Cumhuriyet Dönemi ve Sonrasında Öne Çıkan Kadın Matematikçileri Tanıtmaya Yönelik Etkinlik Geliştirme Çalışması

Matematikçiler arasında "Matematik kadın işi değildir " önyargısı uzun yıllar egemen olmuş ve matematik erkek işi olarak görülmüştür. Bu nedenle kadın matematikçiler, yirminci yüzyılın sonlarına kadar matematikte ikinci plana atılmışlardır. Ayrıca kadın matematikçiler, erkek matematikçilerle aynı statüde kabul edilebilmeleri için yaptıkları işte daha başarılı olabileceklerini ispatlama durumunda bırakılarak önemli mücadeleler vermişlerdir. Kadın matematikçilerin hayatlarını okumak ve derslerde kullanmak öğrenciler için birçok fayda sağlayabilir. Kadın matematikçilerin çalışmalarıyla ve başarılarıyla heyecanlanan öğretmenlerin öğretim etkinliklerine bu insanları da katarak derslerini zenginleştirmeleri, kadınların matematikte oynadığı rol hakkında öğrencilerin bilinçlenmelerine yardımcı olacaktır. Özellikle kız öğrenciler kadın matematikçilerin yeteneklerini ve bunları geliştirmek için neler yaptıklarını öğrenebileceklerdir. Kadınların matematiğin gelişmesinde nasıl rol oynadığını ortaya koyan etkinliklerin hazırlanması ve derslerde kullanılması öğrencilerin matematiğin değerini daha iyi anlamaları ve matematiğe karşı olumlu tutum geliştirmeleri açısından oldukça önemlidir. Ayrıca, kadın matematikçilerin yaşamları öğrencilere matematikte başarılı olmanın altın anahtarlarını da sunmaktadır. Bu bağlamda, mevcut çalışmada öncelikle Cumhuriyet Dönemi ve sonrasındaki üç kadın matematikçinin hayatları hakkında bilgiler verilmiştir. Ardından, bu kişilerin yaşam öykülerinin matematik derslerinde nasıl kullanılabileceğine yönelik etkinlikler (çalışma yaprakları, bulmacalar) sunulmuştur. Öğrencilerin matematiğin kadın matematikçilerin de çabalarıyla gelişen bir bilim olduğunu anlamaları için matematik derslerinde bu kişilerin hayatlarından bahsedilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, derslerde kadın matematikçilere yönelik etkinliklerin kullanılması önerilmektedir

A Study on Developing Activities for Familiarizing the Women Mathematicians Who Become Prominent in the Republic Period and After

Mathematicians had long been dominated by the prejudice “mathematics is not a woman’s job” and mathematics had been considered a man’s job. Thus, woman mathematicians had been pushed into the background in mathematics until the end of the twentieth century. Besides, woman mathematicians tried hard to prove that they could be more successful in their job in order to be accepted in the same status as man mathematicians. Reading life stories of woman mathematicians and using them in lessons may gain several favors to students. If teachers who get excited with the works and successes of woman mathematicians involve these people in their educational activities, this will not only enrich their lessons, but also raise an awareness in students regarding the role of women in mathematics. Especially girls will be able to learn the abilities of woman mathematicians and what they do to develop these abilities. It is very important to prepare activities revealing the role of women in the development of mathematics and use them in lessons in order to enable students to appreciate the value of mathematics and develop positive attitudes toward mathematics. Besides, life stories of woman mathematicians also present a golden key to the success of students in mathematics. In this context, the present study primarily gives information about life stories of three woman mathematicians in the Republic Period and after. Then it presents activities (work sheets, crossword puzzles) aimed at how to use the life stories of these people in mathematics lessons. In order for students to comprehend that mathematics is a science that develops also with the efforts of woman mathematicians, it is important to mention the life stories of these people in mathematics lessons. Thus, it is recommended to use activities aimed at woman mathematicians in lessons

___

Alkhateeb, H. M. (2001). Gender differences in mathematics achievement among high school students in the united Arabe mirates, 1991-2000. School Science and Mathematics, 101(1), 5-9.

Aydemir, E. (2012). Çevrimiçi bulmaca kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.

Bailer, J. (1998). The effects of “women are scientists, too” program on middle school students’ perceptions of scientists and their attitudes toward women in science. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Houston, Texas.

Charles, C. M. (2000). Öğretmenler için Piaget ilkeleri (Çev. Gülten Ülgen). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Çağlı, C. (2006). Eğitim ve kadın. http://www.acilimmatematik.com/index.php?option=com_content&task=view&id=67&Itemid=51adresinden 25.11.2008 tarihinde indirilmiştir.

Dönmez, A. (2001). Women mathematicians. Doğuş University Journal, 2(1), 74-94.

Dündar, H. (2011). Sosyal bilgilerde kavram öğretimi. İçinde B. Tay & A. Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi (s. 309-342). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Elvan, Ö. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde çalışma yaprakları kullanılmasının kavram yanılgılarını gidermeye etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.

Ev Çimen, E., & Yenilmez, K. (2017, Mayıs). Öğretmen adaylarının matematik tarihinde geçen matematikçilerin biyografilerine ve önemlerine ilişkin düşünceleri. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Sempozyumu 3’te sunulan sözlü bildiri, İkbal Thermal Hotel &Spa, Afyon.

Kaymakçı, S. (2012). Sosyal bilgiler dersinde bulmaca kullanıyorum. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 2(2), 86-99.

Kaymakçı, S., & Er, H. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde biyografi kullanımı. In M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (s. 414-430). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Koçak, Z. F., & Işık, Ö. (2009, Mart). Matematik dünyasında kadının yeri. Uluslararası-Disiplinler arası Kadın Çalışmaları Kongresi’nde sunulan sözlü bildiri, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.

