat öğretmen adaylarının soru sorma becerileri üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 103-115.
Ayvacı, H. Ş. ve Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (1), 13-25.
Bailey, K. (1987). Methods of Social Research. (Üçüncü Baskı), New York: The Free Press. London-. Collier Macmillan Publishers.
Balta, A. (2006) İlköğretim okullarında uygulanan sınavlarda tam öğrenmenin (bloom taksonomisi) kullanımının önemi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Baysen, E. (2006). Öğretmenlerin sınıfta sordukları sorular ile öğrencilerin bu sorulara verdikleri cevapların düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 21-28.
Beskisiz, E. (2009). Beşinci sınıf öğretmenlerinin öğrenme stillerine göre sosyal bilgiler dersinde sordukları soru türleri ve bilişsel düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana
Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives. the Classification of Educational Goals, Handbook 1: The Cognitive Domain. New York: David McKay Company Inc.
Büyükalan, F. S. (2007). Soru Sorma Sanatı. (İkinci Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Can, R. (2006). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin soru sorma becerileri üzerine bir alan araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ankara.
Celilova, V. (2006). Genel liselerin ikinci sınıflarında okutulan türk edebiyatı ders kitaplarındaki metin altı soruları üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çalışkan, H. (2011). Öğretmenlerin hazırladığı sosyal bilgiler dersi sınav sorularının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36 (160), 120-132.
Çepni, S. ve Azar, A. (23-25 Eylül 1998) Lise fizik sınavlarında sorulan soruların analizi. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon, 109-114.
Çepni. S., Özsevgeç, T. ve Gökdere, M. (2003). Bilişsel gelişim ve formal operasyon dönem özelliklerine göre ÖSS fizik ve lise fizik sorularının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 157, 30-39.
Çolak, K. ve Demircioğlu, İ. H. (2010). Tarih dersi sınav sorularının bloom taksonomisi’nin bilişsel alan düzeyi açısından sınıflandırıl-ması. Millî Eğitim Dergisi, 187, 160-171.
Davis, O. L., Jr., and Tinsley, D. C. (1967). Cognitive objectives revealed by classroom questions asked by social studies student teac-hers. Peabody Journal of Education, 45, 21-26
Davis, O. L., Morse, K. R., Rogers, V. M. & Tinsley, D. C. (1969). Studying the cognitive emphases of teachers’ classroom questions. educational leadership. 26 (7), 711-719.
Demir, P. (2015). Yenilenmiş bloom taksonomisine göre 2005 yılı sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kazanımlar ve seviye belirleme sınav soruları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Durukan, E. (2009). 7. sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinleri anlamaya yönelik sorular üzerine taksonomik bir inceleme. Millî Eğitim Dergisi, 181, 84-93.
Erdem, E. ve Demirel, Ö. (2002). Program geliştirmede yapılandırmacılık yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 81-87.
Genç, A. (2006), Ortaöğretim coğrafya derslerinde öğrencilerin soru sorma becerilerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gökler, Z. S. (2012). İlköğretim ingilizce ders hedefleri kazanımları sbs soruları ve yazılı sınav sorularının yeni bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Harrop, A., Swinson, J. (2003). Teacher’s questions in the infant, junior and secondary school, Educational Studies, 29 (1), 49-57.
İşçil, N. (1973). İstatistik Metodları ve Uygulamaları, Ankara: AITIA Yayınları.
İşman, A. (2000). Eğitimde Planlama ve Değerlendirme. Adapazarı: Değişim Yayınları.
Kaptan, F. (1999). Fen Bilgisi Öğretimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Karadüz, A. (2009). Türk dili ve edebiyatı eğitiminin hedefler kapsamında ölçme ve değerlendirmede kullanılan soru nitelikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 17-31.
Kasar, N. (2013). Matematik Derslerinde Alternatif Çözüm Yollarına ve Farklı Soru Türlerine Ne Ölçüde Yer Verilmektedir?: Sınıf İçi Uygulamalardan Örnekler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kaya, N. (2003). 6. sınıf demokratik hayat ünitesinde sosyal bilgiler öğretmenlerinin hazırladıkları yazılı sınav sorularının kapsam geçerliği ve taksonomik boyutunun incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon. Khan, W. B., Inamullah, H. M. (2011). A study of lower-order and higher-order questions at secondary level. Asian Social Science, 7 (9), 149-157.
Kılıç, D. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih konuları ile ilgili soru sorma becerilerinin bloom taksonomisine göre değerlendi-rilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kılıç, P. (2012). Sınıf ve İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Tercih Ettikleri Soru Türlerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Koray, Ö. & Yaman, S. (2002). Fen bilgisi öğretmen adaylarının soru sorma becerilerinin bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 317-324.
Köğçe, D. ve Baki, A. (2009). Matematik öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile öss sınavlarında sorulan matematik sorularının bloom taksonomisine göre karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 70-80.
Krathwohl, D. R. (2002). A revision of bloom's taxonomy: an overview. Theory Into Practice, 41 (4), 212-218.
Linn, R.L. and Gronlund, N.E. (1995). Measurement and Assessment in Teaching. (Seventh Edition). Upper Saddle River, New Jersey, Prentice Hall.
Lipscomb, J.W. (2001). Is bloom’s taxonomy better than ıntuitive judgement for classifying test questions? Education, 106 (1), 102-108.
Merriam, S. (2013). Nitel araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. S. Turan (çeviri editörü). Ankara: Nobel Akademik Yayıncı-lık.
Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
Özden, Y. (2005). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). London: Sage Publications, Inc.
Poggenpoel, M., & Myburgh, C. (2003). The researcher as research instrument in educational research: A: Research instrument. Educa-tion, 124, 418-421.
Sağır, D. (2003), Ortaöğretim lise 1. sınıf coğrafya dersi müfredat programında yer alan yeryüzünün biçimlenmesi (dış kuvvetler) ünite-sinde öğretmenlerin öğrencileri değerlendirmede bloom’un taksonomisini kullanma düzeyleri üzerine bir araştırma (Eskişehir ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Savage, L. B. (1998). Eliciting Critical Thinking Skills Through Questioning. Clearing House, 71 (5), 291-293.
Taymaz, H. (1975). Ortaöğretimde Öğrencinin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi. Ankara: MEB Yayınları.
Ün Açıkgöz, K. (2003). Aktif Öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
Willen, W. (1991). Questioning Skills For Teachers. What Research Say to The Teacher? , (Third Edition). Washington, D.C.: National Education Association. ERIC Document Reproduction (ED 332983).
Yalın, H. İ. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. (On Beşinci Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yıldırım A., Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Sekizinci Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.