İlköğretim 2. Kademe Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Bu araştırmanın amacı ilköğretim 5. 6. ve 7. Sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu Hatay iline bağlı 3 ortaokulda öğrenim gören 1127 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma grubundaki öğrencilerin 556’sı kız, 571’i erkektir. Öğrencilerin 384’ü 5. Sınıf, 399’u 6. Sınıf ve 344’ü 7. Sınıfta öğrenim görmektedir. Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutum Ölçeğinin geliştirilmesi sürecinde öncelikle literatür taraması yapılmıştır. Daha sonra 63 maddelik madde havuzu oluşturulmuştur, uzman görüşleri doğrultusunda madde sayısı 40’a düşürülerek 5’li Likert tipi taslak ölçek oluşturulmuştur. Oluşturulan ölçek çalışma grubu dışındaki 3 öğrenciye uygulanarak anlaşılmayan noktalar düzenlenmiş ve son hali öğrencilere uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini sağlamak amacıyla yapılan faktör analizi sonucunda ölçeğin 4 faktörden oluştuğu görülmüştür. Faktör analizi sonrasında madde sayısı 29 olan ölçeğin güvenirliğini sağlamak amacıyla Cronbach Alpha katsayısı hesaplanarak 0,928 bulunmuştur. Yapılan analizler geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Bilgiler Dersi, Tutum ölçeği, Geçerlik, Güvenirlik

Investigation of Middle School Students´ Attitudes Towards Social Studies: A Study of Developing A Scale

The aim of this study is to develop an attitude scale to determine primary education (grades 5,6 and 7) students’ attitudes towards Social Studies Course. A total of 1127 students from three different middle schools in the city of Hatay, Turkey 556 students of the sample are 556 females and 571 males. 384 of them goes to 5th grade, 399 to 6th grade and 344 to 7th grade. In the process of development of Attitude Scale towards Social Studies course, literature review was performed firstly. Then an item pool of 63 items was created and the number of items was reduced to 40 in the direction of expert opinions and a 5-point Likert-type draft scale was created. Draft scale was applied to 3 students who are outside study group the points which were not understood were arranged and the final form was applied to the students. As a result of the factor analysis carried out in order to ensure construct validity of the scale, it was seen that the scale consists of 4 factors. After factor analysis, Cronbach Alpha coefficient was calculated to be 0.92 to ensure the reliability of the scale with 29 items. The analyses carried out showed that the developed scale is valid and reliable.

Keywords:

Social Studies, Attitude Scale, Validity, Reliability,

PDF

___

Aktepe, V., Tahiroğlu, M. ve Sargın, S. (2014). İlkokul 4.Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(1), 259-272.
Allazi, K. (2013). Jordanian Students Attitudes Toward Social Studies Education. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(24), 227-236.
Allport, G.W. (1935). Attitudes. In C. Murchison (Ed) Handbook of Social Psychology, Worcester, Mass: Clark University Press.
Arslan, A. Ve Şahiner, S. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretim Programında (4. -5. Sınıflar) Önerilen Tutum ve Öz Değerlendirme Ölçme Araçlarının Geçerliği ve Güvenirliği Üzerine Bir Çalışma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 195-208.
Aşkar, P. (1986). Matematik Dersine Yönelik Tutum Ölçen Likert Tipi Ölçeğin Geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 11(62), 31-34.
Berberoğlu, G. (1990). Kimyaya İlişkin Tutumların Ölçülmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 76, 16-27.
Bilgili, A.S. (2008). Geçmişten Günümüze Sosyal Bilimler ve Sosyal Bilgiler. A.S. Bilgili (Ed.), Sosyal Bilgilerin Temelleri . Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 14. Baskı, Ankara: Pegem yayıncılık.
Can, A. (2013). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem yayıncılık.
Çelebi, C. (2006). Yapılandırmacılık yaklaşımına dayalı işbirlikli öğrenmenin ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde öğrenci erişi ve tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
Çener, E. (2011). Sosyal Bilgiler Dersinde Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamalarının Öğrencilerin Erişi ve Tutumlarına Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Uşak Üniversitesi, Uşak.
Demir, A. (2010). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki(Şanlıurfa ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Demir, S. B. ve Akengin, H. (2010). Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Bir Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-40.
Doğanay, A. (2002). Sosyal Bilgiler ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Cemil Öztürk ve Dursun Dilek (Ed.), Pegem A Yayıncılık, Ankara.
Duatepe, A. Ve Çilesiz, Ş. (1999). Matematik Tutum Ölçeği Geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(17) , 45- 52.
Erden, M. (1995). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Sertifikası Derslerine Yönelik Tutumları. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi.,11, 99-104.
Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (2.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Göksu, T. (2007). Sosyal Psikoloji (3. Baskı). Ankara: Seçkin yayınları.
Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2013). Sosyal Bilgiler Dersi Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 139-148.
Günaydın, G. (2008). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde drama yönteminin erişi ve tutum üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Hansberry, L. E. (2000). Year 9 Student Attitudes Toward Social Studies in a Western Australian Government High School : A Case Study. Retrieved from http://ro.ecu.edu.au/theses_hons/833
İnceoğlu, M. (2010). Tutum Algı İletişim (5. Baskı). İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınevi.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Basım Yayım.
Karakuş, F. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde yapıcı öğrenme ve otantik değerlendirme yaklaşımlarının öğrencilerin akademik başarı, kalıcılık ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana.
Karakuş, M. (2004). İlköğretim dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde proje yaklaşımlı öğretimin öğrencilerin çözme becerilerine, tutumlarına, akademik başarılarına ve kalıcılığa etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana.
Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi (18. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Korkmaz Toklucu, S. (2013). İşbirliğine dayalı öğrenme yöntemi ile dizgeli eğitimin 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde başarıya, kalıcılığa ve tutuma etkisinin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
Kurnaz, A. (2002). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin duyuşsal ve bilişsel giriş davranışlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara.
Morgan, C. T. (2005). Psikolojiye Giriş (16. Baskı). İffet Dinç (Çev.). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
Önal, N. (2013). Ortaokul Öğrencilerinin Matematik Tutumlarına Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması. İlköğretim Online, 12(4), 938-948.
Özkal, N. (2002). Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 27(124), 52-55.
Öztürk, C. (2011). Sosyal Bilgiler : Toplumsal Yaşama Disiplinler Arası Bir Bakış. C. Öztürk (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (2. Baskı). Ankara : Pegem Akademi Yayıncılık.
Öztürk, C. ve Baysal, N. (1999). İlköğretim 4-5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 13-21.
Sağdiç, Y. (2013). 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Sidekli, S. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin 2004 Programı Doğrultusunda Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23, 1-23.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin yayıncılık.
Şimşek, H. ve Demir, A. (2012). İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumları ve Öğrencilerin Tutumları ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 1-20.
Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tay, B. ve Akyürek Tay, B. (2006). Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumun Başarıya Etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 73-82.
Wang, M. C.; Heartel, G. D. and Wolberg, H. J. (1994). “Synthesis of Research: What Help Students Learn?”. Educational Leadership, 51(4), 74-79.
Yeşilyurt, S., Gül, Ş. ve Demir, Y. (2013). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinci ve Çevresel Duyarlılığı: Ölçek Geliştirme Çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 38-54.