Koçak, Z. F., Taşkın, F., & Özpınar, F. (2010). Matematik dünyasında kadının yeri ve önemi. In F. Çoban Döşkaya (Baş Ed.), 21. yüzyılın eşiğinde kadınlar: Değişim ve güçlenme (Cilt III) (s. 69-75). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını.

Köseoğlu, E., & Durukan, Ü. G. (2017, Mart). Fen bilgisi ders kitaplarında yer alan bilim insanları. 1. Ulusal Kadın Sempozyumu ve Sergisi’nde sunulan sözlü bildiri, Giresun Üniversitesi, Giresun.

Kumcu, E. (2004). Kadın matematikçiler. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Kuzgun, Y., & Sevim, S. A. (2004). Kadınların çalışmasına karşı tutum ve dini yönelim arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 14-27.

Laçin-Şimşek, C. (2011). Women scientists in science and technology textbooks in Turkey. Journal of Baltic Science Education, 10(4), 277-284.

Ling, S. (2006). Reason analysis of the gender differences in mathematics. Social Sciences of Guangxi, 8, 164-167.

Ma, X. (1995). Gender differences in mathematics achievement between Canadian and Asian education systems. The Journal of Educational Research, 89(2), 118-127.

Naymansoy, G. (2009). Türkiye’de bilim kadınları ve bilimin gelişimine katkıları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Naymansoy, G. (2010). Türk bilim kadınları ve bilime katkıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 203-232.

Okur, C. (2004). Yayın dünyası: Kadın Matematikçiler. Matematik Dünyası, Kış, 105-106.

Öz Yeşilçimen, H. (2010). Atatürk döneminde bilim dünyasına kadınlarımızın adım atmalarına bir örnek: İlk Türk kadın sümerolog; Muazzez İlmiye Çığ. In F. Çoban Döşkaya (Baş Ed.), 21. yüzyılın eşiğinde kadınlar: Değişim ve güçlenme (Cilt V)(s. 72-82). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını.

Özdemir, A. Ş., & Göktepe, S. (2012, Haziran). Matematik tarihi etkinlikleriyle matematik derslerinin ilişkilendirilmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan sözlü bildiri, Niğde Üniversitesi, Niğde.

Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan günümüze eğitim tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Seyhan, B. Ç. (2017, Mart). Biyoloji bilimine kadın katkısının belirlenmesi. 1. Ulusal Kadın Sempozyumu ve Sergisi’nde sunulan sözlü bildiri, Giresun Üniversitesi, Giresun.

Soysal, S. (2000). Kadın matematikçiler: Tarihte büyük kadın matematikçiler. Bilim ve Ütopya, Sayı 72.

Swetz, F. J. (1994). Learning activities from the history of mathematics. Portland, ME: J. Weston Walch.

Şahin, S. (2004). Kadınların erkek bilim dünyasına girebilmek için binlerce yıllık acılı mücadelesi. Cumhuriyet Gazetesi, 16-17.

Şenkon, H. (1992). Ünlü kadın matematikçiler. Matematik Dünyası, V-II, 19-21.

Şenkon, H. (2000). Ünlü kadın matematikçiler II. Matematik Dünyası, 3, 23-24.

Taşlı, İ. (2005). 4.-7. sınıf sosyal bilgiler programı üniteleri ile ilgili kavram bulmacaları örnekleri. Milli Eğitim, 166.

Tikbaş, F. (2011). Kültür, eğitim ve kültür ekonomisi kapsamında bulmacaların işlevleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.

Türk, Y., & Akşan Kılıçaslan, E. (2017, Mayıs). Yaratıcı drama ile tarihteki kadın matematikçilerin hayatına bir bakış. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Sempozyumu 3’te sunulan sözlü bildiri, İkbal Thermal Hotel & Spa, Afyon.

Ünverdi, N. Ö., & Ünverdi, N. A. (2010).Bilimde ve teknolojide kadının yeri ve performansı. In F. Çoban Döşkaya (Baş Ed.), 21. yüzyılın eşiğinde kadınlar: Değişim ve güçlenme (Cilt III)(s. 41-45). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını.

Yıldız, C. (2013). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematik tarihini derslerinde kullanma durumlarının incelenmesi: HİE’den yansımalar. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Yıldız, C., & Gökçek, T. (2013, November). Using life stories in mathematics teaching. International Symposium on Changes and New Trends in Education, Necmettin Erbakan University, Konya.

Yıldız, C., Göl, R., & Hacısalihoğlu Karadeniz, M. (2016). Matematik dersi öğretim programlarında kadın matematikçilere yer verilme durumunun incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 191-214.

Yıldız, C., Hacısalihoğlu Karadeniz, M., & Göl, R. (2015). Contemporary approaches in education. Norley, K., Icbay, M. A., & Arslan, H. (Eds). The usage of the biographies of mathematicians in elementary and secondary mathematics textbooks (pp.193-207). Frankfurt: Peter Lang. ISBN 978-3-631-66164-2

Yiğit, N., Alev, N., Altun, T., Özmen, H., & Akyıldız, S. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Trabzon: Seçkin Yayıncılık.

Yumuşak, C. (2017). Maryam Mirzakhani: Ortadoğulu kadın bir matematikçinin ilham veren hikâyesi!https://emoji.com.tr/maryam-mirzakhani/adresinden 21.11.2017 tarihinde indirilmiştir.

Zengin, B. (2017, Mart). Otobiyografi, kadın ve kimlik.1. Ulusal Kadın Sempozyumu ve Sergisi’nde sunulan sözlü bildiri, Giresun Üniversitesi, Giresun.